HC 2.4 Publieke gezondheid Flashcards
Wat is de rol van de arts nu en in de toekomst?
Primair:
- Diagnose, behandelplan, prognose en preventie
Secundair:
- Regie en wegwijs maken in het zorgstelsel
- Begeleiding en ondersteuning
Overstijgend of afgeleid
- Beïnvloeding op wet- en regelgeving, beleid, organisatie etc.
- Wetenschap en bestuur
Hoe? Proactief of reactief? Wat is het gevolg van mijn handelen?
Wat zijn de maatschappelijke ontwikkelingen sinds 2020?
- De maatschappij draait om zelfredzaamheid en participatie
- Er heerst onrust: economisch, politiek, internationaal, milieu, oorlog
- Demografie: vergrijzing, ontgroening, verkleuring (verschillende bevolkingsgroepen)
- Technologische ontwikkelingen
- In Nederland zijn deze 4 elementen het belangrijkst:
o Individualisering en digitalisering
o Lokaal en gebiedsgericht werken
o Verzakelijking welzijnssector: vraaggerichte diensten en kosteneffectiviteit
o Van behandelen naar preventie -> IZA / GALA / WOZO (dit zijn programma’s vanuit de overheid hoe we de zorg kunnen veranderen, hoe kunnen we de wetgeving aanpassen zodat het meer effectief en efficiënt kan gebeuren) - Pandemie speelt ook een rol
Wat is de definitie van gezondheid hoe deze gehanteerd wordt in Nederland?
Als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, mentale en fysieke uitdagingen van het leven (dissertatie Machteld Huber, 2014) –> positieve gezondheid.
Wat is de doelgroep van publieke gezondheid?
De kwetsbaren: financieel, fysiek en/of psychisch, verstandelijk, taal, materieel, opleidingsniveau. De kwetsbaren is niet ingedeeld naar ziekten maar is context gerelateerd.
Wat zijn de doelen van gezondheidsbeleid?
Gezonde bewoners door:
1. Opsporen en preventie van ziekten of gezondheidsrisico’s
2. Signaleren van ontwikkelingen in gezondheid of determinanten (onderzoek)
3. Gezondheidsbevordering (we proberen alleen maar bewezen interventies te implanteren omdat nieuwe interventies veel tijd kosten om te onderzoeken)
4. Gezondheidsbescherming (mensen die niet goed doorhebben dat ze gevaar lopen)
5. Geneeskundige hulp bij en preventie van rampen (gaat met name over de psychosociale hulp)
6. Integraal gezondheidsbeleid
7. Innovatie
8. Kwaliteitsborging (plan, do, check, act): niet alleen maar de kwaliteitsborging van de publieke gezondheidszorg maar ook of er voldoende spoedeisende hulpen zijn, enz.
9. Toegang tot de zorg borgen
Waaruit bestaat de gemeente?
Uit twee lagen:
1. Politiek : bestuur van Burgemeester en wethouders (BMW), gecontroleerd door de gemeenteraad (duaal stelsel)
2. Organisatorisch: dit zijn de ambtenaren die werken: hierin zijn 5 clusters (Maatschappelijke Ondersteuning, Stadsontwikkeling, Stadsbeheer, Werk & inkomen, Dienstverlening)
- Maatschappelijke Ondersteuning is verantwoordelijk voor publieke gezondheid
- De uitvoering vindt plaats op verschillende afdelingen en door de hele stad: je werkt dus niet allemaal op het stadhuis.
- Afhankelijk van de wettelijke verplichtingen, vertaald in verordeningen, werkt de gemeente samen met organisaties, van lokaal tot landelijk of internationaal.
Wat zijn de relevante wetten in het zorgstelsel?
- Wet publieke gezondheid (Wpg)
- Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015)
- Jeugdwet
- Zorgverzekeringswet (ZvW)
- Wet langdurige zorg (Wlz)
Elke wet in het sociale domein heeft als randvoorwaarden: veilig, doeltreffend, doelmatig en cliëntgericht zijn. Doel: herstel klinisch, functioneel, persoonlijk, en/of maatschappelijk. Deze 5 wetten zijn de backbone van de zorg.
Wat houdt de wet publieke gezondheid (Wpg) in?
- Gemeenten zijn verplicht:
o een gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD) in stand te houden
o deskundigen van verschillende aard in dienst te hebben (o.a. arts maatschappij &gezondheid) - Doel is om één GGD te hebben per veiligheidsregio
- De directeur van de GGD is ook directeur van de Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR), en hiermee de enige adviseur over publieke gezondheidsrisico’s binnen de rampenbestrijding.
