Les 10: Private afdwinging van mededingingsrecht

Question 1

Wat zijn de 5 verschillen tussen publieke en private afdwinging?

Answer 1

• Publieke: EU en/of nationale autoriteiten beboeten of aanvaarden toezeggingen of treffen schikkingen in het algemeen belang.
• Private:
  
  • Nationaal dus niet EU
  • Een rechter dus geen administratieve overheid
  • Geen boetes maar claims = vaak schadeclaims
  • Toegekend aan private partijen in het privaat belang: partijbelang en dus niet algemeen belang:
    
    • Ook als concurrent kan je een schadevorderingsactie starten.
    • Je kan het ook terugtrekken: gaat niet bij publiek, zelfs als autoriteit dingen doet die je niet wou.

Question 2

Wat is een follow-on vordering?

Answer 2

• Follow-on vordering: je wacht op besluit publieke afdwingingszaak en eenmaal autoriteit besloten dat er een inbreuk was spring je erop, neem je mee en begin je de private handhavingsactie.
  
  • Veel makkelijker want inbreuk staat vast: inbreuk = fout beschouwd in nationaal aansprakelijkheidsrecht dus een belangrijke component is al bewezen.

Question 3

Wat is een stand-alone vordering?

Answer 3

• Je mag ook een stand-alone vordering, maar dan moet je aantonen aan de rechter dat er een overtreding was van mededingingsrecht = stuk moeilijker en dus grote meerderheid = follow-up acties.
• Hier moet je gebruik maken van privatisten en economisten: nodig om te bepalen wat de schade is.
  
  • Bv. teveel betaald want kartel -> hoeveel?

Question 4

Wat is belangrijk om in het achterhoofd te houden publiekrechtelijk?

Answer 4

• Belangrijk: alles wat je doet publiekrechtelijk, daarbij moet je al het privaatrechtelijke in je hoofd hebben.
  
  • → als je publiekrechtelijk bekent via clementie of schikking = eerste slachtoffer bij privaatrechtelijke afdwinging.
• Vordering schadevorderingsacties = serieuze push gegeven aan de vorderingen.

Question 5

Voorbeeld dat je moet nadenken over privaat bij uw publieke handelingen?

Answer 5

• Bv. als je enkel de boeteberekening aanvecht -> nationale rechter gaat geneigd zijn om de private handhavingsvordering te laten starten omdat je geen verweer voert over feit overtreding zelf.
  
  • Als je veroordeling wil uitstellen, vecht dan ook best de overtreding zelf aan en zeg dan “er was geen restrictieve overeenkomst of praktijk.”

Question 6

Wat is er typisch aan private afdwinging?

Answer 6

• Als je veroordeling wil uitstellen, vecht dan ook best de overtreding zelf aan en zeg dan “er was geen restrictieve overeenkomst of praktijk.”
• Essentialia van private handhaving?
  
  • Je kan er niet aan ontsnappen: bv. vrederechter komt er ook mee in aanraking!
  • Gaat niet altijd over schadevergoeding: UGC vroeg geen schadevergoeding maar een “injunction” = bevel dat de rechter zou geven, bevel tot verkoop aan Kinepolis
  • Publiek en privaat recht zijn volledig verweven: institutioneel (BMA speelt hier ook een rol = men vroeg om te schorsen in afwachting beslissing) en ook materieel: deze zaak, nationaal mededingingsrecht wordt opgelost via Treuhand: gaat over EU recht + gaat over publieke handhaving! = ook hier heel erg nauw met elkaar verweven.
  • Wisselwerking privaat en publiek: EU recht in gebieden waar ze geen bevoegdheid heeft = spill-over: zie VEBIC. Rechter doet dit spontaan.

Question 7

Vind je veel zaken over private afdwinging?

Answer 7

• Je vindt heel weinig zaken, weinig gepubliceerd over private afdwinging:
  
  • Veel gesettled, veel arbitrage

Question 8

Had UGC kunnen winnen met een andere strategie?

Answer 8

• Hun strategie was: de koopovereenkomst attaqueren = restrictieve overeenkomst en dus absoluut nietig.
  
  • Strategie niet gewerkt.
• Artikel 102?
  
  • Artikel 102 VWEU: nationaal is Kinepolis de machtige speler = genoeg om te zeggen dat die machtspositie heeft.
  • Misschien omdat ze dan nooit de nietigheid van de koopovereenkomst kunnen zijn bekomen. In de nationale rechtspraak lijkt men perfect bereid om ook nietigheid van overeenkomsten die een schending van art. 102 inhouden, ook nietig te verklaren = zou ook een goed idee zijn geweest.
• Misbruik van economische afhankelijkheid?
  
