lit. college 4 Malschaert & Traas

Question 1

waar houdt de psychologie zich mee bezig?

Answer 1

met het gedrag van de mens, de ontwikkeling hiervan, de condities en de stoornissen (beschrijvende wetenschap)

Question 2

waar houdt de pedagogiek zich mee bezig?

Answer 2

opvoedend handelen, de motieven hiervoor, de methoden en de effecten ervan (handelingswetenschap)

Question 3

soorten psychologische benaderingen

Answer 3

1. gedragspsychologie (behavioristische benadering?
2. cognitieve psychologie
3. psychodynamische benadering: psychoanalytische stroming
4. humanistische psychologie
5. communicatie- of systeemtheorie
6. biologische psychologie
7. kritische psychologie

Question 4

Ivan Pavlov (1849-1936)

Answer 4

begin gedragspsychologie. toonde de geconditioneerde reflex bij honden aan. op een bepaalde stimulus reageert het organisme met een bepaalde respons.

Question 5

Gedragspsychologie

Answer 5

deze stroming (ook wel behaviorisme) gaat ervan uit dat de psychologie alleen datgene van het menselijke gedrag kan bestuderen dat objectief waarneembaar is.

Question 6

klassieke conditionering (gedragspsychologie)

Answer 6

er is een bepaalde stimulus die voorafgaat aan de respons en deze als het ware oproept. het is leren door straf en beloning.

Question 7

operante conditionering (gedragspsychologie)

Answer 7

de respons wordt niet alleen verbonden met de voorafgaande stimulus, maar ook met het effect. wanneer een bepaald gedrag achteraf een positief effect heeft (bv. beloning), wordt dit gedrag versterkt. je leert door succeservaringen

Question 8

stimulusgeneralisatie (gedragspsychologie)

Answer 8

de normale ontwikkeling. een bepaald stimulus kan worden gegeneraliseerd naar andere stimuli.

Question 9

stimulusdiscriminatie (gedragspsychologie)

Answer 9

een dier of kind leert onderscheid maken tussen op elkaar lijkende stimuli.

Question 10

bekrachtigers (gedragspsychologie)

Answer 10

een gebeurtenis of conditie die de kans op een bepaalde respons vergroot of juist verkleint.

Question 11

visie ontwikkeling menselijk gedrag (gedragspsychologen)

Answer 11

ontwikkelt zich als een leerproces. dit leerproces is proefondervindelijk, het kind leert met vallen en opstaan. ook leren kinderen door imitatie (modeling). een mens heeft een aangeboren neiging om mensen te imiteren.

Question 12

toepassing op de opvoeding (gedragspsychologie)

Answer 12

Wees consequent, beloon het goede, negeer of straf het kwade. Daarmee zal het ook de waardering van de omgeving oogsten en daarmee zelfrespect verwerven, evenals het vermogen om zich later in de samenleving te handhaven.

Question 13

gedragsstoornissen (gedragspsychologie)

Answer 13

gaat niet om leren van bepaald gedrag, maar ook om afleren van bepaalde aangeleerde reacties. men gaat dus niet in op de oorzaken van het gedrag, maar leert de reactie af.

Question 14

trainingprogramma’s voor gedraggestoorde kinderen (gedragspsychologie)

Answer 14

gestructureerde trainingsprogramma’s die minder op de gevoelens van het kind ingaan, maar een bepaald, sociaal meer gewaardeerd gedrag aanleren.

Question 15

automutilatie

Answer 15

zichzelf verwonden

Question 16

cognitie

Answer 16

het vermogen om kennis op te nemen en te verwerken

Question 17

cognitieve benadering

Answer 17

gaat uit van het empirisch vast te stellen en te onderzoeken gedrag

Question 18

Wolfgang Köhler (1887-1967)

Answer 18

vertegenwoordiger cognitieve benadering. onderzoek naar gedrag en leervermogen bij apen. hij ontdekte dat leerproces niet alleen verklaard kan worden door stimulus-responsconnecties, maar dat er sprake is van een intern organisatiemechanisme bij het individu, waarin ervaringen worden opgeslagen, geselecteerd en georganiseerd. Er word een beeld van werkelijkheid ontwikkeld, dat onafhankelijk is van concrete stimuli en de respons op toekomstige stimuli mede bepaalt. werd medegrondlegger van ‘gestaltpsychologie’, die ervan uitgaat dat alle indrukken en ervaringen van mensen worden opgenomen in en gekleurd door een totaabeeld van de werkelijkheid.

