lit. college 4 Keenan et al.

Question 1

theorie

Answer 1

een onderling verbonden logisch systeem van concepten dat geldt als kader voor het organiseren en begrijpen van observaties. het doel is het voorspellen en begrijpen/verklaren van bepaalde aspecten (gedrag

Question 2

soorten theorieën

Answer 2

• formele theorieën: onderling gekoppelde hypothesen, definities, axioma’s (grondbeginselen) en wetten die gelden voor een hele theorie (wiskundige theorie, systemen, vaststaande zaken zoals natuurwetten)
• informele theorieën: intuïties of verwachtingen over de wereld, omschreven als hoe aannemelijk het is dat de theorie formeel wordt

Question 3

om theorie te begrijpen heb je

Answer 3

range of phenomena (reeks verschijnselen) en daarmee de range of applicability = het bereik van verschijnselen waar het bij hoort. ook moet je de aannames kennen, dit is waar een theorie op gebaseerd is.

Question 4

wat doen theoriën?

Answer 4

organiseren en interpetteren onze observaties en helpen ons ordelijke relaties te identificeren. het helpt ons factoren te onderscheiden die belangrijk zijn voor het begrijpen van een bepaald gedrag. het helpt bij de verwerving van nieuwe kennis

Question 5

Miller ontwikkelingstheorieën

Answer 5

1. het beschrijft verandering binnen bepaald domein (als iemand een theorie heeft over emtionele ontwikkeling dan moet er ook beschreven worden hoe de ontwikkeling eruit ziet)
2. het laat verandering van de relatie tussen de verschillende domeinen zien. (zorgen veranderingen in cognitieve functioneren ook voor veranderingen in emtionele functioneren)
3. legt uit waar de verandering door komt

Question 6

onderscheid theorieën

Answer 6

• organicism of mechanism

- context (bv. gedrag thuis of op school is anders)

Question 7

freud drie niveaus van bewustheid

Answer 7

• onbewust (id)
• voorbewust (superego)
• onbewust (ego)

Question 8

pleasure principe

Answer 8

behoeffte en verlangens zo snel mogelijk bevredigd willen zien

Question 9

Ego (Freud)

Answer 9

wil instincten op een soicaal acceptabele manier vervullen. staat tussen Id en Superego. het maakt afwegingen tussen id en superego en houdt id in bedwang. hierdoor kan men normaal functioneren

Question 10

Superego (Freud)

Answer 10

bevat normen en waarden van ouders en omgeving. ons geweten

Question 11

doorlopen van stappen Freud is ….

Answer 11

basis persoonlijkheid

Question 12

voordeel en nadeel theorie Freud

Answer 12

• vroege ervaringen bij de vorming van de persoonlijkheid worden benadrukt
• grotendeels gericht op mannen. dus geen sprake van validiteit

Question 13

freud

Answer 13

psychoanalyse (psychodynamische theorie)

Question 14

Erikson

Answer 14

Psychosociale theorie

Question 15

verschil theorie erikson en freud

Answer 15

• nadruk erikson ligt op sociale en culturele factoren in ontwikkeling
• ontwikkeling vindt plaats tijdens gehele leven bij individu en stopt niet bij adolescentie zoals freud zegt

Question 16

ontwikkeling is interactieproces tussen drie systemen (erikson)

Answer 16

1. somatische systeem (alle biologische processen om te kunnen functioneren)
2. ego systeem (omvat processen van redenering en denken)
3. maatschappelijke systeem (processen waardoor een persoon integreert in de maatschappij)

Question 17

uitleg stadia erikson

Answer 17

bij ieder stadium hoort een crisis die volbracht moet worden. iedere fasse leidt tot nieuwe vaardigheden en capiciteiten. de crissisen bouwen op elkaar voort. hoe dit gedaan wordt heeft invloed op ontwikkeling

Question 18

uitleg stadia erikson

Answer 18

bij ieder stadium hoort een crisis die volbracht moet worden. iedere fase leidt tot nieuwe vaardigheden en capaciteiten. de crisissen bouwen op elkaar voort. hoe dit gedaan wordt heeft invloed op ontwikkeling

Question 19

psychosociale fasen voor ontwikkeling

Answer 19

1. fundamenteel vertrouwen vs. wantrouwen (0-1): eerste taak: gevoel van vertrouwen en comfort
2. autonomie vs. schaamte en twijfel (1-3): gevoel onafhankelijkheid en autonomie ontwikkelen. kan echter schaamte en twijfel worden wanneer kind gedwongen wordt
3. initiatief vs. schuld (3-6): gevoel van initiatief. kan echter gevoel schuld worden bij bv. onverantwoordelijkheid
4. ijverigheid vs. minderwaardigheid (6-11): intellectuele en sociale uitdagingen. mislukt dit dan gevoel incompetentie
5. identiteit vs. identiteitsdiffusie (adolescentie)
6. intimiteit vs. isolatie (jonge volwassenheid): stabiele en intieme seksuele relatie aangaan. verloop voorgaande fases bepalen succes
7. creativiteit vs. stagnatie (volwassenheid): creëren van iets
8. ego-integriteit vs. wanhoop (oudere leeftijd): terugkijken en ons leven beoordelen

Question 20

voor- en nadelen psychosociale theorie

Answer 20

voordeel: uitgebreid op gebied van integratie van sociale en culturele factoren bij ontwikkeling
nadeel: geen samenhangende theorie, moeilijk empirisch te testen, niet specifiek hoe ontwikkeling verloopt.