  • Maar: het mag niet aan het eigen gedrag te wijten zijn dat ze in een afhankelijke positie zijn terechtgekomen omdat de onderhandelingen zijn stuk gelopen.
  • Ook moeilijk om aan te tonen dat er een positie van slaafse onderworpenheid.
  • Wat moeilijkste is: aantonen dat dit gedrag een impact heeft op de marktstructuur → in België gaan we de economische afhankelijkheid onder mededingingsrecht: aantonen dat het niet enkel relevant is voor 1 Brusselse cinema, maar dat heeft effect op de marktstructuur = gaat niet simpel zijn.

Question 9

Wat waren de gegevens bij case UGC/Kinepolis?

Answer 9

• Bioscoop-industrie:
  
  • Brussel UGC: 50%; Kinepolis: 40%
  • België: YGC: 11%; Kinepolis: 42%
• 2014: eigenaar van pand verkoopt bioscoop, onderhandelingen mislukken met UGC en Kinepolis koopt.
• 2015: UGC vraagt verlenging aan van handelshuur en aanpassing van bepaalde clausules die niet in overeenstemming met het mededingingsrecht zijn. UGC krijgt: geen aanpassing behalve dat de huur wordt verdrievoudigd.
• UGC legt een klacht neer bij BMA -> start formeel onderzoek.
• Vordering bij de Brusselse Vrederechter, over de nieuwe voorwaarden van de handelshuur (lopend)
• Ingebrekestelling van koper Kinepolis = verkoop het pand?
  
  • Vordering voor RbKh: om de koopovereenkomst nietig te laten verklaren.

Question 10

Wat waren de argumenten van UGC?

Answer 10

• Prijs betaald door Kinepolis is excessief
• Koopovereenkomst = restrictieve overeenkomst onder nationaal mededingingsrecht à van rechtswege nietig
  
  • ‘rechter, beveel aub toegang tot delen van het NMA dossier’
• In ondergeschikte orde: verbod om te huurprijs te verhogen + bevel tot aanpassing van geviseerde clausules in handelshuurovereenkomst zolang de BMA nog niet heeft geoordeeld over de voorwaarde

Question 11

•verdediging door koper Kinepolis?

Answer 11

• Koopovereenkomst is niet restrictief
  
  • Het belemmert niet de mededinging tussen de partijen bij de overeenkomst
  • Het beperkt niet de autonomie van deze partijen
  • Het leidt niet tot het aannemen van een gezamenlijke positie op de markt

Question 12

•vonnis in eerste aanleg in januari 2017 in case UGC en Kinepolis?

Answer 12

• Markt = markt voor uitbaters van bioscopen
• Geen indicatie van het aannemen van een gezamenlijke positie door verkoper en koper Kinepolis
• ‘opmerkelijk dat de verkoper UGC niet heeft gevraagd het aanbod van Kinepolis te evenaren maar dat is op zich geen indicatie’
• Bespreking van HvJ Treuhand uitspraak over de rol van derde partijen: een facilitator van een kartel tussen anderen, kan ook beboet worden.” De facilitator van een kartel tussen anderen is meestal tot quasi altijd actief op een andere markt dan die van het kartel. Maar hier niet het immokantoor:
  
  • “Maar handelsrechtbank zegt: “dit is heel uitzonderlijk, je moet echt facilitator zijn en bewust proberen het kartel te bevorderen en dat is hier absoluut niet gebeurd, niet de positie van het immo-vennootschap dus geen schending van 101 VWEU”.

Question 13

Wat is de richtlijn schadevorderingen?

Answer 13

• Richtlijn = compromis tussen niveaus: nationaal en EU. Men laat heel veel ruimte aan het nationale niveau, het mag kiezen hoe het mag omzetten, wat leidt tot fragmentatie van de interne markt. Op dat vlak zou een verordening beter zijn.
• Maar, een richtlijn is ook altijd een compromis tussen belangen. Deze richtlijn in het bijzonder is een compromis tussen belangen:
  
  1. Slachtoffers helpen
  2. Ondernemingen beschermen die met een schadevorderingsactie geconfronteerd worden: geen overcompensatie

Question 14

Wat zijn de beginselen van de richtlijn schadevorderingen?