Wat is de GGD Rotterdam-Rijnmond?
- Is een gemeenschappelijke (Wpg) regeling, vallend onder een mandaat voor de gemeente Rotterdam. De gemeente Rotterdam voert namens die 13 gemeentes het werk uit.
- Voor 13 gemeenten in de regio met meer dan 1,3 miljoen inwoners
Wat zijn de wettelijke taken van de wet publieke gezondheid (Wpg)?
- Collectieve en selectieve preventie in brede zin
- Toegang tot zorg bewaken / regie voeren
- Infectieziekte bestrijding
- Medische milieukunde
- Jeugdgezondheidszorg (CJG Rijnmond): CJG is in regio Rijnmond los van de GGD dit kan over de rest van het land verschillen.
- Ouderenzorg: sluit ook aan bij het WMO
- Onderzoek
- Gezondheidsbescherming
- Gezondheidsbeleid (o.a. nota PG)
Wat staat er in de nota publieke gezondheid 2024-2028 Rotterdam?
- Gezondere fysieke leef- en woonomgeving
- Meer Rotterdammers hebben een stabiele bestaanszekerheid
- Meer Rotterdammers hebben een duurzame en stevige sociale basis
- Meer Rotterdammers hebben goede basisvaardigheden en gezonde leefstijl
- Betere basis voor preventie
Wat is de nieuwe indeling van preventie?
- Universele preventie: bij de overheid/gemeente
- Selectieve preventie: Wpg en een heel klein beetje zorgverzekeringswet
- Geïndiceerde preventie: zorgverzekeringswet
- Zorg: zorgverzekeringswet
- Zorg gerelateerde preventie: zit op het grensvlak zorgverzekeringswet en WMO, WLZ
Wie financiert de soorten preventie?
Wat zorgt voor het meeste werk bij de GGD?
Infectieziekten-bestrijding. Dus inzetten op preventie! En blijf alert op uitbraken.
Voor wie geldt de meldingsplicht van infectieziekten (Wpg)?
Wettelijke meldingsplicht voor:
1. Artsen en Laboratoria: A, B1, B2 en C-ziekten (in totaal 48 infectieziekten), en clusters (als je in je omgeving clusters van bepaalde ziekten ziet die niet meldingsplichtig is maar wel een infectieziekte is moet je toch even de GGD bellen)
2. Voor Artikel 26 instellingen (o.a. kinderdagverblijf, verpleeghuis): verschijnselen van infectieziekten (bij potentieel gevaar)
Meldingen aan GGD waar infectieziekte wordt waargenomen.
Wanneer doe je een melding van een infectieziekte?
Melden bij vermoeden
- Bij vermoeden (of vaststelling) van een patiënt met MERS, pokken, polio, SARS of virale hemorragische koorts (3 soorten) dient dit direct gemeld te worden aan de GGD in werkgebied. Dus bij een A-ziekte.
Melden na vaststellen (het microbiologisch lab moet vaststellen dat dit de ziekte is)
- Alle overige ziekten (rest van groep B1, B2 en C) dient na vaststelling binnen een werkdag gemeld te worden aan de arts infectieziektebestrijding van de GGD in werkgebied
- Clusters van MRSA infecties zijn alleen meldingsplichtig wanneer de bron buiten het ziekenhuis of verpleeghuis ligt
- Voedselinfecties zijn meldingsplichtig voor zover vastgesteld bij 2 of meer patiënten met een onderlinge relatie wijzend op voedsel als bron
Melden van ongewone verheffingen in praktijk
Als een arts voor de praktijk een ongewoon aantal gevallen vaststelt van een infectieziekte niet behorend tot groep A, B of C, maar die wel een gevaar kan vormen voor de volksgezondheid, dient deze verheffing binnen een werkdag te worden gemeld aan de GGD in werkgebied.
In alle regio’s is de GGD 24/7 bereikbaar.
Wat zijn de maatregelen die de GGD neemt bij meldingen van infectieziekten?
- GGD onderhoudt Surveillance (= bewaking vóórkomen infectieziekten). Landelijke database bij RIVM
- Leidt eventueel tot Maatregelen zoals: bron- of contactopsporing, vaccinatie en/of antibioticaprofylaxe, voorlichting, hygiënemaatregelen of beroepsverbod, weren van besmettelijke leerlingen en in uiterste gevallen isolatie of quarantaine
NB. Elke arts heeft signalerende en adviserende rol naar eigen patiënt over preventie. Je moet alsnog melden ook al stelt het lab het vast.
