HC.3 Vruchtbaarheidsstoornissen bij de man Flashcards
Mannelijke genitale ontwikkeling samengevat -»
- Expressie SRY
- Ontwikkeling foetale testes (wk 7-12)
- Productie Testosteron(T) in Leydigcel en Anti-Mullers Hormoon (AMH) in Sertolicel
- Ontwikkeling gangen van Wolff
- Epididymis
- Vas Deferens
- Vesiculae Seminales
- Elimineren Mullerse gangen
- Omzetten T in Di-Hydro-Testosteron (DHT)
- Externe Genitalia
Beschrijving van een aantal cellen -> (tentamen vraag)
Sertolicel: Produceert Inhibine
Spermatocyt: ondergaat meiose
Leydigcel: bevindt zich in interstitium
Spermatogonium: stamcel van spermatogenese
Spermatide: Post-meiotisch zonder flage
Waar wordt het grootste deel van het ejaculaat gevormd?
Vesicula seminalis
Hoelang duurt de spermatogenese?
70 dagen/ 3maanden
Wat doe je als er na een koortsperiode geen zaad meer aangemaakt word?
3 maanden wachten om te kijken of spermatogenese werkt
Welke cellen stimuleert LH?
LH = Leydigcel
Welke cellen stimuleert FSH?
FSH = Sertolicel
S=S
Hoe verloopt de feedback op de hypothalamus?
Testosteron zorgt voor negatieve feedback
Hoe verloopt de feedback op de hypofyse?
Testosteron en Inhibine B negatieve feedback
Wat is de functie van leydigcellen?
Testosteron maken
Functie van sertolicellen?
Maken Inhibine B, wat zorgt voor zaadcel en sperma productie.
Wat is de functie van de epididymis?
- Transport, Opslag en Rijping Spermatozoa
- 2-5% van Ejaculaatvolume (<0,5cc) met voornamelijk zaadcellen
- Toename fertiliserend vermogen
- Motiliteit neem toe van caput naar cauda
- Concentratie (in cauda 500-1000 miljoen zaadcellen)
- Eiwitten voor binding aan Zona Pellucida
- Stabilisatie DNA
Wat is de functie en inhoud van de prostaat?
- PSA zorgt voor liquefactie
- Prostasomen
- pH<5
- 20-30% ejaculaatvolume
Inhoud en functie van Vesicula Seminalis?
- Semenogelin: Gelvorming na ejaculatie
- Fructose: energiebron spermatozoa
- pH>8
- 65-75% van ejaculaatvolume (2cc)
Welke Testiculaire functietesten kan je doen?
- Bloed: LH, FSH, Inhibine B, ochtend Testosteron
- Semenanalyse
- Echografie testes (evt ook vesicula seminalis en prostaat)
WHO criteria voor Semenanalyse?
- volume>1.5cc
- concentratie >15milj zc/ml
- motiel >40%
- morfologie >4% normaal
- pH>7,1
Uit welke twee fasen bestaat de ejaculatie?
Emissie en expulsie
Hoe verloopt de spermaproductie?
Zaad wordt gemaakt in de testis -> opgeslagen in epididymis -> komt door samentrekking van de zaadleider in de prostaat -> vloeistof van prostaat en vesicula seminalis wordt toegevoegd ->
Hoe verloopt emissie fase?
Blaashals en sphincter urethrae wordt dichtgeknepen en er is depositie in de urethra prostatic (UP)
Hoe verloopt expulsie fase?
- Contractie m.bulbocavernosus, ischiecavernosus en bekkenbodem
- Openen sphincter urethrae
Hoe ziet de fertiliteit analyse van de man eruit?
- Anamnese
- Lichamelijk onderzoek
- Endocrinologisch onderzoek: Serum LH, FSH, Testosteron
- Echo scrotum
- Semen analyse vlg WHO-criteria
- Evt Genetisch onderzoek
- Evt Testis Biopt (gecombineerd met TESE)
Welke oorzaken zijn er voor mannelijke infertiliteit?
- Testiculaire insufficientie
- Endocriene afwijkingen
- Obstructie tractus genitalis
- Sperma antilichamen
- Medicatie, Milieu, Ziekte, Stress
- Varicocele
- Erectie, Ejaculatie of Orgasme stoornis
- Idiopathisch
Oorzaken testiculaire insufficiëntie?
- Cryptorchisme
- Varicocele
- Orchitis (virale boforchitis)
- Torsio Testis
- Kiemcel Tumor Testis (zaadbalkanker)
- Cytotoxische therapie (‘chemo’ )
- Radiotherapie
- Ernstige Systeemziekten (nierfalen, leverfalen, maligniteiten, ondervoeding etc)
- Endocriene afwijkingen (hypogonadotroop hypogonadisme, S. Kallman)
- Anabole steroiden
- Genetische afwijkigen (Klinefeltersyndroom, Y-microdeleties
- Idiopathisch
Wat is cryptorchisme?
Bij de geboorte zijn een of beide ballen niet ingedaald in het scrotum. Dit komt door regressie van gubernaculum (verbinding testis en scrotum, onder invloed van INSL-3.
Algemene feiten over cryptorchisme ->
Indaling afh van INSL-3 en regressie gubernaculum
* 2-6% bij geboorte; 1% bij 3mnd
* 60% Unilateraal
* 30-80% ook Epididymale afwijking; 8% Obstructief
* Verstoorde Spermatogenese
* 3-8% vd infertiele mannen; 20% vd azoospermia
* Bilateraal: 80% oligospermie; Unilateraal: 50% oligospermie
* Testis atrofie
* Endocriene dysfunctie (primair hypogonadisme)
* Verhoogd risico Kiemcel Tumor Testis (3%)
Waarom moet je Torsio testis heel snel behandelen?