Answer 14

1. Bevorderen van vergoeding van slachtoffers van inbreuk op art. 101-102
2. Geen overcompensatie
3. “Complementair met publieke handhaving” = bescherming van clementie: een systeem maken dat de publieke afdwinging niet doodt zoals private afdwinging normaal doet, maar in tegendeel versterkt = geniaal.
4. Van toepassing op collectieve vordering, maar organiseert die niet. Nadien is er een aanbeveling gekomen om lidstaten tot zulke collectieve schadevorderingsacties aan te sporen.

Question 15

Hoe wil de richtlijn de vergoeding bevorderen?

Answer 15

• Bevorderen van vergoeding: als slachtoffer: volledige compensatie: zowel nationaal als Europees!
  
  • Iemand die nationaal recht schendt maar nationaal recht wordt gedefinieerd als recht dat wordt toegepast samen met EU-recht, dan gaat die richtlijn spelen. Schendingen van EU-recht of schendingen van nationaal recht die samen met EU-recht toepassing vinden.

Question 16

Wat houdt het in dat er geen “overcompensatie” is?

Answer 16

• Geen overcompensatie: geen Amerikaanse toestanden = andere richting, het andere belang.
• Deze richtlijn is in België bv. op sommige vlakken een achteruitgang wat betreft de bescherming van slachtoffers. Want, vòòr de richtlijn was het wel mogelijk om aan overcompensatie te doen. Nu is dat verboden.

Question 17

Mogen punitive damages?

Answer 17

• Je mag punitive damages behouden in uw systeem maar nooit leiden tot meer vergoeding dan de schade die daadwerkelijk is geleden. Eerdere voorstellen van de commissie hadden het over treble damages, double damages, maar die zijn allemaal weg.

Question 18

Wat is er gewijzigd mbt bewijsmateriaal?

Answer 18

• Gemakkelijker toegang tot bewijsmateriaal – Ook dat was iets dat uit de common law jurisdicties kwam: discovery in de VS:
  
  • Geef mij eens alle mails over restrictieve praktijken in uw onderneming, zonder dat de rechter daar veel vat op heeft. Dat heeft men bij ons niet gewild. Dus ook daar is de richtlijn een compromis tussen belangengroeperingen.
    
    • Had men écht de slachtoffers absolute prioriteit willen geven, had men dat anders aangepakt.
• Wel: toegang tot bewijsmateriaal eenvoudiger maken voor de slachtoffers, maar die zal altijd plaats vinden onder controle van een rechtbank.
  
  • Gemakkelijker als je kan aantonen dat het aannemelijk is dat er een overtreding is → rechter overnemen: geef mij die documenten.
    
    • Dit onder zeer scherpe voorwaarden.

Question 19

Wat zijn de 3 categorieën van bewijs?

Answer 19

1. Black list. Hierop staan een aantal zaken die u nooit zult krijgen (dit toont aan dat het clementie versterkt en niet kapotmaakt).
2. Grey list:
3. White list: White list: ook onderworpen aan stevige voorwaarden: “aannemelijk maken dat er iets aan de hand is”. De rechter moet met de belangen van de twee partijen rekening houden enzovoort. Een heel artikel vol met voorwaarden waaronder bewijs mag worden overgelegd.

Question 20

Wat is de black list mbt bewijs?

Answer 20

• Black list. Hierop staan een aantal zaken die u nooit zult krijgen (dit toont aan dat het clementie versterkt en niet kapotmaakt).
• Clementieverklaringen en schikkingsverklaringen = schuldbekentenissen.
  
  • Hier was al rechtspraak over geweest bij het Hof van Justitie: 2 belangen moeten hiervoor in het oog worden gehouden:
    
    1. Belang slachtoffers om vergoed te worden
    2. Belang van publieke afdwinging van het mededingingsrecht bij een goedwerkend systeem van clementie.
• Nationale rechter, het staat aan u om die twee belangen af te wegen. Nu in de richtlijn een duidelijke, onvoorwaardelijke keuze pro-clementie.

Question 21

Wat is de grey list?

Answer 21

1. Alle mogelijke documenten die in de file van de mededingingsautoriteit zitten, zolang die daarmee aan het werk is.
   
   • Bv. alles wat een partij opstelt en overmaakt aan een mededingingsautoriteit met het oog op de procedure = pleidooien, schriftelijke opmerkingen,…
2. Ingetrokken schikkingsverklaringen: u bent ermee begonnen maar niet afgemaakt.

Question 22

Heeft deze richtlijn het gemakkelijker gemaakt voor slachtoffers om toegang te krijgen tot bewijsmateriaal?

