H4 Geboorte en het pasgeboren kind

Question 1

Weeën: het begin van de geboorte

Answer 1

Ca. 266 dagen na conceptie zorgen hormonen (CRH & oxytocine) voor de start van het geboorteproces. Als de concentratie oxytocine hoog genoeg is, begint de baarmoeder samen te trekken.

Braxton-Hicks-contracties ~ voorweeën ~ valse weeën: baarmoeder trekt zich vanaf 4e maand al af en toe samen om zich voor te bereiden op de uiteindelijke bevalling.

Weeën dienen om het hoofd van de foetus tegen de baarmoederhals te drukken. Na verloop van tijd zijn de weeën krachtig genoeg om de foetus langzaam het geboortekanaal door te stuwen.

Question 2

Fasen bevalling

Answer 2

1. Ontsluitingsfase: Weeën treden aanvankelijk om de 8-10 min. op en duren ca. 30 seconden. Naarmate de fase vordert worden de weeën frequenter en langduriger. Aan het einde van deze fase komen ze om de 2 min. en duren ze 2 min. Als de weeën op hun heftigst zijn, tijdens de overgang naar fase 2, opent de baarmoedermond.
2. Uitdrijvingsfase: Duurt ca. 90 min. Het hoofd van de baby wordt met elke wee een stukje zichtbaarder. Soms is er een episiotomie of ´knip´ nodig om de opening van de vagina te vergroten. Op deze methode is de laatste jaren meer kritiek, omdat zij meer kwaad dan goed zou doen. De bevalling duurt bij een eerste kind in totaal 16 tot 24 uur, bij een volgend kind duurt de bevalling meestal korter.
3. Uitdrijving navelstreng en placenta: Dit duurt maar enkele minuten en is relatief gezien de gemakkelijkste fase.

Question 3

Neonaten

Answer 3

Pasgeboren baby´s.

Question 4

Episiotomie

Answer 4

Een knip om de opening van de vagina te vergroten en de baby te laten passeren.

Question 5

Perinatale zorg

Answer 5

De medische zorg aan zwangeren en kinderen rondom de geboorte.

Question 6

Apgar-score

Answer 6

Een pasgeboren baby wordt eerst aan een snelle visuele inspectie onderworpen. Hiervoor wordt doorgaans de Apgar-score gebruikt. Het is een standaard meetsysteem waarmee de gezondheid van een pasgeboren baby kan worden bepaald a.d.h.v. verschillende factoren. Hierbij wordt er gericht op 5 fundamentele eigenschappen: huidskleur, hartslag, reflexen, spierspanning en ademhaling. Lage Apgar-scores kunnen wijzen op problemen of geboorteafwijkingen die al aanwezig waren bij de foetus, maar ze kunnen ook veroorzaakt worden door problemen tijdens de geboorte zoals zuurstofgebrek. Zuurstofgebrek of anoxia van een paar minuten kan leiden tot hersenbeschadiging doordat er hersencellen afsterven en/of een hoge bloeddruk waardoor er bloedingen in de hersenen optreden.

Question 7

Fysieke verschijning en de eerste kennismaking

Answer 7

Vernix/huidsmeer: witte, vettige substantie waarin baby bedekt is bij geboorte. Het vergemakkelijkt de doorgang door het geboortekanaal. Tegenwoordtig wordt er geadviseerd dit een paar dagen te laten zitten vanwege antibacteriële en temperatuur-regulerende eigenschappen.

Lanugo: fijn donker donshaar waarmee pasgeborene bedekt is en dat snel weer verdwijnt.

In jaren ´70 en ´80 meenden sommige psychologen en artsen dat er een kritieke periode van hechting was vlak na de geboorte. Het intieme fysieke en emotionele contact tussen ouder en kind zou cruciaal zijn voor de vorming van een duurzame relatie. Huid-op-huidcontact tussen moeder en kind zou tot diepe, emotionele hechting leiden. Uiteindelijk werd hier weinig bewijs voor gevonden.

Massages en strelen is belangrijk vlak na de geboorte. Deze lichamelijke stimulus leidt namelijk tot het aanmaken van chemicaliën in de hersenen die de groei in werking zetten. Er is een verband tussen babymassage en gewichtstoename, betere slaap-waakpatronen, betere neuro-motorische ontwikkeling en lagere babysterftecijfers.

