HC.4 Fertiliteitsproblemen: genetische aspecten

Question 1

Hoe wordt een NIPT onderzoek gedaan?

Answer 1

In het bloed van de moeder zit ook placenta DNA van de baby. Dit wordt gesequenced

Question 2

Wat zijn de grootste uitdagingen van de moderne genetica?

Answer 2

• Onduidelijk of een gevonden genetische afwijking pathogeen is of een polymorfisme
• Bijvangst bij Panels, WES en WGS, je vindt dus toevallig mutaties waar je niet naar op zoek bent
• Indentificeren van regulatie elementen in het niet-coderende genoom
• Het begrijpen van proteomics. Dus meer de functie begrijpen dan alleen de genomics.

Question 3

Wanneer wordt een prenatale vaderschapsbepaling gedaan?

Answer 3

na verkrachtingen
 bij meerdere potentiële vaders
 alleen na bereidheid van een
gynaecoloog
 op vlokken / vruchtwater
(research: foetale cellen in maternaal bloed)
 alleen na bereidheid van een
gynaecoloog (welke moeilijk te verkrijgen zal zijn)

Question 4

Hoe word het DNA onderzoek gedaan bij verwantschapsbepalingen?

Answer 4

Je zoekt short-term-repeats (STR), deze kunnen van de moeder allel komen of van de vader. Als je zeker weet dat de ene van de moeder is, moet de andere van de vader zijn.

Question 4

Wanneer kan forensisch DNA-onderzoek gedaan worden?

Answer 4

• Ondersteunen bij justitieel onderzoek
  bijvoorbeeld: - moord
• verkrachting
  Verwantschapsonderzoek
  bijvoorbeeld: - bij rampen
  Ontrafelen van medische fouten
  bijvoorbeeld: - verwisseling van
  patiëntmateriaal
• vergissing bij IVF

Question 5

Hoevaak moet je zo een overeenkomende STR vinden met de vader zodat te test betrouwbaar is?

Answer 5

15 of meer

Question 6

Hoeveel DNA heb je nodig voor zo’n onderzoek?

Answer 6

100-500 nanogram DNA, 50-100 kernen

Question 6

Wat betekent Fecundity?

Answer 6

Het vermogen om een levend geboren kind te krijgen.

Question 7

Welke genetische oorzaken voor sub/infertiliteit kunnen er zijn?

Answer 7

 Mannelijke oorzaken
 Vrouwelijke oorzaken
 Chromosomale oorzaken
* numerieke afwijkingen (aneuploïdieën)
* structurele afwijkingen
 Submicroscopische en monogene oorzaken

Question 8

Wat moet in de anamnese gevraagd worden bij een paar met subfertiliteit?

Answer 8

• Duur kinderwens
• onbeschermde coïtus / frequentie
   Miskramen / IUVDs
• zwangerschapsduur
• obductie (>16 wkn.)
   Aangeboren afwijkingen in de familie
   Consanguiniteit (bloedverwantschap)
   Voorgaande relaties: kinderwens, kinderen

Question 9

Welke twee soorten chromosomale afwijkingen zijn er en wat houden ze in?

Answer 9

• Numerieke afwijkingen: dus er is iets mis met het aantal, bijv trisomie 21
• Structurele afwijkingen: iets mis met de structuur, bijvoorbeeld de lengte (22q deletie)

Question 10

Wat zijn acrocentrische chromosomen?

Answer 10

Chromosomen met een korte p-arm, deze plakken makkelijk aan elkaar

Question 11

Wat is een Robertsoniaanse translocatie?

Answer 11

Twee acrocentrische chromosomen zitten aan elkaar vast via hun centromeer. Hierdoor verlies je de korte armen van de chromosomen en krijg je een groter gecombineerd chromosoom.

Question 12

Wat is een reciproke translocatie?

Answer 12

Translocatie van niet-homologe chromosomen. dus bijv tussen 9 en 14.