Answer 22

• Ja, maar heus niet overdreven en heus niet zoveel als de kampioenen van private afdwinging hadden gewild. De richtlijn is immers een compromis.

Question 23

Binden de beslissingen van NMA’s of beroepsinstantie de rechter?

Answer 23

• Dat is even straf als zeggen ‘in een artikel 16, 1/2003, dat rechters moeten luisteren naar de commissie als ze een beslissing nemen’. Je bent opnieuw eigenlijk de rechter aan het onderwerpen aan een administratieve overheid.
• Als de NMA of de beroepsinstantie (dwz zolang de beslissing van de NMA niet definitief is, zolang je daartegen in beroep kunt gaan), dan werkt dit niet.
• Maar als je niet in beroep gegaan bent binnen de termijn die daarvoor voorzien was OF de beroepsinstantie bevestigt de beslissing van de NMA, dan bindt die de rechter voor de component → fout!
  
  • Dat is dus vanuit constitutioneel oogpunt (scheiding van machten) best wel controversieel.
• Dan zegt men ook: “voor beslissing van buitenlandse autoriteiten gaan we dat niet zeggen dat zij de rechter binden, daar zeggen we dat die prima facie bewijs zijn”: Dus, we leven in een Europese Unie, maar de beslissingen van buitenlandse NMAs zijn toch nog net iets minder belangrijk dan die van onze eigen NMA.

Question 24

Wat zijn de verjaringstermijnen?

Answer 24

• Vroeger op het moment dat men tot die regeling is gekomen, vroeger vaak: op het moment dat de overtreding echt vast stond en niet meer aanvechtbaar is, dat eigenlijk de termijn voor u om een schadevorderingsactie in te stellen al verlopen was. Dus, ofwel was je dan gedwongen om een stand-alone actie te beginnen. Ofwel had je gewoon je recht op schadevordering al verloren.
• Hier nu moet het vaststaan:
  
  1. Wie de overtreding heeft begaan
  2. U moet weten dat die overtreding u schade heeft berokkend
  3. De overtreding zelf moet vaststaan

Question 25

Hoe werken de verjaringstermijnen in de praktijk?

Answer 25

• In de praktijk: Dat als je die zeven jaar van deze ochtend hebt uitgemaakt, dan staat eigenlijk pas vast dat er een overtreding is geweest, dan staat pas vast wie die overtreding heeft begaan en op dat moment kan je dan tot het besluit komen ‘ah ik heb er eigenlijk schade door geleden’. En dan beginnen de termijnen van de private schadevorderingingsactie te lopen.
• Daar zegt men dus niet ‘algemeen principe, we laten dat over aan nationaal procedureel recht en autonomie’.
  
  • Nee, hier zegt men: minstens vijf jaar. Het begint pas te lopen vanaf het moment dat u weet wat de overtreding is, wie de overtreder is en dat u er schade door hebt geleden én het kan op elk moment geschorst of gestuit worden door acties ondernomen door een NMA.
• Gevolg: Gevolg: verschrikkelijke langdurige zaken waarvan men zich toch moet afvragen of dat nog wenselijk is voor een samenleving. Akkoord dat er iets moest gebeuren, maar men is nu wel heel erg ver gegaan.

Question 26

Gezamenlijke en hoofdelijke aansprakelijkheid = joint liability:?

Answer 26

• De redenering is: kartelisten zijn slecht en we gaan ze dus niet al te goed behandelen. Als ik schade lijd, is het niet mijn rol als slachtoffer om te gaan bepalen dat u zoveel procent aansprakelijk bent en u zoveel procent. Nee, ik moet het recht hebben om u hoofdelijk aansprakelijk te houden.
• Ik mag bij om het even wie van die kartelisten het volledige bedrag gaan recupereren én vervolgens moet u dat dan maar onderling uitvechten wie voor welk stuk verantwoordelijk is en moet u dat maar onderling gaan terughalen. We kunnen die last niet leggen op het slachtoffer. We moeten de last leggen op de dader.

Question 27

Beperking systeem hoofdelijke AS?

Answer 27

• KMO’s: maar aansprakelijk houden jegens hun directe of indirecte afnemers. Met een uitzondering als zij de ring-leader waren. Vaak iets extra voor kmo’s = dwarsverband.

1. Geen hoofdelijke aansprakelijkheid zijn voor de succesvolle immuniteitsapplicant. Dit is het tweede voorbeeld van hoe de richtlijn clementie eigenlijk bevordert.
   
