HS 7 reader Flashcards
Wat is consequentionalisme?
Consequentionalisten identificeren welke menselijke goederen de beste totale welvaart voor de samenleving produceren en berekenen vervolgens de meest effectieve middelen die ingezet kunnen worden om tot deze einddoelen te komen. De gekozen middelen moeten efficiënt zijn, meer goeds dan slechts voortbrengen en de best beschikbare manieren verstrekken om de einddoelen te maximaliseren. Er zijn verschillende consequentionalistische benaderingen van straffen, waaronder communitarianisme, republicanisme en utilitarisme. Voor utilitaristen is moraliteit gebaseerd op de mate waarin acties genot (pleasure) maximaliseren en pijn verminderen/elimineren (= greatest happiness principle). Straffen is enkel moreel toegestaan wanneer het bewezen kan worden dat de straf meer pijn en lijden in de toekomst zal voorkomen. Mensen zijn rationele actoren wiens acties worden geleid door pijn en genot. Door ervoor te zorgen dat pijn veroorzaakt door straf groter is dan het genot dat gepaard gaat met criminaliteit, wordt toekomstig overtreden voorkomen.
Wat is kritiek op het utlilitarisme?
- Ze verplichten zichzelf ertoe om empirisch te bewijzen dat straf utiliteit heeft > dat straf effectief is in het
voorkomen van toekomstige overtredingen. - Door de effecten van straffen enkel te baseren op de bredere consequenties ervan, heeft utilitarisme geen
ingebouwde logia om het straffen van onschuldige mensen te voorkomen (wanneer hun lijden meer totale
menselijke blijdschap zou voortbrengen dan wanneer zij niet zouden lijden). - Waarborgt niet dat de zwaarte van de straf in verhouding is met de ernst van het delict >
buitenproportioneel hard straffen voor kleine overtredingen zou toegestaan worden wanneer dit een groter
preventief effect zou voortbrengen. - Overtreders worden op zo’n manier gebruikt dat zij ondergeschikt worden aan de belangen van een ander
(niet behandeld als ends in themselves), waardoor hun human dignity wordt ontkent.
Op welke drie manieren stelt Bentham dat straffen het grotere goed zou kunnen dienen?
- Door van de overtreder de fysieke krachten van het overtreden af te nemen,
- Door het verlangen naar overtreden af te nemen en
- Door de overtreder bang te maken om een overtreding te begaan.
In andere woorden: utilitaristische verantwoordingen zijn gebaseerd op incapacitatie (1), rehabilitatie (2) en afschrikking (‘deterence’) (3).
Wat is incapacitatie en welke twee vormen zijn er?
= het verwijderen van de capaciteit om een toekomstige overtreding te begaan, omvat o.a. fysieke verminkingen, de doodstraf, verbannen en gevangenisstraf.
Er zijn twee vormen van incapacitatie:
1. Collectieve incapacitatie: straffen met als doelgroep overtreders van specifieke delicten (bijv. inbraak).
Men categoriseert niet o.b.v. de kans dat een dader in de toekomst weer de fout in gaat. Het ontzeggen
van fysieke vrijheid is gebaseerd op de aard van het gepleegde delict.
2. Selectieve incapacitatie: gericht op ‘high-risk’ overtreders als het gaat om de kans om opnieuw de fout in
te gaan. Gebaseerd op persoonlijkheidskenmerken en gedrag in het verleden. Dit type overtreders krijgen buitenproportioneel lange straffen om toekomstig overtreden te voorkomen. Een gevangenisstraf is gebaseerd op de toekomstige dangerousness van de overtreder, niet op fouten uit het verleden.
Selectieve incapacitatie is gebaseerd op positivisme en risico-assessments, maar heeft grote morele tekortkomingen: (1) gaat in tegen het basisprincipe dat we enkel hen straffen die legaal gezien schuldig zijn en (2) we hebben niet de mogelijkheid om accuraat te voorspellen wie serieuze overtredingen zal plegen in de toekomst (false-positives & false-negatives).
Incapacitatie leidt mogelijkerwijs tot het uitstellen van wangedrag. Capacitating effects (Honderich, 2006): gevangenisstraf kan kansen en verlangens voor nieuwe fouten doen toenemen (bijv. verkrachting van mannen) of kan ervoor zorgen dat overtreders zó degraderen dat zij gevaarlijkere of gruwelijkere acties begaan in de toekomst.
Wat is kritiek op rehabilitatie?