Als het tussen 9 en 9 zou zijn (homologen chromosomen) is het geen probleem.

Question 13

Wat wordt bedoelt met Mozaïek bij chromosomale afwijkingen?

Answer 13

Niet alle cellen hebben de chromosomale afwijkingen. Sommige cellen hebben een normaal aantal chromosomen en sommige afwijkend.

Question 14

Wat zijn kenmerken van het Klinefelter syndroom?

Answer 14

• 47,XXY
• Lange ledematen
• slechte baardgroei
• Borstvorming
• Osteoporose
• testiculaire atrofie
• fertiliteitsproblemen met azoöspermie!
• Bij mozaïek gaat fertiliteit beter

Een man wordt gewoon een bitch basically

Question 15

Wat zijn kenmerken van het turner syndroom

Answer 15

• 45X
• Prenataal: vruchtwater, vlok (niet de NIPT)
• postpartum: oedeem hand- & voetruggen,
  dysmorfieën, hart- & nierafwijkingen
• kinderleeftijd: kleine lengte
• pubertijd: uitblijven pubertijdsontwikkeling
• gonadale dysgenesie (streak ovaries
• Mozaïek geeft gunstiger feritiliteit

Question 16

Hoe zit het met je fertiliteit als je 47XXX hebt?

Answer 16

Normaal

Question 17

Welke gen is het meest frequent aangedaan bij Y-deleties?

Answer 17

AZFc, een azoospermie factor. Betoken bij spermatogenese

Question 18

Wat is het probleem bij Cystic Fibrosis (CF)?

Answer 18

Stoornis van chloride-transporter in de celmembraan.

Question 19

Welke aandoening komt >95% voor bij mannen met CF?

Answer 19

Congenitale bilaterale afwezigheid vas deferent (CBAVD).

Je kan oook CBAVD hebben, zonder CF. Dan ben je wss drager van CF

Question 20

Wat voor aandoening is Dystrophia myotonica?

Answer 20

Een repeat aandoening: hoe hoger het aantal CTG-repeats, hoe ernstiger de ziekte.

Anticipatie is belangrijk, de repeats nemen per generatie toe

Question 21

Welke risico is er bij Dystrophia myotonica?

Answer 21

Testisatrofie

Question 22

Welke gevolgen heeft het Kallman syndroom?

Answer 22

Hypogonadotroop hypogonadisme en anosmie (niet kunnen ruiken)

Question 23

Welke aandoening zorgt voor de meeste erfelijke verstandelijk gehandicapte mannen?

Answer 23

Het fragiele X-syndroom

Question 24

Kunnen vrouwen als draagster fragiele X
ook afwijkingen hebben?

Answer 24

Ja lichte afwijkingen van retardatie

Question 24

Is het fragiele-X-syndroom ook een repeat aandoening?

Answer 24

Ja

Question 24

Op welke gen ligt deze aandoening?

Answer 24

FMR1-gen

Question 25

Wanneer is er sprake van een premutatie?

Answer 25

Minder dan 200 CGG repeats

Question 26

Wat gebeurt er bij meer dan 200 repeats?

Answer 26

Promoter is te ver weg van het gen en kan niet meer afgelezen worden, volle mutatie

Question 27

Welke aandoening kan de permutatie bij 20% vd vrouwen veroorzaken?

Answer 27

Premature ovariële insufficiëntie, vervroegde overgang

Question 28

Wanneer heb je normale CGG repeats?

Answer 28

<50 repeats

Question 29

Waar heeft 30% vd mannen kans op bij een permutatie?

Answer 29

Fragiel X-geassocieerde tremor/ataxie (FXTAS)

Question 30

Welk advies geef je vrouwen met een permutatie?

Answer 30

Vroeg aan kinderen beginnen, risico’s uitleggen

Question 31

Wat is het fenotype bij een man met 46,XX SRY-positief testoculair feminisatie syndroom?

Answer 31

Azoöspermie!