Maatschappijleer H3 Flashcards
politiek
het maken van keuzes en het nemen van besluiten waardoor een land, provincie of gemeente bestuurd kan worden
ambtenaren
mensen die voor de overheid werken( politie, vuilnismannen)
overheid
politici en ambtenaren bij elkaar
algemeen belang
zaken die voor heel veel mensen belangrijk zijn
directe democratie
inwoners mogen zelf stemmen over een nieuwe wet of politiek probleem
referendum
volksstemming over belangrijk probleem
volksvertegenwoordigers
politici in the tweede kamer
indirecte democratie
volksvertegenwoordigers kiezen die namens het volk beslissingen nemen
actief kiesrecht
het recht om te mogen stemmen
passief kiesrecht
het recht om je verkiesbaar te stellen (mensen kunnen dan op jou stemmen)
lijstrekker
de belangrijkste man of vrouw van een politieke partij in verkiezingstijd
waar is links voor?
gelijkheid, een actieve overheid, rijk en arm verkleinen, opkomen voor kwetsbare mensen
waar is rechts voor?
vrijheid, passieve overheid, zelf verantwoordelijk voor arm en rijk
middenpartijen
partijen die links en rechts zijn
compromissen
afspraken waarbij alle partijen een beetje toegeven
politieke stroming
een verzameling ideeen over wat belangrijk is in de maatschappij en hoe mensen het best met elkaar kunnen samenleven
wat zijn de drie grootste politieke stromingen in nederland
liberalisme, sociaal-democratie en christen-democratie
liberalisme
vrijheid, onderscheid economische en persoonlijke vrijheid
economische vrijheid
met zo min mogelijk regels je eigen geld verdienen
persoonlijke vrijheid
de vrijheid om te leven zoals je wilt
sociaal-democratie
solidariteit en gelijkwaardigheid
populistische partijen
zeggen dat zij de ‘wil van het volk’ kennen en opkomen voor gewone mensen
one issue-partijen
vinden een thema het belangrijkst
waar bestaat de regering uit
de koning en ministers
wie beslist regels en wetten
het kabinet, de ministers en de staatssecretarissen
kabinet
het dagelijks bestuur van ons land
regeringspartijen
grootste partij met 2 of 3 andere partijen, besluiten wie nieuwe ministers en staatssecretarissne worden
regeerakkoord
de plannen van de regering voor de komende jaren
staatssecretaris
een soort assistent-minister die verantwoordelijk is voor een deel van de taken vn een minister
minister-president
premier, leider van het kabinet
staatshoofd
de koning
miljoennota
hierin staan heel gedetaillerd alle plannen van het kabinet voor het aankomende jaar
rijksbegroting
een overzicht van alle uitgaven en inkomsten die het kabinet voor dat jaar verwacht
hoeveel leden heeft het parlement?
225
wat zijn de twee hoofdtaken van het parlement?
(mede)wetgeving en controleren van het kabinet
door welk proces gaan wetsvoorstellen?
wetsvoorstellen worden gemaakt door het kabinet, gedebatteerd en veranderd in de tweede kamer, en goedgekeurd in de eerste kamer
welke wetgevende rechten hebben tweede kamerleden?
stemrecht: wetsvoorstellen goed of afkeuren
recht van amendement: delen van wetsvoorstellen veranderen
recht van initiatief: zelf wetsvoorstellen maken
welke controlerende rechten hebben tweede kamerleden
vragenrecht: vragen stellen aan kabinet
motierecht: uitspraak waarin de kamer een minister iets vraagt
recht van interpellatie: minister vragen om aanwezig te zijn bij debat
enqueterecht: onderzoek doen bij gevoel van kabinets fout
motie van wantrouwen
een tweede kamerlid vraagt een minister af te treden na liegen of grote fouten
coalitie
partijen die samen de regering vormen. hebben in de tweede kamer de meeste zetels
oppositie
tegenovergestelde van coalitie. hebben een minderheid, en andere ideeen over Nederland
belangrijkste kenmerken NL democratie
-grondwet
-politieke macht verdeeld in 3 delen
- burger gekozen parlement heeft de meeste macht
grondwet
-recht op meningsuiting
-recht op gelijke behandeling
-recht op eerlijke rechtszaak
-stemrecht
trias politica
scheiding van politieke macht in drie onderdelen (parlement, regering, rechters)
rechtstaat
een land waarin de rechten en plichten van burgers en van de overheid in de grondwet zijn vastgelegd en ook worden nageleefd
pressiegroepen
mensen die de politiek proberen te overtuigen van hun gelijk
lobbyen
pressiegroepen zoeken persoonlijk contact op met politici voor overtuiging
hoeveel gemeentes en provincies heeft nederland?
12 provincies en 350 gemeentes
waar bestaat gemeente bestuur uit?
college van burgemeester en wethouders (dagelijks bestuur) en de gemeenteraad
twee taken van de gemeenteraad
stemmen over belangrijke besluiten en controleren van burgemeester en wethouders