Kafa travmaları Flashcards
Travmatik beyin hasarı nedir?
Birincil beyin hasar: olay anındaki mekanik hasar
ikincil beyin hasarı: birincilin üzerine eklenir acilde ikincilden korumaya çalışırız
Hipoksi ve hipotansiyon**(multisistem travmalı hasta aksi ispat edilene kadar hemorajik şokta kabul edilir)
Hipo-hiperkarbi
Anemi
Hiperpreksi(40 dereceden yüksek ateş)
Nöbet
Kafa travmalı hastada ilk bakıda havayolu ve hemodinamik stabilizasyon aşamaları A-B
GKS<8-9 ise ETT gerekir (hasta havayolu açıklığını sağlayamadığı için) kendisi açıklığı sağlayamaz
Premedikasyon olarak Fentanil seçilmeli intrakraniyel basıncın artmasını önlemek için
Ketamin indüksiyon ajanı olarak seçilir çünkü ketamin kan basıncını arttıran tek genel anestezik
paco2 35-45mmhg arasında tutulmalı
Kafa travmalı hastada hedef kan basıncı C
> 100mmhg 50-69y
110mmhg 15-49y ve >70y
MAP 70-80mmhg
SKB>90mmhg
Kafa travmalı hastaya hangi sıvıları verirsin? C
Kristaloidler ve kan ürünleri ile normovolemi sağlarım
Kafa travmalı hastada KE olan solüsyonlar C
Hipotonik sıvılar
Albumin
Glikoz içeren sıvılar KE!!
Kafa travmalı hastada nörolojik değerlendirme D
Bilinç
pupil boyutu ve ışık reaksiyonu
GKS
motor güç ve simetri
GKS göre kafa travması ciddiyeti sınıflandırılması D
GKS<=8 Ciddi
GKS 9-12 Orta
GKS 13-15 Hafif
İkincil bakıda kafa travmalı hastaya ne yapmak istersin
Odaklanmış nörolojik muayene: -Pupil refleksi 3.KS Diplopi 4.KS MOS Gag refleksi 9-10 Kornea 5-7 Fasial paralizi 7 Saçlı deri: Basamaklanma palpasyonla devamlılık bozulmuş veya krepitasyon palpasyonla kafa kırığını düşündürür aktif skalp kanamasında stapler veya direk bası uygulanır
Kafatası kırıklarını gösteren bulgular
- Periorbital ekimoz (rakun gözü)
- Hematimpanum
- Otore (filtre kağıdında ring sign)
- Mastoid üzerinde ekimoz (Battle’s işareti)
- Rinore(filtre kağıdında ring sign)
- Basamaklanma
- VII. KS felci (Bells Palsi) • Kraniyel sinir felci
- Tinnitus,nistagmus
Kafa travmalı hastanın öyküsünde neleri sorgularsın?
• Travma mekanizması(Tehlikeli • Motorlu araç tarafından çarpılan yaya • Araçtan fırlayan hasta • 3 feet (90 cm) veya 5 basamak yüksekten düşen hasta) • Bilinç kaybı( Geçici Bilinç Kaybı <10 dk ise ileri tetkike gerek yok) (•Bilinç bzk yapan diğer nedenler: Epilepsi sonrası postiktal durum • İntoksikasyonlar • İlaç veya alkol • Hipoglisemi/hiperglisemi • Hipo/Hipernatremi sorgula) • Postravmatik amnezi • Çoklu travmanın varlığı • Spesifik semptomlar • Bulantı*, kusma* • Baş ağrısı * ( bu 3ü nun varlığı ciddi kafa travması olma olasılığını arttırıyor) • Senkop • Nöbet
Hafif travmatik beyin hasarı varlığında BT endikasyonlarını hangi ölçekle saptarız***
Kanada Kuralları: • Olaydan 2 saat sonra GKS < 15 • Açık veya deprese fraktür şüphesi • Kafa taban kırığı şüphesi • 2 ve daha fazla sayıda kusma • Yaş > 65 • Tehlikeli travma mekanizması • Amnezi (>30 dak) • Bilinç kaybı (>5 dak) ***Nörolojik kötüleşme olmadan rutin kontrol BT gereksiz hafif travmatik beyin hasarında
BT ile morfolojik sınıflama
- Kafatası kırıkları
- İntrakraniyal lezyonlar
a)Diffüz:
Hafif bilinç bulanıklığı→ ciddi hipoksik-iskemik beyin
• Konküzyon → bilinç kaybı ve geçici nörolojik bulgu (en hafifi diffüz lezyonların) (arkadan gelen travmalarda?)
• Diffüz aksonal yaralanma → makaslanma mekanizması
ile beyaz cevherde hasar ve aksonlarda şişme ve ?BT başlangıçta normal veya yaygın ödemli → beyaz-gri cevher ayrımı zor
• Diffüz beyin hasarı klinik bir tanı ve prognoz kötü
b)Fokal
• Epidural hematom(arter kanaması olduğu için acil cerrahi gerektirir)
- Kırık hattına yakın yerleşim
-Konveks veya lentiküler şekilli
-Sutur hattını geçmez
-Orta meningeal arter,ven,venöz sinüsden kanama
- Lucid interval ≈ %50 hastada=kanama başlıyor ama yavaş ilerliyor GKS 15 herhangi bir patoloji yok yarım saate kadar uzayabilir bu dönem eğer şüphelenmezsek BT çekmezsek hasta hastaneye gitmezse GKS düşer ve kötüleşir acil cerrahi gerekir epidural hematomda gençlerde daha sık görülür )
• Subdural hematom( mortalitesi daha fazla epiduralden)
-Tentorium ve falxa yakın yerleşim
-Konkav şekilli
-Sutur hattını geçer
-Serebral korteks köprü venlerinin yırtılmasına bağlı kanama
-Beyinde atrofi olan hastalarda daha sık örneğin; İleri yaş, Alkolizm)
• SAK
-Orta şiddette olan kafa travması
-Rotasyon,akselerasyon yaralanması
- Piamater damar hasarı veya laserasyonu
•Kontüzyonlar: Kontüzyon travma ile cilt altındaki kapillerlerin yırtılarak kanın doku arasına yayılıp pıhtılaşması ile oluşur.
• İntraserebral hematomlar(Travmatik beyin hasarı sonrası lucid interval olanlarda ölüm ve klinik kötüleşmenin en sık nedeni → intraserebral hematomun genişlemesi)
• Şift varlığı
-Falx cerebri (dura materin katlantısı orta hattadır)
Sistematik BT okunması
- Blood Can Be Very Bad*
- Kan (Blood)
- Sisternler (damarlar) (Cisterns) • Beyin (Brain)
- Ventriküller (Ventricules)
- Kemik (Bone)
- Ventriküller ve subaraknoid aralık
- Bazal sisternler
- Asimetri
- Dansite farklılığı
- Gri-beyaz cevher ayırımı • Kemikler
Kafa travmalarında USG nin yeri
Optik sinir kılıf çapı ölçümü
• Travmatik beyin hasarı sonrası intrakraniyal basınç (İKB) artışı saptanması
• Gözler kapalı iken gözün 3mm arkasından ölçüm • Optik sinirin Çapı >5.7mm İKB>20 mmHg ise KİBAS var deriz
Kafa travmasında kullanılan biyobelirteçler
S-100B
Klinik kullanımı en yararlı olan biyobelirteç
-İntrakraniyal komplikasyonu ve BT’de patolojiyi
öngörmede duyarlı
ACEP rehber önerisi: S-100B seviyesi ilk 4 saatte < 0.10 μg/L ise BT çekilmeyebilir (Level C
H-FABP
Kanda erken ↑, uzun süre ↑
S-100B ye göre daha spesifik
İlk 6 saatteki travma BT’de patolojiyi öngörmede üstün Yükselmiyorsa %98.6 oranda intrakraniyal patoloji yok demektir
