HC.1 Contraceptie Flashcards
Wat houdt de pearl index in?
Betrouwbaarheid anticonceptie: Aantal zwangerschappen (“failures”) per 100 gebuikersjaren.
Wat is de hoofdwerking van hormonale anticonceptie?
Hoofdwerking:
follikelontwikkeling en ovulatie verhinderen
(onderdrukken LH piek)
(door mn progestagene component)
onderdrukken follikelontwikkeling (onderdrukken
FSH stijging)
(door progestagene én oestrogene component)
Wat zijn nevenwerkingen van de progestagenen in de pil?
- Transformatie van endometrium (ontregelen
proliferatie/differentiatie proces) - Veranderingen in cervicaal slijmproductie
- Beïnvloeding tubamotoriek/-peristaltiek
Waarom wordt er ook oestrogeen bij de pil toegevoegd icm progesteron?
Zodat het endometrium een beetje verdikt, waardoor je geen doorbraak bloedingen meer krijgt.
Wat zijn de voordelen van hormonale anticonceptie?
Cyclusregulatie
Minder bloedverlies en dysmenorroe
Minder androgeen effect (SHBG)
Minder endometriumca, ovariumca;
Nadelen hormonale anticonceptie?
Tromboserisico verhoogd (DVT,
toegeschreven aan EE component:
verhoging stollingsfactoren zoals V, VIII, X,
fibrinogeen. Progestageen 2e generatie
mogelijk beter “counteractor” dan 3e
generatie Prog.
Cardio-vasculaire aandoeningen risico
mogelijk verhoogd (lage EE dosis,
androgene werking, dyslipidemie; maar
lijken sterker geassocieerd met leeftijd,
roken e.d.)
Cerebrovasculaire accidenten (arteriele
trombose geassocieerd met oestrogene
component; zeer zeldzaam)
Wat is de functie van SHBG?
SHBG fungeert als een transporteiwit voor geslachtshormonen in de bloedbaan. De meeste geslachtshormonen in het bloed zijn gebonden aan SHBG of albumine, en slechts een klein deel is vrij en biologisch actief.
Wat gebeurt er bij een te hoog of laag SHBG?
Te laag: Verhoogde beschikbaarheid vrij testosteron -> acne, hirsutism
Te hoog: Verlaagde vrij testosteron -> vermoeidheid, verminderd libido
Waarom zorgt hormonale anticonceptie dan voor een minder androgeen effect?
Het zorgt dat je lever meer SHBG maakt en dit bind androgenen.
Wat zijn neveneffecten van hormonale anticonceptie?
- Metabolisme: verstoorde gluc. tolerantie test, (geen DM!)
- Serum lipiden: verhoogt triglyceriden, HDL/LDL ratio ;
afhankelijk van “androgeniciteit” P - Binding globulins: TBG, SHBG; CBG: hoger, vrije fractie
lager. - Lever adenoma: wrsch door hogere EE component
- Stolling: oestrogenen verhogen stollingsfactoren V, VIII,
X en Fibrinogeen; verlagen Prot.C, Prot.S en
anti-thrombine-III
Hoe zit het met de kanker risico?
- Mamaca licht verhoogd (overall OR 1.1-1.3), m.n. bij jonge
gebruikers, effect verdwijnt na staken. - Ovarium ca. en endometrium ca.: significant beschermend effect.
- Bij BRCA-I/II genmutatie: onzeker, nog te weinig robuuste data. OAC
lijkt wel beschermend tegen ovarium ca., maar (nog) hoger risico op
mamaca is onduidelijk. - Benigne leverafwijkingen en hepatocellulair ca: lijkt verhoogd; echter
wrsch. vooral bij 1e generatie OAC. Zijn a priori zeer zeldzame
aandoeningen
Welke klachten kan je krijgen bij hormonale anticonceptie?
- Hoofdpijn: vaak spanningshoofdpijn, starters, EE
onttrekking.
Cave: migraine met aura ! - Onregelmatige bloedingen: spotting tgv < EE
- Libidovemindering: door stress, angst
- Stemmingswisseling (P.M.S.); onttrekking P e/o EE. Als dit
onafhankelijk van stopweek is: relatief “E rijkere” pil
en/of ”P-armer”. - Gewichtstoename: Niet evidence-based aangetoond, life-
style change?
Veelal ”insteleffecten” ;
na 3 mnd. meestal over!
Contra-indicaties hormonale anticonceptie?
- Trombose in VG of trombofillie
- Cardiovasculaire aandoeningen: als patiënt bijv rookt oppassen, hypertensie
- Ischemic stroke: arteriele trombose door vnl. oestrogenen, cave bij prodromen
(migraine met aura; -> progesterone-only preparaat) - Leveraandoening (benigne adenomen, cirrhose):
progesterone-only-pill lijkt minder risico hebben, - Mama carcinoom, gyn.maligniteit
(familiaire belasting mamaca)
Waarom geef je bij patiënten met migraine met aura alleen progesteron only pillen als anticonceptie?
- Migraine met aura is al een bekende risicofactor voor ischemische beroertes, met name bij jonge vrouwen.
-vHet gebruik van gecombineerde hormonale anticonceptiva (die zowel oestrogeen als progesteron bevatten) kan dit risico verder vergroten, vooral door de invloed van oestrogeen op de bloedstolling en vaatwanden.
Wat is een voordeel van progesterone-only pillen?
Je kan e nemen tijdens borstvoeding