Wat houdt de jeugdwet in?
- Is gericht op het voorkomen van en hulp leveren bij opgroei- en opvoedproblemen en psychische problemen en uitvoering van kinderbescherming en jeugdreclassering
- Regelt de organisatie van de jeugdhulp
o Toegang wordt verkregen via een aanvraag bij de gemeente
o Procedure is in eerste instantie een keukentafel-gesprek
o Indien daarna nodig kan een individuele voorziening, zoals gespecialiseerde jeugdhulp, worden toegewezen. - NB. Kinderpsychiatrie valt onder jeugdwet i.p.v. Zvw
Een gezin (vader 56 jaar, moeder 42 jaar, zoon 18 jaar, dochter 12 jaar) heeft problemen met de huurwoning. Vader kan door MS de trap niet meer op, heeft een WIA-uitkering, geen werk. Moeder is bekend met medicijnverslaving en alcoholabusis, kan het huishouden niet goed beheren, komt altijd geld tekort. Zoon is LVB met gedragsproblemen. School heeft hem naar huis gestuurd. Dochter heeft ernstige astma, en het huis is vochtig en heeft schimmels. Huisarts signaleert dat het gezin steeds verder in de problemen komt.
Wat is er mogelijk?
Zoon valt door leeftijd net in de overgang jeugdwet-Wmo, is niet meer verplicht naar school te gaan.
Mogelijkheden:
- Jeugdzorg, bijvoorbeeld opvoedingsondersteuning, begeleiding ouders
- Wpg: jeugdarts inzet op structuur en voorkomen van erger
- Wmo: als uitverhuizen nodig is kan woonbegeleiding, ondersteunende en activerende begeleiding mogelijk zijn.
Wat houdt de wet maatschappelijke ondersteuning in?
- Regelt dat mensen met een beperking zo lang mogelijk thuis kunnen wonen
- Gemeenten zorgen voor passende ondersteuning en/of zorg voor mensen met een beperking of chronische psychische of psychosociale problemen, die onvoldoende in staat zijn om volledig deel te kunnen nemen aan de maatschappij. Afgeleid hiervan wordt ook ondersteuning van mantelzorg georganiseerd. Toegang wordt verkregen via een aanvraag bij de gemeente die in eerste instantie een keukentafel-gesprek regelt. Indien daarna nodig kan een individuele voorziening worden toegewezen.
Wat is de werkwijze van WMO in Rotterdam?
- Ondersteuning burger naar eigenkracht:
a. Vraagverheldering
b. Ondersteuningsplan (1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur)
c. 1e lijn ondersteuning zoals Schulddienstverlening en Jongerenloket - Voorbereiden indicaties en besluiten voor toegang producten 2e lijn
- Meervoudige problematiek wordt doorgezet naar Sociaal Wijkteam (integrale samenwerking). Expertiseteam is 3e lijn.
Digitaal Mijn Loket: burger kan zelf aanvraag regelen.
Wat zijn de voorzieningen van de WMO in de 2e lijn?
- Woonaanpassingen
- Vervoer
- Verplaatsing
- Huishoudelijke hulp: Overnemen, Ondersteunen, Zorgvoorbereiding
- Begeleiding: ondersteunend en/of activerend
Wat houdt de wet langdurige zorg in?
- Is een verplichte verzekering
- Wonend in Nederland of loonbelasting betalend
- Doelgroep: blijvend de hele dag zorg dichtbij of permanent toezicht nodig hebbend.
- Toegang via een indicatie van het CIZ.
- Eigen bijdrage verplicht (10% inkomen)
- Specifieke doelgroepen: terminaal zieken, kinderen met ernstige handicaps
- Voorzieningen: verblijf, persoonlijke verzorging, behandeling, mobiliteit’
Wat houdt de zorgverzekeringswet in?
- Regelt dat iedereen die in Nederland woont of loonbelasting betaalt wettelijk verplicht is een basisverzekering te hebben.
- Dekking van de basisverzekering is standaardzorg van huisarts, een groot deel van ziekenhuiszorg en apotheek, en geïndiceerde en zorggerelateerde preventie.
- Iedereen heeft jaarlijks een eigen risico van € 385,- (2024). Soms is ook een eigen bijdrage nodig, afhankelijk van de behandeling. NB medicatie
- Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht.
- Voor zorg die niet in het basispakket zit kan een aanvullend pakket worden gekocht.
