Hoofdstuk 9 Stemmingsstoornissen en Zelfmoord

Question 1

Waarom werd er vroeger gedacht dat een depresie niet kon voorkomen in de kindertijd?

Answer 1

• Vroeger werd er gedacht dat er in de kindertijd geen echte depressie kon zijn vanwege het gebrek aan cognitieve complexiteit, dit werd dan gemaskeerde depressie genoemd (rebellie, somatische klachten).
• Maar nu wordt het wel erkend, in plaats van gemaskeerde depressie komen gedragsproblemen in combinatie voor met depressieve symptomen.

Question 2

DSM heeft vier grote categorieën om depressie te diagnosticeren:

Answer 2

• aanpassingsstoornis met depressieve stemming
 kortetermijn emotionele en gedragsproblemen naar aanleiding van een recente stressor
• dystyme stoornis
 aanwezigheid van een depressieve stemming voor minstens 1 jaar in kinderen (2 jaar in volwassenen). In kinderen kan de negatieve stemming ook de vorm van irriteerbaarheid aannemen in plaats van depressie. Ten minste twee specifieke symptomen moeten de periodes van depressie vergezellen, zoals gevoel van waardeloosheid en moeheid.
• major depressie
 aanwezigheid van 5 of meer symptomen tijdens een periode van 2 weken, waarvan er 1 depressieve stemming of irriteerbaarheid moet zijn in kinderen.
• dubbele depressie
 chronische dysthymia met perioden van major depressie.

Question 3

Verschillende soorte prevalentie depressie

Answer 3

• Bij de prevalentie wordt gekeken naar point prevalentie (hoe veel kinderen in de populatie zijn depressief)
• lifetime prevalentie (hoeveel kinderen zullen ooit depressief zijn in hun leven). De laatste ligt veel hoger. De prevalentie neemt de laatste jaren toe, en komt meer voor bij oudere kinderen dan bij jongere.

Question 4

Depressie komt meer voor bij kinderen uit

Answer 4

een laag SES en Mexicaans-Amerikaanse kinderen.

Question 5

De discussie blijft ontstaan of er grote leeftijdsverschillen zijn in symptomen van depressie.

Answer 5

• Uit onderzoek blijkt dat er ontwikkelingstrends te vinden zijn, maar dat deze leeftijdsgebonden verschillen niet absoluut zijn.
• Dus de criteria van de DSM lijkt valide te zijn voor gebruik bij kinderen.

Question 6

Gemiddelde leeftijd van de opkost van een depressie en van dysthymia

Answer 6

De opkomst van een major depressie ligt gemiddeld rond de 15 jaar en die van dysthymia rond de 11 jaar. In de adolescentie is er een enorme groei van prevalentie, waarschijnlijk door het scheidings-individualiseringsproces.

Question 7

Sekseverschillen depressie

Answer 7

In de kindertijd zijn er geen sekseverschillen aanwezig, maar vanaf 13 jaar zijn meisjes in overhand. Een verklaring kan zijn dat meisjes meer internaliserend zijn dan jongens.
Verschillende redenen:
• meisjes vinden de lichamelijke veranderingen erger
• sociale relaties zijn vooral belangrijk voor meisjes, dus zijn meer reactief
• meisjes ervaren meer psychosociale stressors (ongewilde seksuele aandacht)
• geslachtsrollen waarvoor meisjes zich inhouden (silencing the self)

Question 8

Comorbiditeit depressie:

Answer 8

angststoornissen (komt meestal voor de depressie) en vooral bij jongens CD (kan aan emotieregulatie liggen, zelfde onderliggende gen of de negatieve effecten).

Question 9

De biologische context depressie

Answer 9

• Genen:
o er lijkt een genetische factor te zijn, maar dat kan ook voor meerdere internaliserende stoornissen zijn.
o De omgeving heeft ook een grote invloed in de ernst ervan.
• Neurochemie:
o bij volwassenen lijkt er een defect te zitten in de HPA-as, dat zorgt voor een overproductie aan cortisol (bij kinderen nog niet vastgesteld).
o Ook onderdrukte levels van serotonine kunnen de oorzaak zijn (hier werken antidepressiva op).
o Onduidelijk is nog wat oorzaak een gevolg is.
• Hersenstructuur en functie:
o er lijkt minder activering te zijn in de linker hemisfeer, dat meer gaat over positief affect.

