Leki przeciwpłytkowe Flashcards
Leki przeciwpłytkowe ogólnie
Leki hamujące agregację płytek- z tego względu Anagrelid (hamuje dojrzewanie megakariocytów i tworzenie płytek) NIE jest zaliczany do tej grupy leków- stosuje się w celu zapobiegania agregacji płytek, np. przy pęknięciu niestabilnej blaszki miażdżycowej
Grupy leków przeciwpłytkowych
1) Kwas Acetylosalicylowy
2) Tienopirydyny
3) inne blokery rec. ADP
4) blokery rec. dla fibrynogenu (GP IIb/IIIa)
5) inhibitory sytazy i/lub rec. TXA2
6) inhibitory fosfodiesterazy
7) Prostacyklina
8) nowe leki
Kwas acetylosalicylowy
NIEODWRACALNY inhibitor COX-1 (hamuje produkcję TXA2 oraz agregację płytek)
- wydłuza czas krwawienia
- dzięki nieodwracalności długo działa (do czasu wymiany płytek, 7-10 dni); pozostałe NLPZ odwracalne, dlatego nie takie fajne
- 10% płytek wymienia się w ciągu dnia (20% funkcjonalnych wystarczy żeby nie było efektu)
- nie hamuje syntezy prostacykliny w śródbłonku, który szybko produkuje działającą COX-1
- niskie dawki (75-300mg/dzień)
Kwas acetylosalicylowy oporność
Epizody sercowo-naczyniowe u osób stosujących (5-40% populacji)
1) kliniczna
2) laboratoryjna:
- farmakokinetyczna (typ I)
- farmakodynamiczna (typ II)
- pseudooporność (typ III)
Kwas acetylosalicylowy oporność kliniczna
Brak spodziewanego efektu ochronnego, szczególnie we wtórnej prewencji chorób układu krążenia
Kwas acetylosalicylowy oporność laboratoryjna farmakokinetyczna (typ I)
NIE działa u pacjenta in vivo, działa in vitro- osobnicza zmienność wchłaniania i dystrybucji (przełamuje większa dawka)- przy zwiększonym obrocie płytek (operacje, cukrzyca) pomiędzy dawkami do krwioobiegu trafiają nowe płytki (przełamuje częstsze podawanie leku)- częstą przyczyną jest niestosowanie leku (XD)
Kwas acetylosalicylowy oporność laboratoryjna farmakodynamiczna (typ II)
NIE działa u pacjenta in vivo, NIE działa in vitro- wiele czynników biologicznych- ingerencja w oddziaływanie na COX-1- kompensacja zahamowanego szlaku przez inne
Kwas acetylosalicylowy pseudooporność (typ III)
NIE hamuje agregacji in vivo i in vitro; blokuje syntezę TXB2- farmakologiczny efekt jest zachowany- brak wpływu na szlaki aktywacji płytek- atywacja płytek u tych pacjentów zależy od innych niż TXA2 szlaków (np. ADP, trombiny, hiperadrenalinemii, aktywacji zależnej od erytrocytów)
Kwas acetylosalicylowy wskazania
Zahamowanie agregacji płytek 1) stabilna dławica piersiowa 2) przewlekłe AF 3) ostry zawał serca i po nim 4) świeży i przebyty udar niedokrwienny mózgu 5) zarostowa miażdżyca tętnic obwodowych 6) profilaktyka zawału w grupie ryzyka Przeciwzskaznia: 1) rzut gorączki reumatycznej 2) przeziębienie 3) nerwobóle 4) bóle głowy 5) zapalenia lub zwyrodnienia stawów
Kwas acetylosalicylowy przeciwwskazania
1) ryzyko krwawień (pooperacyjnie, skazy krwotoczne, krwawienia maciczne, miesiączka, krwawienia z pp)
2) nadwrażliwość (ASA, Salicylany i inne NLPZ)
3) polipy w nosie (astma aspirynowa)
4) choroba wrzodowa żołądka i XII
5) stany zapalne pp
6) zaburzenia równowagi kwas/zas (cukrzyca, mocznica, tężyczka)
7) niewydolność nerek i wątroby
Kwas acetylosalicylowy nowinki