   • Dus als u immuniteit heeft gekregen, gaat die hoofdelijke aansprakelijkheid ook niet spelen jegens u OF (met één nuance) als het geld echt nergens anders te halen is, mag men alsnog naar u komen.
   • Maar dit is een zeer efficiënte manier om te zorgen dat wie voor immuniteit gaat, versterkt uit heel deze private afdwinging komt.

Question 28

Zijn we een hele nieuwe sanctie aan het uitvinden en organiseren?

Answer 28

• Ja! Bedrijven moeten dus niet alleen schrik hebben van de schadevorderingsancties tegen hun maar ook schrik hebben van alle schadevorderingsacties tegen hun concurrenten.
• Ze moeten dus een grote buffer hebben voor eventuele hoofdelijke aansprakelijkheid.
• Dit is wel degelijk een bedreiging: bv. CDC leniency: naar mededingingsautoriteit is niet voldoende = publieke afdwinging maar wij gaan voor private afdwinging -> als je naar ons komt komen wij niet naar u voor hoofdelijke schadevorderingsactie, dus enkel eigen aandeel.
• Dit bewijst dat hoofdelijke aansprakelijkheid eigenlijk geëovuleerd is naar een soort sancite op zichzelf waarvoor ondernemingen grote angst hebben. En daar wordt op ingespeeld.

Question 29

Wat is het doorberekeningsverweer?

Answer 29

• Passing on defence: = verweer dat de kartelist zal inroepen.
• Producent heeft een aantal rechtstreekse afnemers, laten we zeggen kleinhandelaars, die eigen afnemers = consumenten. Consumenten = indirecte afnemers kartelist en detailhandelaar = directe afnemer.
• Verweer: door uw kartel heb ik 5% té veel betaald maar u heeft die doorgerekend aan uw afnemer dus u heeft geen schade geleden → het is de consument die schade heeft opgelopen: privaat = geen schade.

Question 30

Vraag: gaan wij dit verweer (passing on) toestaan?

Answer 30

• US: Hannover Shoe -> niet toegelaten daar.
  
  1. Kartelisten zijn slecht, je moet er geen medelijden mee hebben.
  2. Veel te ingewikkeld: wat is nu de schade = minder volume? Wel de meerprijs → we doen dat niet.
• EU moet dit verweer aanvaarden want groot principe: geen overcompensatie → kan dus niet zo zijn dat die directe afnemer een goede zaak doet door de hele meerprijs te recupereren als die in feite is doorgerekend aan de consument dus om die reden alleen al moeten wij dat verweer aanvaarden.
• We hebben dit ook al in ons Europees recht: EU remedies: dit verweer. Er is rechtspraak (San Gorgio): recht op restitutie, als u een bepaalde betaling doet en die is strijdig met het EU recht dan heeft u recht om dat geld terug te krijgen maar u mag niet meer terugkrijgen dan u echt verloren heeft en als u dat heeft doorberekend aan iemand anders dan gaat u die gelden niet terugkrijgen.

Question 31

Waarom is dit een echt probleem geworden: doorberekening van meerkosten?

Answer 31

• Probleem ontstaat omdat we onze richtlijn daar iets aan toevoegen → vermoeden in hoofde van de indirecte afnemer dat de meerkost inderdaad aan de indirecte afnemer is doorberekend!
  
  • Als die indirecte aannemer kan aantonen dat er een inbreuk is geweest + directe afnemer meerkost heeft betaald + als indirecte afnemer gekocht heeft van de directe afnemer → vermoeden dat de meerkost aan u is doorberekend.
• Dus: heel groot probleem → als kartelist weet je dat je nooit meer zal moeten betalen dan de schade en het kan mij niet schelen aan wie ik deze betaal?
  
  • Als er een indirecte afnemer komt en die bewijst schade = ik betaal → daarna komt de directe, maar er is al betaald.
  • Dus er ontstaat een gevecht waarbij de directe afnemer zal moeten aantonen dat de prijzen niet zijn doorgerekend. Dus je krijgt ruzie tussen 2 slachtoffers die vrienden zijn.
  • Maar, het blijft wel erg moeilijk dat je combinatie hebt tussen heilige principe van geen overcompensatie aan de ene kant en het verweer dat wij moeten aanvaarden in EU.

Question 32

Welk vermoeden staat in de schaderichtlijn?

Answer 32

• Volgens de richtlijn wordt vermoed dat kartels schade creëren: dit is niet zo evident als het lijkt. Rechtszaak: EC tegen aantal fabrikanten van liften: Schindler, Otis,… Press release waarbij EC zegt: ga naar uw rechter en sue them.
  