Question 19

Edward Tolman (1886-1959)

Answer 19

vertegenwoordiger cognitieve benadering. begrip ‘purposive behavior’ -> edrg wordt niet alleen bepaald door stimuli en bekrachtigers, maar ook door een mentaal patroon binnen de persoon. zegt dat een bepaalde ervaring kan worden opgeslagen als leerervaring en pas weer als respons actief worden als de situatie daartoe aanleiding geeft. = ‘latent leren’.

Question 20

Black Box (cognitieve benadering)

Answer 20

een complex organisme waar allerlei psychologische processen functioneren.

Question 21

soorten geheugen (cognitieve benadering)

Answer 21

lange (LTG) en korte (KTG) termijngeheugen

Question 22

termijnen waarop cognitieve psychologen hun onderzoek hebben gericht

Answer 22

geheugen, taalontwikkeling, denken, probleemoplossing

Question 23

lange termijngeheugen (LTG)

Answer 23

slaat niet alleen info op maar organiseert het ook.

Question 24

Tulmans soorten LTG (cognitieve benadering)

Answer 24

• procedurele geheugen (info over hoe iets moet worden gedaan)
• semantische geheugen (algemene kennis)
• episodische geheugen (wanneer en waar?)

Question 25

waarom speelt taalontwikkeling een grote rol bij geheugen (cognitieve benadering)

Answer 25

deze levert symbolen om ervaringen, stimuli en relaties vast te leggen.

Question 26

problemen oplossen (cognitieve benadering)

Answer 26

begintoestand (het probleem herkennen) dan heb je de eindtoestand, de gewenste uitkomst en de werkzame factoren

Question 27

fasen probleemoplossing (cognitieve benadering)

Answer 27

1. definiëren van probleem
2. ontwikkelen van mogelijke oplossingen
3. selecteren en evalueren van beste oplossing

Question 28

cognitieve theorie Piaget

Answer 28

fases:

1. 0-2 jaar: sesorisch-motorisch
   - egocentrisch denken en objectpermanentie (voorwerpen bllijven bestaan ook als zie je het niet)
2. 2-7 jaar: pre-operationeel/subjectief denken
   - taalvaardigheden ontwikkelen
3. 1. 2-4 jaar: pre-coneptioneel
      - gebruik symbolen
4. 2 4-7 jaar: intuïtief
   - gebruik concepten
5. 7-11 jaar: concrete bewerking/objectief denken
   - abstract denken (inductieve en deductieve redeneringen, symbolische weergaven om problemen te analyseren en ideeën te formuleren)

Question 29

Piaget (cognitieve benadering)

Answer 29

ging uit van wisselwerking tussen mens en zijn omgeving. er is sprake van een voortdurende aanpassing of adaptie van de persoon aan zijn wereld.
belangrijke processen:
- assimilatie: bestaande geheugenschema wordt toegepast op nieuwe situaties
- accommodatie: bestaande geheugenschema wordt gewijzigd en aangepast aan gewijzigde situaties.

Question 30

Sigmund Freud (1856-1939)

Answer 30

psychoanalyse

Question 31

psychodynamische benadering

Answer 31

psychoanalyse. het gaat er om wat zich binnen in de mens afspeelt.

Question 32

psychoanalyse

Answer 32

de psychische ontwikkeling van de mens kan begrepen worden als strijd tussen primair biologische driften (met name seksuele driften) en de onderdrukking daarvan binnen de cultuur. seksuele drift is lichamelijk-emotionele lustbeleving (libido)

• ID (onbewuste driften)
• Superego (onbewuste onderdrukkingsmechanismen)
• Ego (bewuste realiteitshantering)

het gaat er om dat de mens een voldoende sterk ego ontwikkelt en daarmee het evenwicht tussen ID en Superego voor in de samenleving.

Question 33

aanpassings- of socialisatieproces (psychodynamische benadering freud)

Answer 33

• orale fase (0-15 maanden): lustbevrediging via mond.
• anale fase (15 maanden tot 3 jaar): lustbeleving via anus (uitscheiding)
• fallische fase (3-5 jaar): seksuele gevoelens. bewust eigen en ander geslacht
• latentiefase (6-13): emotionele ontwikkeling naar achtergrond. intellectuele en sociale ontwikkeling (taal en rekenen)
• puberteit (13/14-16/17): psychoseksuele ontwikkeling (seksualiteitsbeleving) en identiteitsvorming

Question 34

sublimatie (psychodynamische benadering)

Answer 34

afweermechanisme. het zoeken van een meer maatschappelijk geaccepteerde bevrediging voor een bepaalde lust behoefte (bv. sport)

Question 35

rationalisatie (psychodynamische benadering)

Answer 35

afweermechanisme. het zoeken van een rationele en aanvaardbare verklaring voor een bepaald gevoel of gedrag.