Question 21

Havinghurst

Answer 21

developmental task theory

Question 22

developmental task theory

Answer 22

centraal staan de task. die moet je doorlopen om succes te behalen. ze ontstaan in bepaalde periodes in onze levens. behalen van taak leidt tot geluk en succes. ontlopen leidt tot sociale problemen, ongelukkig gevoel en problemen met taken in toekomst.

Question 23

soorten taken/categorieën (developmental task theory)

Answer 23

1. fysieke rijping (leren lopen en praten etc.)
2. persoonlijke bronnen (taken die voorvloeien uit persoonlijke bronnen zoals waarden en ambities of leervaardigheden)
3. druk van maatschappij (taken die voortvloeien uit maatschappij zoals verantwoordelijk individu te worden)

Question 24

zes fasen waarin speciale ontwikkelingstaken zullen optreden (Havinghurts)

Answer 24

1. Kindertijd en vroegere jeugd (0-5): leren lopen, kruipen, praten
2. middelste kindertijd (6-12): fysieke vaardigheden, omgaan met leeftijdsgenoten, gezonde houding, persoonlijke zelfstandigheid
3. adolescentie (13-18): accepteren lichaamsbouw, sociaal verantwoordelijk gedrag
4. jongvolwassene (19-29): ontmoeten en selecteren van partner en krijgen kinderen
5. middelste volwassenheid (30-60): helpen tienerkinderen te laten ontwikkelen, sociale en maatschappelijke verantwoordelijkheid, bereiken en onderhouden van carrière
6. latere leeftijd (61+): fysieke krachten en gezondheid, aanpassen aan alles

Question 25

voor- en nadelen development task theory

Answer 25

voordeel: uitvoerbaarheid, erkenning van gevoelige periodes
nadeel: theorie is niet zo bekend, theorie richt zich op witte, middenklasse Amerikanen.

Question 26

Watson

Answer 26

behviorist die klassieke conditionering van pavlov gebruikt. milieu is belangrijkste factor ontwikkeling kind en cognitieve processen zijn van belang. leren is belangrijkst element in verklaren ontwikkeling

Question 27

Behaviourism en social learning Theory

Answer 27

direct waarneembare gebeurtenissen moeten de focus van de studie zijn en niet hypothetische interne constructies zoals freuds id.

Question 28

skinner

Answer 28

behaviorist die operante conditionering gebruikt. terugkerend gedrag kan worden gestimuleerd door grote verscheidenheid van beloningen en versterkingen. ongewenst gedrag kan worden verminderd door het gebruik van straffen

Question 29

Albert Bandura

Answer 29

behaviorist gericht op sociale leren. observationeel leren (modelling) is basis voor ontwikkeling van gedrag. veel vaardigheden worden verworven zonder beloningen en straffen, maar door te kijken en luisteren. kinderen zijn selectief. imiteren vooral mensen die warm en krachtig zijn. nadruk licht op gevoel van zelfwerkzaamheid (self-efficacy)

Question 30

voor- nadeel theorie behavioristen

Answer 30

voordeel: belang specifieke aspecten in kaart gebracht, sociaal leren is gemakkelijk te testen,
nadeel: schenkt niet genoeg aandacht aan context

Question 31

ethologie

Answer 31

Ethologie of gedragsbiologie is een onderdeel van de zoölogie waarin de studie van het gedrag van dieren centraal staat. ethologie houdt zich bezig met het begrijpen van de adaptieve waarde van gedrag en de evolutionaire geschiedenis daarvan.

Question 32

mensen ethologische benadering

Answer 32

• Darwin

- Lorenz en Niko

Question 33

Darwin

Answer 33

we zijn geëvolueerd van meer eenvoudige vormen van leven door natuurlijke selectie. alleen de eigenschappen die tot overleven leiden worden doorgegeven. survival of the fittest.

Question 34

Lorenz (ethologische benadering)

Answer 34

dieren hebben een aantal gedragspatronen die hun overleving bevorderen. zo’n gedragspatroon is inprenting (imprinting). dit komt vooral bij vogels voor. dit wordt snel verworven en hierdoor blijven ze dicht bij hun moeder. dit gebeurt tijdens de kritieke periode (critcal period). in deze periode is het organisme in staat om een bepaald gedrag te verwerven. de aanleg voor dit gedrag was geprogrammeerd maar het milieu heeft hier een grote invloed op.

Question 35

Bornstein (ethologische benadering)

Answer 35

menselijke ontwikkeling heeft gevoelige periode (sensitive period). het is vooral gevoelig voor het milieu.