  • Maar EC heeft zelf liften = zou ze dat zelf doen → als test case een private afdwinging starten: handelsrechtbank Brussel en ze beginnen een actie.
• Mag de Commissie dit wel doen? Eerst alle info voor publieke = alle onderzoeksbevoegdheden gebruikt en nu zelf gebruiken om er geld van te gebruiken → belangenvermenging?
  
  • Prejudiciële vraag HvJ: ja dit mag, er zijn Chinese Walls, andere stukken commissie = het is oké.
• Rechtscollege Brussel: Commissie, ik zie het punt, maar ik ga uw vordering toch afwijzen omdat u niet bewijst dat u schade heeft geleden door dat kartel en omdat u niet bewijst dat er een oorzakelijk verband is tussen die eventuele schade en de fout van de liftenfabrikanten.
  
  • In België moet dit nauwkeurig zijn, niet natte vingerwerk: je zult het moeten bewijzen naar onze nationale maatstaven doen.
• Het zou anders zijn geweest als de richtlijn in werking zou zijn geweest = schade vermoeden dus nu moeten we uw vordering afwijzen. Nationale rechter mag ramen hoeveel die schade is, om de rechter te beschermen tegen de economisten die daar voor de rechtbank zullen staan.

Question 33

Wat met ADR?

Answer 33

• Buitengerechtelijke geschillenbesletting wordt gepromoot: ADR: hier op dubbele wijze:
  
  1. Als je settlement gesprekken voert, dan mag de nationale rechter tot 2 jaar lang opschorten om uw gesprekken een kans te geen.
  2. Als je dan buitengerechtelijk schikt, dan gaan we dat bedrag u betaalt via schikking aftrekken van de nog openstaande claims zodanig dat daar niet twee keer een bedrag kan worden gevorderd.

Question 34

Wat is de historie van de schaderichtlijn?

Answer 34

• Men wou situaties zoals in de US vermijden: Veel voorstellen van de Commissie die heel radicaal waren: common law systeem = punitive damages, discovery procedure → heel veel protest.
• Risico is wel goed ingeperkt omdat men veel controle aan de rechter heeft gegeven = geen overcompensatie ook.

Question 35

Wat is de spill-over naar zuiver interne situaties van de schaderichtlijn?

Answer 35

• Het is moeilijk om 1 categorie slachtoffers zo een privilege te geven en niet aan andere categorieën.
  
  • Nu zie je dit gebeuren: ze gaan dat niet aanvaarden.
• Van toepassing op zaken met interstatelijk element + schending van het nationaal mededingingsrecht op voorwaarde dat die gekoppeld is aan een schending van het EU recht maw daar moet ook een interstatelijk element zijn.
• Maar als LS ga je dit zo niet omzetten want dan heb je 2 regimes en heel veel discussies of er een interstatelijk element is.
• Dus 1 regime ook voor de interne situaties! = spill over (zie VEBIK).

Question 36

Is er spill over naar ander AS-recht?

Answer 36

• Ja! Bv. oneerlijke handelspraktijken = ligt. heel dicht bij mededingingsrecht: LS gaan zelfde regels toepassen, zonder dat de EU dit vraagt!
• Zo blijft het natuurlijk voortgaan en uiteindelijk zal de EU maatgevend zijn voor super veel. Spillover is een feit.

Question 37

Leidt de omzetting van de Richtlijn schadevergoedingen tot een beter ‘level playing field’ of blijft het ‘forum shopping’ doorgaan?

Answer 37

• Praktijk: Nederlands recht, Duits recht of VK voor private afdwinging acties.
• In het begin wouden ze de zaken buiten houden = zoveel zaken die we niet willen maar nu omgeslagen en willen ze binnenhouden → alle privaatrechtelijke juristen in de zaak worden betrokken.
• Level playing field niet bereikt via richtlijn = het is een richtlijn dus forum shopping blijft doorgaan → een heel aantal elementen worden niet geharmoniseerd.
  
  • Concurrentie blijft bestaan

Question 38

Gaat VK minder populair worden bij forumshopping door Brexit?

Answer 38

• Hangt af hoe het VK op die Brexit reageert: als ze al die Europese IPR verordeningen (Brussel) niet loslaten maar overnemen in hun eigen recht = comparatief voordeel, snelle, efficiënte rechtspleging gaan behouden en dus nog lange tijd met het VK als als belangrijkste jurisdictie zullen geconfronteerd worden.