MORFOLOGIE Flashcards
Wat beteken Morfologie?
Dit beteken die studie van ‘n woord se BOU. Ons ontleed woorde morfologies, m.a.w. ons breek die woord in morfeme op.
Woorde word in 2 groepe opverdeel naamlik SIMPLEKSE en KOMPLEKSE.
Wat is ‘n simpleks?
‘n Woord wat nie in morfeme, d.w.s. betekenisvolle woorddele, ontleed kan word nie bv.
krieket, kind, kabouter, advokaat, battery, skool
Wat is ‘n kompleks?
‘n Woord wat uit meer as een morfeem betsaan, d.w.s. die woord kan in morfeme ontleed word bv.
wense, kinderlik, leierskap, handboekie, motorfietse, motortjie
Daar is 3 groepe kompleks woorde.
- Samestellings
Samestellings is die samevoeging van twee stamme bv.
boek + rak = boekrak
skaap + plaas = skaapplaas
seun + skool = seunskool
see + straat = seestraat
ONTHOU by samestellings funksioneer die een stam as die kern (hoofstam) en die ander stam funksioneer as die bepaler.
Daar is 3 groepe kompleks woorde.
- Afleidings
As ons ‘nuwe’ woorde vorm d.m.v.:
Premorfeme bv onthoof, hersien
Postmorfeme bv huislik, huurder
Pre-en postmorfeme bv beboste, bemoedig
Klinkerwisseling (klankwisseling, metamorfeme) bv
sluit - slot
geniet - genot
klink - klank
gryp - greep
Daar is 3 groepe kompleks woorde.
- Samestellende afleidings
Dit is as ‘n ‘nuwe’ woord deur ‘n kombinasie van samestellings en afleidings gevorm word, d.w.s.** twee of meer stamme + ‘n afleidingsmorfeem**
bv
huiskopery
goedhartig
Wat is die definisie van stam of basisvorm?
Die eenvoudigste struktuur van die woord, wat op sy eie betekenisvol is.
Laaste stam = kern
Wat is die definisie van ‘n premorfeem?
Dit is ‘n afleidingsmorfeem wat op sy eie geen betekenis het nie, bv. verhuis, herbou, ontbos, en wat saam met die stam ‘n nuwe woord vorm.
Wat is die definisie van ‘n postmorfeem?
Dit is ‘n afleidingsmorfeem wat op sy eie geen betekenis het nie, bv. huislik, bouery, beboste, en wat saam met die stam ‘n nuwe woord vorm.
Wat is die definisie van ‘n verbindingsklank?
Die funksie van ‘n verbindingsklank is om die stamme aanmekaar te koppel, bv. kindertaal, wildsbok, lewensmoeg.
‘n Premorfeem kan ook na as wat verwys word?
‘n Voorvoegsel of ‘n Prefiks
‘n Postmorfeem kan ook na as wat verwys word?
‘n Agtervoegsel of ‘n Suffiks
’
‘n Verbindingsklank kan ook na as wat verwys word?
‘n Verbindingskomponent.