- Criminaliteit is geen ziekte > criminaliteit is wél een sociale constructie en criminelen verschillen niet
zoveel van wet-nalevende mensen. - Door te focussen op de overtreder en pathologieën i.p.v. op de overtreding, is rehabilitatie zeer
deterministisch en ontkent zij menselijke agency en morele keuzes. - Vele zogenaamde ‘medicijnen’ kunnen meer schade veroorzaken dan de overtredingen die zij trachten te
behandelen. - Het is oneerlijk en het ondermijnt procedurele rechten dat rehabilitatiestraffen voor een onbepaalde of
buitenproportionele periode kunnen worden opgelegd, aangezien de overtreder de transformatie of genezen moet voltooien voor het behandelprogramma beëindigd kan worden.
Empirisch gezien is rehabilitatie in de gevangenis en in de gemeenschap grotendeels ineffectief gebleken w.b. het voorkomen van toekomstige schade.
Welke twee soorten afschrikking zijn er?
- Individuele afschrikking: gericht op de daadwerkelijke onrechtpleger en maakt gebruik van een individuele
angstcalculus waarin de pijn van de straf groter is dan het genot van het delict > resultaat: reductie van
het verlangen van de overtreder om te overtreden in de toekomst. - Generale afschrikking: gaat over sociale controle > centraal staat de sociale angstcalculus, omdat de
individuen zelf geen pijn ondergaan, maar getuigen zijn van de pijn van anderen. Generale afschrikking is een poging om een ‘boodschap van de overheid’ te communiceren via het strafrecht, maar het risico bestaat dat deze boodschap verkeerd wordt geïnterpreteerd door de doelgroep (boodschap kan worden vervormd, gereinterpreteerd of nooit ontvangen > afschrikking kan tegen-productief zijn: wordt ervaren als meer onderdrukking, moralisering en afwijzing). Generale afschrikking is gebaseerd op het dubieuze principe van de één straffen om een compleet ander persoon te weerhouden van een vergelijkbaar delict.
Wat stellen voorstanders van afschrikking?
stellen dat het afschrikkingseffect afhankelijk is van een aantal verschillende variabelen, zoals de soorten normen die worden geschonden, de mate van serieusheid van het overtreden of het stadium waarin de misdaad zich bevindt in de criminele carrière van de overtreder. Heel belangrijk is ook de zekerheid dat men gepakt en veroordeeld wordt (hoe lager de pakkans, hoe lager de kans dat de dader zich geïntimideerd zal voelen door het strafrecht).
Wat is kritiek op afschrikking?
- Afschrikking is irrelevant, omdat mensen die afzien van problematisch gedrag dit doen voor redenen die
niet in verband staan met het strafrecht (bijv. moreel bewustzijn of familiereputatie). - Afschrikking werkt het beste voor hen die het het minst nodig hebben: mensen met sterke sociale banden, supportnetwerken en toegang tot emotionele en materiële bronnen voelen zich eerder geïntimideerd door het strafrecht, omdat ze zoveel te verliezen hebben. Mensen die al gestigmatiseerd, arm en uitgesloten
zijn voelen minder angst voor verdere stigmatisering. - Afschrikking is gendered: afschrikkingsstraffen zijn niet toepasselijk voor vrouwen, omdat ze afzien van
criminaliteit voor andere redenen. - Een tekort aan universaliteit: wat de één afschrikt, schrikt de ander niet persé af.
- De hele logica achter afschrikking wordt ook dikwijls in twijfel getrokken: het is waarschijnlijk dat de
meeste mensen niet de kosten en baten van misdaden rationaliseren en calculeren en dat sterke emoties
belangrijke rollen spelen in het bepalen van acties (en deze bedenk je niet van tevoren). - In bepaalde omstandigheden kan het ook de meet rationele/morele keuze zijn om de wet te breken.
- Empirisch bewijs dat individuele afschrikking zou werken is weinig belovend.
Wat is restribution?
we moeten straffen omdat schuldigen het verdienen om te lijden. De sociale consequenties van bestraffende sancties, positief of negatief, zijn irrelevant. Gebaseerd op het principe dat door een mens te schaden in het verleden, overtreders het verdienen om zelf schade toegebracht te krijgen. Zij gaan daarbij uit van proportionaliteit: mildere overtredingen zouden milder moeten worden bestraft en zwaardere overtredingen moeten zwaarder worden gestraft. Dit impliceert een moreel framework dat onschuldige mensen niet gestraft zouden mogen worden.
Wat kritiek op retributivisme?
- Er is geen ruimte voor vergiffenis en genade.
- Een rigide handhaving van het strafrecht zou een controlesysteem voortbrengen met een sterk bestraffend
en totalitair karakter, terwijl de potentiële toekomstige consequenties van straffen – zoals de vervreemding
of verbittering van daders – genegeerd worden. - Is de vraag naar leedtoevoeging wel gezond? Bestraffende emoties kunnen erg schadelijk zijn voor hen die
ze ervaren. - Retributivisme maakt geen onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ wetten en kan zo een rechtvaardiging
zijn voor het verdedigen van de bestaande politieke en sociale orde, op welke morele basis deze ook is
gebaseerd. - Retributivisme slaagt er niet in uit te leggen waarom een dader het verdient om gestraft te worden, welke
vorm deze straf zou moeten aannemen of waarom de staat de macht zou moeten hebben om deze straffen te mogen uitvoeren. Pijn kan niet de schade herstellen of goedmaken die veroorzaakt werd door de dader. Pijn kan niet ongedaan gemaakt worden door simpelweg een ander pijn te doen.
