HC 1.2 Volksgezondheid II: Planetary health Flashcards
Hoeveel mensen raken er in 2050 ontheemd door de klimaatcrisis?
1,2 miljard mensen raken in 2050 ontheemd door de klimaatcrisis.
Waarom is er nog nooit een betere tijd geweest om te leven?
- Weinig mortaliteit bij kinderen
- Stijgende levensverwachting
- Relatief weinig mensen leven in extreme armoede
Wat zijn we gaan doen na 1950?
Europa ligt in puin, moet zich weer opbouwen, en daarom veel produceren. We zijn de aarde dus enorm gaan plunderen van grondstoffen. We verbranden veel CO2, we gebruiken veel methaan, we gebruiken veel land en veel water. We gebruiken zoveel dat de aarde uit balans raakt. De aarde is eigenlijk ook in homeostase net als de mens.
Hoe is de aarde veranderd van het holoceen tot het antropoceen?
In het Holoceen was de aarde in evenwicht. Er zijn een paar momenten in de geschiedenis belangrijk voor het verstoren van dit evenwicht:
- Landbouwrevolutie: we hebben het land veranderd
- Industriële revolutie: veel meer CO2 uitstoot
- ‘the great accelereation’: na de jaren 50.
Wat is planetary health?
Wat is de impact van de door de mens veroorzaakte veranderingen in de natuurlijke systemen op aarde op de gezondheid van de mens. Klimaat en gezondheid is hier dus een onderdeel van.
Waarom is de 1,5 graden opwarming een kantelpunt?
Als je over dit punt heen gaat is er onherstelbare schade. Om onder de 1,5 graad te blijven moesten we de uitstoot van broeikasgassen enorm verminderen. Dit gaan we niet halen, nu streven we naar een wereld dat 2,4 graad warmer is. Dit is alleen het geval als alle klimaatdoelen worden behaald.
Hoe beïnvloedt klimaatverandering je gezondheid (hitte)?
Toename temperatuur –> meer hittegolven (periode dat het warmer is dan dertig graden) –> hitte eiland effect
- Gezondheidseffecten: dehydratie, hitteberoerte, exacerbatie hart- en vaatziekten en longziekten
- In de stad is dit erger dan op andere plekken want de stad weerkaatst de hitte met de gebouwen en het asfalt. Stadsgroen kan daarvoor een oplossing zijn.
Hoe beïnvloedt klimaatverandering je gezondheid (extreem weer)?
Het wordt warmer en hierdoor meer overstromingen, stormen en natuurbranden.
- Indirecte gevolgen: bv. watervervuiling, verlies huis, beschadigde infrastructuur. Daarnaast kunnen er meer infectieziekten worden overgedragen die via het water overgedragen worden.
- Directe gevolgen: bv. doden en gewonden
Hoe beïnvloedt klimaatverandering je gezondheid (luchtvervuiling)?
Luchtvervuiling is een oorzaak van klimaatverandering en wordt erger door de warmte, doordat er dan meer chemische processen plaatsvinden. Dus klimaatverandering zorgt voor een toename luchtvervuiling (als gevolg van bv. verbranden fossiele brandstoffen en bosbranden) en allergenen.
- Gezondheidseffecten: bv. exacerbatie hart- en vaatziekten en respiratoire ziekten, allergieën en zwangerschapsuitkomsten.
Hoe beïnvloedt klimaatverandering je gezondheid (infectieziekten)?
Meer overstromingen en stormen, veranderingen in neerslag en (langere) warmere seizoenen.
- Uitbreiding geografische verspreiding en veranderde vector gedrag (de vectoren de muggen bijv. kunnen over een groter deel van de wereld overleven).
- Gezondheidseffecten: bv. infectieziekten zoals Lyme en west nile virus
Hoe beïnvloedt klimaatverandering je gezondheid (indirecte gezondheidsgevolgen)?
- Voedselzekerheid: het wordt droger waardoor we minder voedsel kunnen produceren.
- Mentale gezondheid: door klimaatangst of extreme omstandigheden, zoals extreem weer.
- Migratie, ontheemding en maatschappelijk onrust neemt toe.
Wat is het effect van klimaatverandering op de gezondheid in Nederland?
- 9200 vroegtijdige sterfte wegens luchtvervuiling (Gezondheidsraad, 2018)
- 250 extra sterfgevallen per jaar door hitte, toe te schrijven aan klimaatverandering (31%)
Wat veranderd er door de klimaatcrisis aan onze omgeving?
- Stijgende temperaturen
- Stijgende zeespiegels
- Verlies van biodiversiteit (e.g., disappearing pollinators, fishery collapse)
- Ontbossing
- Verzuring van de oceaan
- Vervuiling van bodem, lucht en water
- Meer extreme weersomstandigheden
Wat is het model van de planetaire grenzen?
- “negen planetaire grenzen waarbinnen de mensheid zich kan blijven ontwikkelen en kan bloeien voor de komende generaties”
o Klimaatverandering
o Nieuwe entiteiten: bijv. microplastics die in de natuur worden opgenomen.
o Landgebruik
o Zoetwater gebruik
o Biochemical flows: fosfor- nitraatkringen
o Verzuring van de zee
o Biodiversiteitsverlies (dit punt is het verst voorbij)
o Atmospheric aerosol loading
o Stratospheric ozone depletion - Onzekerheden en kantelpunten: als je onder de groene zone blijft dan blijft het ecosysteem in balans, voorbij deze grens is onherstelbaar. 6 van de 9 kantelpunten zijn we al ver voorbij. Over de kantelpunten zijn wel wetenschappelijke onzekerheden.