Question 10

De individuele context

Answer 10

Er lijkt een link te bestaan tussen depressie en interne werkmodellen van hechting. Blatt maakt hier een model bij, dat van twee soorten depressie uitgaat: afhankelijke depressie (eenzaamheid en angst om verlaten te worden) en zelf-kritische depressie (waardeloosheid, falen en schuld). De eerste komt voort uit een resistant hechtingspatroon en de tweede uit een avoidant hechting.
Beck stelt de cognitieve triade voor dat zorgt voor depressie. Deze bestaat uit attributies die gaan over waardeloosheid (zelfvertrouwen), hulpeloosheid en hopeloosheid.
Hulpeloosheid heeft verband met de ontvangen self-efficacy. Er zijn drie manieren waarop self-efficacy bijdraagt aan depressie:
- gevoelens van zelf-devaluatie die opkomen wanneer kinderen zichzelf zien als onmogelijk om aan hun verwachtingen en wensen te doen
- de waargenomen sociale inefficacy
- waargenomen onmogelijkheid om depressieve gedachten te controleren Hopeloosheid komt voort uit causale attributies die kinderen maken die intern, stabiel en globaal zijn. Deze attributies komen voort uit negatieve gebeurtenissen.
Kritiek op dit model: de negatieve attributies zijn correlaten in plaats van voorspellers van depressie, depressieve cognities komen en gaan en een ontwikkelingsargument.
Ook heeft een slechte emotieregulatie een onderliggende invloed dat bijdraagt aan depressie.

Question 11

De familiecontext

Answer 11

Een emotioneel aversieve familieomgeving voorspelt de ontwikkeling van depressie in kinderen en adolescenten. Interparental conflict, kritische en overbetrokken emotionele expressie en mishandeling dragen hieraan bij.
Het verlies van een zorggever kan ook een kwetsbaarheid zijn voor depressie, het zal wel altijd in combinatie met andere interacties komen.
Moederlijke depressie is ook een risico voor de ontwikkeling van depressie bij kinderen. Dit kan komen door de genen, een gedeelde onderliggende neurologische disfunctie in emotieregulatie, blootstelling van het kind aan de maladaptieve cognities/gedrag/affect van de ouder en de grotere context van stress en familie conflict. Meisjes zijn hier kwetsbaarder voor dan jongens. Moederlijke depressie is multifinaal, het is dus een risico voor verschillende slechte uitkomsten (niet alleen depressie). Vaderlijke depressie kan zorgen voor een vader- kind conflict dat de associatie tussen vaderlijke depressie en kinderpsychopathologie medieert.

Question 12

De sociale context depressie

Answer 12

• Kinderen met een depressie hebben problemen met de vaardigheden voor interpersoonlijk probleem-oplossen.
• Patterson & Capaldi hebben een model gemaakt waarin peerrelaties, laag zelfvertrouwen en lage academische vaardigheden optreden als een mediator voor kinderdepressie.
• Depressie is vrij continu, en bijvoorbeeld dysthymia vergroot de kans weer op een major depressieve episode.
• Er is wel recovery maar vaak ook terugvallen.
• Depressie in de adolescentie kan ook zorgen voor problemen in de volwassenheid (baan prestatie, relaties, enz) terwijl de stoornis al weg is.

Question 13

Integratief ontwikkelingsmodel depressie

Answer 13

• Hammen heeft een samenhangend model gemaakt voor depressie.
• Het begint bij de familieervaringen en de biologische/genetische factoren.
• Deze twee hebben invloed op de cognitieve representaties van het zelf en anderen en de interpersoonlijke competenties.
• Levensstress heeft hier weer invloed op, en deze drie leiden tot depressie.

Question 14

Interventie depressie:

Answer 14

• Farmacotherapie  antidepressiva als Prozac is niet altijd effectief gebleken bij kinderen en kan zelfs de mate van zelfmoord verhogen. Er is wel een effect gevonden maar het wordt nooit alleen gebruikt bij kinderen, altijd in combinatie met therapie.
• Psychodynamische Psychotherapie  focus op de problemen in onderliggende persoonlijkheidsorganisatie; verminderen van zelf-kriticisme en negatieve zelf- representaties. Een langzame (4-5 keer per week, 2 jaar lang) maar effectieve behandeling.
• CGT  Rollenspellen voor interpersoonlijke en probleemoplossingsvaardigheden, positieve cognitieve restructurering naar maladaptieve cognities en zelf- bekrachtigingstechnieken (Coping with depression course for adolescence).
• Interpersoonlijke therapie  aanname dat relatie disfuncties in de kern van de depressie liggen, dus assisteren van depressieve individuen om beter vaardigheden te ontwikkelen voor het interpreteren en copen met interpersoonlijke problemen.
• Familietherapie  in combinatie met gedragstherapie lijkt heel effectief te zijn

Question 15

Bipolaire stoornis en verschillende types

Answer 15

Perioden van depressie wisselen af met manische episoden van overactiviteit, irriteerbaarheid, verhoogd risicogedrag en verhoogd zelfvertrouwen (minstens een week). Er zijn drie types:
• Type 1  manische episodes met of zonder perioden van depressie
• Type 2  depressie dat wordt afgewisseld met hypomania (mildere vorm)
• Cyclothymia  kleine, snelle veranderingen in stemming

Question 16

Drie lastige punten bij de diagnosticering van bipolaire stoornis:

Answer 16

• de symptomen kunnen snel afgescheept worden als uitbreiding van normaal gedrag of ze worden overschaduwd door comorbiditeit
• de stoornis begint meestal bij depressiviteit dus zal een kind lang gevolgd moeten worden om erachter te komen
• in de adolescentie kan het makkelijk verward worden met psychotische kenmerken

Question 17

Comorbiditeit biopolaire stoornis:

Answer 17

ADHD, ODD, CD, angst, middelgebruik.
Kinderen hebben meer rapid cycling en minder grandiositeit en euforie als volwassenen, jonge mensen hebben meer irriteerbaarheid en woede in de manische perioden.