Question 36

voor- en nadelen ethologische benadering

Answer 36

voordeel: helpt ons vele gedragingen te begrijpen
nadeel: niet concreet genoeg. hoe werken gevoelige periodes? terug gaan naar basis is moeilijk omdat we niet terug de tijd in kunnen

Question 37

evolutionaire ontwikkelingspsychologie (Geary en Bjorklund)

Answer 37

de studie van de genetische en ecologische mechanismen die de ontwikkeling van sociale en cognitieve competenties beheersen en die gemeenschappelijk zijn aan alle menselijke wezens en de epigenetische processen die deze competenties aan lokale condities passen.

Question 38

epi genetische processen (evolutionaire ontwikkelingspsychologie)

Answer 38

interacties tussen genen en omgevingen.

Question 39

Bronfenbrenner

Answer 39

bio-ecological model of development

Question 40

bio-ecological model of development

Answer 40

kinderen moeten worden bestudeerd in hun eigen omgeving en niet in een laboratorium. de omgeving is een dynamisch geheel die continu veranderd. model bestaat uit systemen die invloed op elkaar uitoefenen en steeds verder van het individu afstaan.

Question 41

systemen van Bronfenbrenner

Answer 41

• microsysteem: onderlinge directe relatie tussen kind en omgeving
• mesosysteem: de relatie tussen microsystemen samen; leren om te lezen hangt niet alleen af van de activiteiten op school maar ook thuis.
• exosysteem: systeem waar een kind niet direct bij betrokken is, maar dat wel indirect van invloed is op de ontwikkeling van het kind; bv. instellingen en instituties zoals lokale gemeenten etc.
• macrosysteem: de bredere omgeving waarin al het voorgaande functioneert; normen en waarden, wetten, gebruiken, cultuur etc.

–> ontwikkeling gebeurt in historische periode. = chronosysteem = alle aspecten van tijd en wat de impact is op de ontwikkeling.

Question 42

levensloop

Answer 42

opeenvolging van sociaal gedefinieerde gebeurtenissen en rollen op basis van leeftijd die het individu in de loop van de tijd speelt

Question 43

Elder

Answer 43

life course theory (levensloop theorie)

Question 44

life course theory

Answer 44

tijd en omgeving spelen een rol in de ontwikkeling. onze leven worden grotendeels bepaald door de sociale context waarin we opgroeien. ontwikkeling kan worden begrepen met behulp van vier principes

Question 45

vier principes Elder

Answer 45

• tijd waarin iemand geboren wordt
  - cohorteffect: mensen worden op een bepaald tijdstip geboren (bv. babyboomers)
  - period effect: invloed bepaalde periode op moment leven (bv. crisis)
• timing. onze levens zijn sociaal getimed. (bv vrouw wacht kinderen krijgen op carrière vs. tienermoeder)
• levens zijn verbonden met elkaar. relaties (bv. gehechtheidstheorie)
• keuzevrijheid. afhankelijk van waar je woont wat voor kansen je krijgt. (bv. zonder goede opleiding kan je geen dokter worden)

Question 46

dynamic system theory (Thelen & Smith en anderen)

Answer 46

mensen en omgevingen zijn dynamische systemen. een individu ontwikkelt zich in systemen. de systemen veranderen continu wat ervoor zorgt dat de andere systemen ook veranderen. (bv. als iemand groter word (fysiek), wordt er ook meer van hem verwacht (sociaal))

Question 47

systeem

Answer 47

twee of meer onderdelen in het universum die met elkaar in verbinding staan

Question 48

dynamische systemen

Answer 48

als je iets aanpast in het ene onderdeel, verandert er iets in het andere onderdeel. het hele systeem moet dan weer in evenwicht komen.

Question 49

twee kernpunten in de theorie van dynamische systemen

Answer 49

1. interindividueel: bv. niet alle kinderen verwerven het vermogen om te lopen of praten op dezelfde tijd of manier.
2. intra-individueel: bv. een kind kan unieke ontwikkelingspatronen laten zien in verschillende domeinen.

Question 50

cognities

Answer 50

het vermogen tot kennisverwerking door waarneming en het verwerken van de daarmee opgedane informatie door het denken

Question 51

soorten theorieën over cognitieve ontwikkeling

Answer 51

• jean Piaget’s theorie van cognitieve ontwikkeling
• Vygotsky’s sociocultural theory
• information processing accounts of development

Question 52

voor- en nadelen Jean Piaget’s theory of cognitive development

Answer 52

voordeel: invloedrijk
nadeel: benadrukt te veel individualisme van kind zonder aandacht te geven aan rol van sociaal-culturele factoren

Question 53

Vygotsky’s sociocultural theory

Answer 53

kinderen verkennen zelf actief hun omgeving en dit heeft grote invloed op vormgeven van eigen kennis. ontwikkeling is een sociaal proces.
ontwikkeling kinder volgt bepaald patroon. elke ontwikkeling doet zich voor op twee verschillende niveaus:
- interpersoonlijke interacties: vinden plaats tussen kind zelf en anderen
- individueel of intrapersoonlijk nieau: deze verschuiving vindt pas later plaats.

Question 54

information processing accounts of development

Answer 54

gericht om inzicht te krijgen in hoe het menselijk brein precies werkt. mens kan vergeleken worden met computer: input -> verwerking/codering -> bruikbare output.