Welke factoren zijn er die het effect van klimaatverandering dempen?
Er zijn bepaalde factoren die het effect van klimaatverandering dempen: zoals rijkdom, technologie, cultuur en gedrag, stabiele politieke situatie. Bepaalde landen die minder van deze factoren hebben kunnen de gevolgen van klimaatverandering sneller merken.
Wat is het gevolg van het grote verbruik van grondstoffen?
Wat we vandaag gebruiken gaat ten koste van toekomstige generaties maar ook aan andere landen op de wereld: honger, droogte, overstromingen, bosbranden.
Wie stoot er met name broeikasgassen uit?
De rijke westerse landen: die zorgen voor 92% van de broeikasemissie. Het mondiale zuiden voor 8%. Dus de landen die het veroorzaakt hebben, hebben er nu het minste last van. Het mondiale zuiden heeft er het meest last van.
Welke mensen worden het hardst geraakt door de klimaatcrisis?
- Armen
- Migranten
- Daklozen
- Vrouwen
- Ouderen
- Inheemse bevolkingen, mensen van kleur, queer community
- Kinderen (88% van de ziektelast bij kinderen <5 jaar)
- Chronische zieken
Het gaat niet alleen over ongelijkheid over de gehele wereld maar ook over ongelijkheid in Nederland. Zwangere vrouwen en kinderen hebben een hogere ademfrequentie.
Wat zijn twee oplossingen voor klimaatverandering?
- Mitigatie = Voorkomen van verdere klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. (groene energie, minder verbruiken, recyclen)
- Adaptatie = Verminderen van de kwetsbaarheid voor klimaatverandering (paraatheid): bomen planten, huizen beter isoleren, luchtvervuilingsregels.
Hoeveel draagt de zorgsector mee aan de CO2 voetafdruk?
7%: Energie voor gebouwen, geneesmiddelen, transport patiënten en personeel, papier, medische apparatuur. In COVID daalde het hoeveelheid mensen die reisden en de voetafdruk daalde hierdoor ook, daarom hebben sommige praktijken doorgevoerd dat je alleen maar hoeft te komen als het echt nodig is anders kan het ook online.
Hoe kun je van gezondheidsparadox naar gezondheidskans gaan omtrent klimaatverandering?
Er is klimaatverandering daardoor worden mensen ziek er is meer vraag naar gezondheidszorg en meer CO2-uistoot waardoor er weer meer klimaatverandering is etc. Maar je kan dus ook kijken naar klimaatbestendige zorg waardoor je minder CO2-uitstoot hebt, de klimaatverandering beperk en minder ziektelast hebt.
Wat houdt de green deal duurzame zorg in?
5 thema’s:
- Actievere inzet op gezondheidsbevordering.
- Vergroten van kennis & bewustwording, duurzaamheid in de curricula van zorgonderwijs en de richtlijnen.
- Verlagen van CO2-uitstoot, met als doel 30% CO2-reductie in 2026 en klimaatneutraal in 2050 voor vastgoed en vervoer.
- Verminderen van primair grondstoffengebruik, met als doel 25% minder restafval in 2026 en maximaal circulaire zorg in 2050.
- Terugbrengen van de milieubelasting door medicatie. (kijken of een patiënt de medicatie nog nodig heeft)
Wat zijn de co-benefits van klimaatactie?
Klimaatactie, de grootste gezondheidskans
- Actieve mobiliteit: transport door fietsen of lopen
- Voeding en leefstijl: minder voedselverspilling en plantaardig eten (reductie van diabetes, maligniteiten en overgewicht).
- Groene steden
- Verbetering luchtkwaliteit
- Toegang tot anticonceptie en gezinsplanning
Wat is een vraag die een rol speelt bij klimaatverandering?
Voorbij de groei? “Het is de vraag of technologische aanpassingen, zoals de transitie naar duurzame energie, het tij nog kunnen keren, of dat er meer drastische maatregelen nodig zijn, zoals inkrimping van de materiële productie en consumptie (‘degrowth’).”
Waarom spelen wij artsen een grote rol binnen klimaatverandering?
- We bereiken een groot deel van de wereldbevolking
- We worden beschouwd als de meest betrouwbare beroepsgroepen (59% WW; 69% NL)
Wat is de rol van de arts binnen klimaatverandering?
Als individu: wat past bij je?
Als gemeenschap: wat hebben we nodig?
- Verduurzaming & mitigatie
o Zorg = 7 % van de nationale CO2 voetafdruk
o 2030 55% reductie van de CO2 uitstoot beoogd, in lijn met het Europese Akkoord (European Green Deal)
- Adaptatie: hoe kunnen we mensen beschermen tegen de veranderingen die gaan komen.
- Gezondheidsbevordering
o voorlichting, politiek, beleid, activisme
- Onderwijs
- Onderzoek
o mitigatie, adaptatie, gezondheidsverschillen, ethiek