Hamuje powstawanie zakrzepu włóknikowego- wskazanie do stosowania w profilaktyce i leczeniu średnio ciężkiego zapalenia zakrzepowo-zatorowego żył głębokichMechanizm:- acetylacja czynnika tkankowego (tissue factor, TF), zmniejsza jego aktywację - acetylacja fosfolipidów na powierzchni płytek (zmniejsza liczbę miejsc wiążących dla kompleksów protrombinazy i tenazy)- acetylacja fibrynogenu (zaburzenia tworzenia się fibryny i zmniejszenie gęstości czopu zakrzepowego)
Tienopirydyny
1) Tiklopidyna
2) Klopidogrel
3) Prasugrel
4) Elinogrel
Tienopirydyny mechanizm
- selektywna i nieodwracalna blokada P2Y12 (rec dla ADP)
- upośledzają aktywacji kompleksu GP IIb/IIIa (rec. dla fibrynogenu)
Tienopirydyny efekty
- wydłużenie czasu krwawienia
- hamowanie agregacji płytek
- opóźnienie obkurczenia się zakrzepu
Tienopirydyny farmakokinetyka
- działanie pojawia się po pewnym czasie (aktywny metabolit wątrobowy, aktywuje CYP2C19)
- efekt utrzymuje się wiele dni po zaprzestaniu podawania (do czasu wymiany PLT)
- doustnie (z wyjątkiem Elinogrelu który moze być też dożylnie)
Tienopirydyny zastosowanie
1) zapobieganie powikłaniom naczyniowym przy objawowej miażdżycy
Łącznie z Kwasem Acetylosalicylowym:
1) NSTEMI
2) STEMI
3) leczenie interwencyjne (PCI)
4) leczenie zachowawcze (terapia trombolityczna)
Tienopirydyny oporność
Na Klopidogrel nawet 30%Kliniczne czynniki sprzyjające
:- niestosowanie leku
- zbut niska dawka nasycająca i/lub pdtrzymująca
- leki zaburzające wchłanianie i/lub metabolizm (inhibitory pompy protonowej)
- cukrzyca lub insulinooporność
- otyłość
- palenie tytoniu (może nasilać odpowiedź)
Czynniki genetyczne
1) zmienność białek wchłaniających (ABCB1)
2) zmiennośc białek aktywujacych:- CYP2C192 (ubytek funkcji enzymu)- CYP2C1917 (nasilenie aktywności enzymu)
3) zmiennosć P2Y12
Tiklopidyna
Tienopirydyny
- działanie po 3-5 dniach
- T1/2=30-50h
odstawić ok 10-14 dni przed zabiegiem (pytania!)- najcięższe powikłanie: zakrzepowa plamica małopłytkowa (TTP, zespół Moschcowitza)
Klopidogrel
Tienopirydyny - działanie po kilku h - T1/2=8hodstawić ok 5-7 dni przed zabiegiem (pytania!) Powikłania: - cieżka neutropenia - krwawienie z pp, nosa, w miejscu podania - rzadko hematuria - wyjatkowo krwotok śródczaszkowy
Tienopirydyny przedawkowanie
- wydłuzenie czasu krwawienia
- nie ma swoistego antidotum
- przetoczenie masy płytkowej może odwrócić efekt
Prasugrel
Tienopirydyny- III generacja- lepsza farmakokinetyka niż Klopidogrel
Elinogrel
Tienopirydyny- podobny do Klopidogrelu- może być dożylnie!- dożylny ma mieć duze znaczenie w nagłych stanach kardiologicznych
Blokery receptora dla ADP niebędące Tienopirydynami
1) Kangrelor
2) Tykagrelor
Kangrelor
Blokery receptora dla ADP niebędące Tienopirydynami- krótko działający analog ATP- odwracalny antagonista- dożylnie- działa bezpośrednio na P2Y12 (nie wymaga aktywacji)
Tykagrelor
Blokery receptora dla ADP niebędące Tienopirydynami
- doustny
- działa bezpośrednio na P2Y12 (nie wymaga aktywacji)- odwracalny antagonista P2Y12
- szybsze i skuteczniejsze hamowanie płytek niż Klopidogrel
- najnowszy lek niebędący Tienopirydyną
Anagrelid
NIE jest zaliczany do leków przeciwpłytkowych- hamuje dojrzewanie megakariocytów i tworzenie płytek- stosowany w nadpłytkowości