Question 18

De biologische context bipolaire stoornis

Answer 18

Er lijkt een genetische factor te zijn voor bipolaire stoornis.

Question 19

De familiecontext bipolaire stoornis

Answer 19

Minder samenhang in de familie, minder georganiseerd en meer conflicten kunnen een oorzaak of gevolg zijn van de stoornis. Ook de expressed emotion (kriticisme, overbetrokkenheid) voorspelt terugval in adolescenten en volwassenen. Verder is de dood van moeder ook een voorspeller.

Question 20

Wat is de leeftijd van de opkomst van een bipolaire stoornis en welke twee paden kan het zich nemen bij kinderen

Answer 20

De opkomst van de stoornis is eerder dan die bij depressie, met een gemiddelde van 11.8 jaar. Er lijken twee aparte paden te zijn naar bipolaire stoornis in kinderen:
• eerst symptomen van ADHD
• door depressie

Question 21

Interventie bipolaire stoornis:

Answer 21

• Farmacotherapie  veelgebruikt middel is lithium, verder wordt ook anticonvulsants gebruikt, atypische antipsychotica en stemmingsstabiliseerders. Van de laatste drie is de effectiviteit nog niet goed onderzocht.
• Familietherapie

Question 22

Er zijn vijf verschillende categorieën in de discussie van zelfmoord:

Answer 22

1. suicidale gedachten
2. suicidale intenties (plan maken)
3. suicidale gebaren (parasuicidaal gedrag)  zelfverwonding, soort oefening
4. suicidale poging  lage-lethality (grote kans op vinden, langzame dood) en hoge lethality (alleen en snelle methode)
5. complete zelfmoord

Question 23

Sekseverschillen zelfmoord en etnische verschillen

Answer 23

• Vrouwen doen meer pogingen tot zelfmoord dan mannen, maar mannen slagen vaker in complete zelfmoord.
• Als de criminele instellingen niet meegerekend zouden worden dan zou het verschil in geslacht waarschijnlijk wegvallen.
• Er zijn etnische diversiteiten, zo plegen native amerikanen meer zelfmoord dan afrikaans amerikanen.

Question 24

De individuele context Zelfmoord

Answer 24

• De meerderheid van suicidale adolescenten hebben een diagnosticeerbare psychopathologie.
• Depressie is de meest voorkomende diagnose hierbij.
• Verder zijn er nog andere voorspellers: agressie en woede (CD) en impulsiviteit, ook middelgebruik.
• Ook cognitieve factoren als hulpeloosheid en slechte probleemoplossingsvaardigheden dragen bij.

Question 25

De familiecontext Zelfmoord

Answer 25

• Ouderlijke psychopathologie is geassocieerd met verhoogd risico op kinderzelfmoord.
• Suicidale jongeren hebben vaak een slechte ouder-kind relatie en een gebrek aan waarneembare steun.
• Wat verder nog bijdraagt: interparental conflict, mishandeling, misbruik en het ervaren van zelfmoord in de omgeving (contagion).

Question 26

De sociale context Zelfmoord

Answer 26

• Gebrek aan waarneembare steun van peers en slechte interpersoonlijke vaardigheden zijn risicofactoren.
• Suicidale jongeren hebben ook vaak het idee dat hun vriendschappen contingent zijn (dat ze op een bepaalde manier moeten gedrag om geaccepteerd te worden).

Question 27

De culturele context Zelfmoord

Answer 27

•	Lage SES
•	afwijkende seksuele oriëntatie
•	de media 
•	modernisatie 
dragen allemaal bij aan de kwetsbaarheid voor zelfmoord.

Question 28

Harter stelt een model voor waarin ze de succes stappen reconstrueert dat uiteindelijk de suicidale ideatie verookzaakt.

Answer 28

• Direct voor de suicidale ideatie staan de depressieve kenmerken (weinig zelfvertrouwen, negatief affect en algemene hulpeloosheid). D
• eze kenmerken worden beïnvloed door steun van peers en steun van ouders,
• dat ook weer beinvloed worden door competenties (fysieke verschijning, peer likeability, gedrag, schoolcompetenties).

Question 29

Jacobs stelt een ander model voor, met vijf stappen die leiden tot zelfmoordpogingen:

Answer 29

• lange geschiedenis van problemen vanuit de vroege kindertijd
• problemen in de adolescentie
• progressief falen om te copen en isolatie van belangrijke sociale relaties
• dissolutie van sociale relaties
• rechtvaardiging van de zelfmoord, wat toestemming geeft aan de adolescent om de poging te doen

Question 30

Interventie Zelfmoord:

Answer 30

Interventie Zelfmoord: