Abdomen Travmaları Flashcards
Tanıyı zorlaştıran faktörler
Alkol intoksikasyonu
Uyuşturucu kullanımı
Beyin veya MS hasarı
Eşlik eden yaralanmalar
- Abdominal kaviteye olan ciddi kan kaybı hastanın genel durumunu her zaman bozmayabilir, peritoneal irritasyon bulgusuna yol açmayabilir.
- Abdominal travması olan her hasta aksi ispat edilene kadar intraabdominal yaralanması varmış gibi kabul edilmelidir. Tekrarlayan FM önemli. Esas olarak dolaşım değerlendirilmeli ilk bakıda.
Yaralanmanın ciddiyetini belirleyen faktörler
1)Travmanın lokalizasyonu:
Torakoabdomen:önden KC dalak mide diaphram yaralanmalarda arkadan böbrekler VCİ inen çıkan kolon
2)Travma mekanizması
-Künt :Araç içi ve dışı trafik kazaları, darp, aynı seviyeden veya yüksekten düşme. %15 oranında retroperiton hematom eşlik eder.Viseral organ perforasyonu veya kanama sonucu peritonit bulgularına sebep olabilir. (Dalak>KC>İB)
-Penetran: Delici kesici alet KC ateşli silah İB ○ 3 metreden uzak ise önemli viseral yaralanmalar azalır
-Blast:Patlama.Aşırı basınca bağlı olarak timpanik membran, akciğerler ve barsaklarda yaralanmalar görülebilir.Kapalı alanda ise hasar daha fazla
Abdomen travmasına yaklaşım
A)Anamnez:
Motorlu Taşıt Kazasında
● Araç hızı
● Çarpışma tipi
○ Önden, arkadan, yandan, devrilme
● Araçta yolcu bölümünde ezilme
● Hava yastığı durumu
● Hastanın araç içindeki yeri
● Araç içindeki diğer kişilerin durumu
Penetran Yaralanmada
● Yaralanmanın zamanı
● Silahın tipi
● Ateşli silah ile yaralanmalarda mesafe
○ 3 metreden uzak ise önemli viseral yaralanmalar azalır
● Kaç el ateş edildiği
● Olay yerindeki kanama miktarı
Blast Yaralanmada
● Patlamaya olan mesafe
● Patlamanın olduğu alan
○ Kapalı alanda ise hasar daha fazla
B)FM
1)İnspeksiyon:
İnspeksiyon sırasında hastanın kıyafetleri tamamen çıkartılmalıdır.
● Tüm abdomen abrazyon, kontüzyon, laserasyon, penetre yabancı cisim ve eviserasyon açısından incelenmelidir.
● Skrotum, üretral mea ve perianal bölge kan, ekimoz ve hematom açısından incelenmelidir.
● Hipotermiyi önlemek açısından muayene sonra hastanın üzeri örtülmelidir.
2)Oskültasyon:yaralanma ile korele değil
3-4)Palpasyon ve Perküsyon:
Perküsyon periton hareketine neden olarak peritoneal irritasyon bulgularını ortaya çıkarabilir.
● Hastada rebound bulgusu varsa hastanın daha fazla acı duymasını azaltmak adına başka peritoneal irritasyon bulgusu aramaya gerek yoktur.
5)Üretral Perineal Muayene
Perineal hematomu olan veya üretral meatusta kan bulunan hastaya olası üretral yaralanma nedeni ile idrar sondası takmayın.***
6)Rektal muayene
Künt travma geçirmiş hastalarda rektal muayenenin amacı sfinkter tonüsünü ve rektal mukozal bütünlüğü değerlendirmek ve pelvisin herhangi bir kırığını tespit etmektir.
● Rektal tuşede kan olması barsak yaralanmasını gösterebilir.
7)Vajinal
C)NG
Mide dekompresyonu amacıyla
● Aspirasyon riskini azaltır. Ama gag refleksi olan hastada kusmaya sebep olabilir.
● Nazogastrik sondadan kan gelmesi özefagus veya üst GİS yaralanmasını düşündürür.
● Ciddi fasiyal travma veya kafatası tabanı kırığı olan hastalarda dikkat edilmeli.
D)İdrar sondası
İdrar çıkışını izlemek
● Kan varlığını araştırmak
● Mesane retansiyonunu azaltmak
Abdomen Travmasında Görüntüleme Yöntemleri
X-ray: ilk basamak
● Hasta hemodinamik olarak stabilse
○ Akciğer grafisi, ilişkili bir hemotoraks veya pnömotoraksı dışlamak veya
○ intraperitoneal hava sıvı seviyesinin varlığını belirlemek için yararlıdır.
● İki yönlü grafi görmek intraabdominal yabancı cisimlerin konumu hakkında fikir sağlayabilir.
FAST:
Uygun şekilde yapıldığında, FAST intraperitoneal sıvının tanımlanması için kabul edilmiş, hızlı ve güvenilir bir çalışmadır.
● Tekrarlanabilir
● İyonizan radyasyon içermez
● Hastabaşı
● Pozitif FAST bulguları faydalı olsa da,
negatif FAST olasılığını dışlamaz.
viseral yaralanma olasılığını dışlamaz.
BT:
● Hemodinamik olarak stabil hastalarda
● Radyasyon ve kontrast madde
maruziyeti
● Zaman alıcı
● Spesifik organ ve retroperitoneal yaralanmaları gösterir.
● Hastanın daha yüksek bir bakım düzeyine geçmesini (laparotomi gibi) geciktiriyorsa BT taraması yapılmamalıdır.
Abd travma hastasında laparotomi endikasyonları
FAST pozitifliği veya intraperitoneal kanama varlığı ile birlikte hipotansiyonun eşlik ettiği künt travma
● Başka bir sebeple açıklanamayan hipotansiyonun eşlik ettiği künt travma
● Anterior fasyayı geçen penetran travma
● Peritoneal kaviteye ulaşmış ateşli silah yaralanması
● Eviserasyon (ameliyat sonrası organları yerinden dışarı çıkması)
● Penetran travmaya eşlik eden mide, rektum veya genitoüriner kanama
● Peritonit bulgusu
● Batın içi serbest hava veya retroperitoneal hava varlığı
● Diyafragma rüptürü
● BT ile tespit edilen gastrointestinal yol rüptürü, mesane rüptürü, renal pedikül hasarı veya şiddetli viseral parankimal hasar
Takipte neler istersin
Permisif Hipotansiyon
Monitorizasyon
Seri muayene
Htc takibi