Question 36

oedipusconflict (psychodynamische benadering freud)

Answer 36

het kind richt zijn of haar seksuele energie op de ouder of verzorger van het andere geslacht en ervaart daarbij de ouder van het eigen geslacht als (onoverwinlijke) rivaal. oplossing: wordt gevormd doordat het kind zich met de ouder van het eigen geslacht identificeert en dus een soort ideaalbeeld ontwikkelt. Deze identificatie is evenals verdringing een zogenoemd afweermechanisme dat de persoon ontwikkelt om conflicten tussen het id en het superego te beheersen en de angst die ermee gepaard gaat het hoofd te bieden. In het eerste geval lost het ego de situatie op door het ontwikkelen van verlangend maatschappelijk geaccepteerd gedrag. In het tweede geval worden de gevoelens, bekoringen en angsten, die met het conflict te maken hebben, verdrongen naar het onbewuste, zodat ze niet meer bewust worden ervaren. De persoon leert zich in de loop van de ontwikkeling als het ware te wapenen tegen al te zware frustraties door bepaalde (pijnlijke of traumatische) ervaringen te verdringen. Zij blijven in het onbewuste echter aanwezig en werken indirect door in het gedrag, maar de persoon heeft er geen macht meer over.

Question 37

Rogers (humanistische benadering)

Answer 37

hoe het blijven hangen in de primaire behoeftebevrediging (groeibelemmering) kan worden verholpen. ontwikkelde ‘client-centred’ therapie: is erop gericht dat de cliënt zijn frustraties en belemmeringen ontdekt en tegelijkertijd het eigen vermogen ontwikkelt om deze problemen op te lossen en te ontwikkelen.

Question 38

fenomenale veld (Rogers)

Answer 38

eigen belevingswereld van kind en later van persoon

Question 39

organisme (Rogers)

Answer 39

het totaal van bewuste en onbewuste gevoelens en strevingen van persoon

Question 40

het zelf (Rogers)

Answer 40

het beeld dat de persoon van zichzelf heeft

Question 41

congruentie (Rogers)

Answer 41

van congruentie is sprake als het fenomenale veld van de persoon in overeenstemming is met de feitelijke werkelijkheid

Question 42

ideale zelf (Rogers)

Answer 42

het beeld dat de persoon heeft van hoe hij zou willen zijn.

Question 43

Volledige ontplooiing van de persoonlijkheid

Answer 43

Dat wil zeggen dat alle vermogens van de persoon op het gebied van emotie, communicatie, creativiteit, intelligentie, seksualiteit en uiteindelijk ook zaken als maatschappelijke verantwoordelijkheid en religie als het ware streven naar verwerkelijking binnen de eigen unieke persoonlijkheid.

Question 44

opvoedingsproces op basis van begeleiding van het socialisatieproces (psychodynamische benadering)

Answer 44

1. tolerantie, begrip en bevredigen van deze driften
2. noodzaak van continue zorg, aandacht en warmte
3. aanwezigheid en bereikbaarheid van opvoeders als identificatieobject voor kind.

Question 45

Carl Gustaf Jung (1875-1962)

Answer 45

kwam met Freud in conflict vanwege afwijkende visie op het onbewuste. ontwikkelde theorie van onbewuste. allerlei evolutionair bepaalde basisstructuren spelen hierbij een rol.

Question 46

Alfred Adler (psychodynamisch)

Answer 46

zijn leer is individualiteitspsychologie. legt naast de relatie tussen kind en ouders meer nadruk op andere sociale relaties. vooral die met andere gezinsleden. ontwikkelde begrippen als gevoel voor eigenwaarde en in relatie daarmee minderwaardigheidsgevoel en minderwaardigheidscomplex

Question 47

humanistische psychologie

Answer 47

theorie over menselijke gedrag in het algemeen. gaan ervan uit dat ieder mens een ingeboren kracht heeft, die streeft naar een volledige ontplooiing van de persoonlijkheid. het menselijk gedrag is gericht op het realiseren van geluk.