Wat is reprobation?
straffen kunnen ingezet worden als een middel om overtreders ‘moreel aan te klagen’. Straffen zouden de afkeuring (‘censure’) moeten communiceren die daders verdienen voor de misdaad (1) en hebben tevens als doel daders ervan te overtuigen berouw te hebben voor hun acties en ze aan te zetten tot persoonlijke reformatie (2).
Wat is kritiek op reprobation?
- De connectie tussen morele defecten en criminele activiteit is twijfelachtig.
- Het is twijfelachtig of de staat een positieve transformatie van daders door morele hervorming kan
bereiken. Ouderlijke afkeuring kan een effectief middel zijn van reprobation als er een sterke hechting
bestaat tussen ouder en kind. - Het is onwaarschijnlijk dat lijden echt schuld weer goedmaakt of een goede manier is om verstoorde
relaties te herstellen. Straffen is sowieso niet een erg effectieve manier voor morele communicatie. - Reprobation faalt erin uit te leggen waarom de staat het recht heeft om te straffen, vooral als er
alternatieven niet-bestraffende wijzen van afkeuring en morele educatie beschikbaar zijn.
Wat is just deserts?
centraal staat het principle of commensurability/principe van evenredigheid > als een straf evenredig is aan de misdaad, is de zwaarte van de straf in verhouding met de ernst van het delict (1) en de verwijtbaarheid van de daden van de overtreder (2). Overtreders hebben een oneerlijk voordeel genomen t.o.v. wet-respecterende burgers door hun overtreding en straf is een middel om de voordelen en lasten die veroorzaakt werden door de misdaad opnieuw in evenwicht te brengen.
Wat is kritiek op just deserts?
- Incoherente mengelmoes van tegenstrijdige rechtvaardigingen die bloeit op twee gronden: haar claims om
rechtvaardigheid te brengen (1) en haar poging om op wetenschappelijke wijze proportionele straffen te bedenken (2). De achillespees van just deserts is dat we in een onrechtvaardige samenleving leven waar mensen niet krijgen wat ze verdienen. Dit probleem van algemene sociale onrechtvaardigheid kan niet simpelweg opgelost worden door te straffen. - Structurele bias in de samenleving en in de toepassing van het strafrechtsysteem leiden ertoe dat de machtigen vaak het meest de sancties verdienen, maar de machtelozen en gemarginaliseerden degenen zijn die gestraft worden door het strafrecht.
- Just deserts-voorstanders hebben ook moeite met het vertalen van een gegeven overtreding in een specifieke straf door de dader. Hoewel het makkelijker is om de minst en meest ernstige misdaden vast te stellen, treden er moeilijkheden op wanneer men de vele ‘middel-ernstige’ delicten probeert te ranken.
- Er is geen inherent principe om te bepalen hoeveel bestraffing toepasselijk is voor een gegeven schaal van overtredingen. VB. Het vertalen van de pijn van slachtoffers in pijn voor de overtreders is onmogelijk: de pijnen zijn zó verschillend dat ze niet vergeleken kunnen worden.
- Noties van schuld en verwijtbaarheid: we zouden een hele ‘life view’ moeten doen, waarin we overtredingen plaatsen in de context van het lijden dat plaatsvond in het gehele leven van de dader.
- Proportionaliteit negeert het gegeven dat mensen verschillende pijngrenzen hebben, o.a. afhankelijk van leeftijd, gender, bekwaamheid en sociale status.
- Straffen zal nooit compleet rechtvaardig zijn vanwege obiter punishment: de pijn van de straf verspreid zich onverdiend naar onschuldige mensen, zoals de families van de daders.
- Just deserts kan niet duidelijk maken waarom een dader gestraft zou moeten worden.
Wat is abolitionisme?
absolute abolitionisten beargumenteren dat het strafrechtsysteem niet gered kan worden door kleine hervormingen, omdat straffen an sich ‘moreel failliet’ zijn. Er is geen hoop dat de morele tekortkomingen van consequentionalisme en retributivisme opgelost kunnen worden. Abolitionisten vinden dat we totaal opnieuw moeten bepalen hoe we omgaan met daders, hierbij moeten we onze sociologisch voorstellingsvermogen gebruiken om een meer rechtvaardige samenleving te creëren welke kan bestaan zonder bestraffing.