Kans op aschemie van de testis
Wat is een Varicocele
Spatader in de testis:
- Weke Testis
* Verminderde Spermatogenese
* Hypogonadisme
* Verstoorde Temperatuurs Regulatie
* Verhoogde ROS
* Verhoogde DNA schade spermatozoa
Wat houdt Hypogonadotroop Hypogonadisme in?
- LH en FSH verlaagd (hierdoor testosteron afwezig en geen spermatogenese)
- Dysfunctie hypofyse voorkwab of hypothalamus
- Congenitaal: Kallmannsyndroom (anosmie!), idiopathisch hypopituitarisme, verlate puberteit
- Verworven:
- hypofysaire of hypothalame ziekte
- Prolactinoom, Neurohemochromatose, Ischemie
- iatrogeen
- hypofysectomie, GnRH agonist, antiandrogenen, anabolen
Wat houdt Hypergonadotroop Hypogonadisme in?
- LH en FSH verhoogd
- Dysfunctie testes
- Congenitaal: Klinefeltersyndroom, anorchie, enzymdefecten androgen synthese, cryptorchisme
- Verworven: orchitis, torsio testis, bilaterale orchidectomie, cytotoxische therapi
Wat is er mis bij obstructieve azoöspermie?
Door een obstructie kan geen zaad bij ejaculaat komen
Bekend voorbeeld bij obstructieve azoöspermie?
Congenitale bilaterale agenesie vas deferens (CBAVD),
geen zaadleider en geen vesicula seminalis vanaf geboorte
Wat kan je zien bij genetisch onderzoek bij azoöspermie?
- Chromosoom Afwijkingen mn bij Azoospermie
- 10% Azoospermie Klinefeltersyndroom 47XXY: testes < 5cc
- 15% Azoospermie/extreme OAT heeft deletie AZF-region op Y-chromosoom (Y microdeletie)
- CBAVD man: man en vrouw onderzoeken op CFTR gen mutatie vw risico op kind met CF
Wanneer denken aan CBAVD?
Laag PH en laag ejaculaat volume, dit wordt normaal gedaan door vesicula seminalis
Wat kan er allemaal mis zijn bij tractus genitalis?
- Oligospermie: weinig zaadcellen
- Azoospermie: geen zaadcellen (obstructief/non-obstructief)
- Aspermie: droog orgasme
- Hypogonadisme: laag testosteron
- Testiculaire kiemcel tumor
Welke behandeling bij infertiliteit man?
- Leefstijl adviezen en voorlichting: Marihuana, Anabole Steroiden, Verhoogde Scrotale Temperatuur, Medicatie, Overgewicht
- Hormonale therapie
- Varicocelectomie
- Blaasspoeling of electroejaculatie
- Chirurgische sperma extractie
- Geassisteerde voortplanting met zaadcellen (zelf-inseminatie, IUI, IVF, ICSI
Wat is er mis bij primair hypogonadisme?
- testis dysfunctie (hypergonadotroop hypogonadisme)
- LH en FSH verhoogd; Testosteron verlaagd
- Geen therapie
Wat is er mis bij secundaire hypogonadisme?
- Hypothalamus of hypofyse dysfunctie (geisoleerd hypogonadotroop hypogonadisme= IHH)
- LH en FSH verlaagd; Testosteron verlaagd
- Therapie bij kinderwens: pregnyl (=LH) evt gecombineerd met puregon (=FSH)
- Na 1-1,5jr spermatogenese optimaa
Wat geef je bij secundaire hypogonadisme patiënt met een kinderwens?
LH en Testosteron Replacement Therapy (TRT)
Wat geef je bij patiënt zonder kinderwens?
Alleen TRT genoeg
Op welke plekken kan het probleem zitten bij azoöspermie?
- Pre-testiculair: hormonaal probleem
- Testiculair: non-obstructief
- Post-testiculair: obstructief
Voorbeelden Pre-testiculair?
Hormonale problemen!!
Hypothalamus-Hypofyse Falen, Suppresie van HHG-as (isolated Hypogonadotropic Hypogonadism, IHH)
* Kallmannsyndroom, Hypofyse, Anabole Steroide gebruik, verhoogd Oestrogeen, Adipeus Weefse
Voorbeelden Testiculair?
Non-obstructief!
Spermatogeen Falen (Non-Obstructieve Azoospermie)
Testiculaire Dysgenesie, Cryptorchidisme, Klinefeltersyndroom, Bof Orchitis, Radiotherapie Chemotherapie
Voorbeelden post-testiculair?
Obstructief!!
Obstructie Rete Testis, Epididymis, Vas Deferens of Ductus Ejaculatorius (Obstructieve Azoospermie)
* Vasectomie, Iatrogeen, Postinfectieus, Congenitaal Bilateraal Agenesis van Vas Deferens (CBAVD)
Behandelingen voor azoöspermie?
- Pre-testiculaire Azoospermie: Recombinant Human Chorionic Gonadotropin (r-HCG) plus recombinant FSH (r-FSH)
- Testiculaire Azoospermie: Testiculaire Sperma Extractie (TESE, microTESE, oncoTESE)
- Sperm retrieval rate (SRR) 50-60%
- Post-testiculaire Azoospermie:
- Microchirurgische Vasovasostomie Vasoepididymostomie
- Percutane Sperma Aspiratie (PESA), Microchirurgische Epididymale Sperma Aspiration(MESA) of TESE
- Sperm retrieval rate (SRR) 100%