Question 8

Anoxia

Answer 8

Gebrek aan zuurstof naar de hersenen.

Question 9

Hechting

Answer 9

Het intieme fysieke en emotionele contact tussen ouder/verzorger en kind, dat volgens sommigen in de periode direct na de geboorte plaats dient te vinden.

Question 10

Verdoving en pijnbestrijding

Answer 10

Twee soorten ruggenprik: spinale anesthesie en epidurale anesthesie.

Nadelen: Hoe sterker het medicijn, hoe groter effect op de foetus/pasgeborene. Verdovingsmiddelen kunnen ook de zuurstoftoevoer tijdelijk beperken en de bevalling vertragen. Bovendien zijn pasgeborenen van moeders die verdoofd werden fysiologisch gezien minder alert. Ook is hun motoriek de eerste dagen van hun leven minder goed ontwikkeld. Uit de meeste onderzoeken blijft echter dat het slechts een minimaal risico voor de foetus vormt.

Question 11

Premature baby

Answer 11

Baby die minder dan 38 weken na de start van de zwangerschap ter wereld komt.

Premature baby´s komen minder dan 38 weken na de start van de zwangerschap ter wereld en lopen daardoor een groter risico om ziek te worden of te sterven.

De gemiddelde pasgeborenen weegt ca. 3400 gram, terwijl baby´s met een laag geboortegewicht minder dan 2500 gram wegen. Een van de oorzaken hiervan is de steeds hogere moederleeftijd. Vruchtbaarheidsbehandelingen leveren nogal eens meerlinggeboorten op, wat ook weer de kans op vroeggeboorte en een laag geboortegewicht verhoogt.

Niet enkel premature baby´s, maar ook groeivertraagde baby´s hebben een laag geboortegewicht. Zij wegen als gevolg van een vertraagde foetale groei 90% van het gemiddelde gewicht van kinderen van dezelfde leeftijd. Soms zijn ze prematuur, maar niet altijd.

Extra gewicht is cruciaal, omdat pasgeborenen hun lichaamstemperatuur nog niet echt goed kunnen regelen. Vetlagen zorgen ervoor dat ze minder snel afkoelen.

Premature kinderen ontwikkelen zich vaak beter, omdat ze zo goed worden verzorgd en gestimuleerd.

Omdat de longen van prematuren niet de tijd hebben gehad om zich volledig te ontwikkelen, kunnen er problemen ontstaan met hun zuurstofopname. Het respiratory distress syndrome RDS kan zich ontwikkelen en fatale gevolgen hebben. Het is een longaandoening ten gevolge van onvoldoende rijping van de longblaasjes. Symptomen zijn overmatig kreunen en een intrekkende borst bij iedere ademhaling. Om de gevolgen van RDS te ondervangen, worden baby´s vaak in een couveuse geplaatst. Daar kan bijgehouden worden welke exacte hoeveelheid zuurstof de baby krijgt.

Prematuren zijn vaak gevoelig voor stimuli in hun omgeving. Ze worden snel overweldigd waardoor hun ademhaling kan stokken en hun hartslag vertraagt. Verder kunnen ze zich vaak niet soepel bewegen: schokkerig en lijken steeds te schrikken.

Uiteindelijk ontwikkelt de meerderheid van prematuren zich normaal, maar er kunnen later subtiele problemen ontstaan zoals leer- of gedragstoornissen, een lager IQ dan gemiddeld, psychische problemen, fysieke coördinatieproblemen.

Question 12

Baby met een laag geboortegewicht

Answer 12

Baby die bij de geboorte minder dan 2500 gram weegt.

Question 13

Groeivertraagde baby

Answer 13

Baby die als gevolg van een vertraagde foetale groei 90% (of minder) weegt van het gemiddelde gewicht van kinderen van dezelfde leeftijd.

Question 14

Respiratory distress syndrome

Answer 14

Een ernstige longaandoening ten gevolge van onvoldoende rijping van de longblaasjes.

Question 15

Baby´s met een zeer laag geboortegewicht

Answer 15

Baby die minder dan 1250 gram weegt en/of minder dan 30 weken in de baarmoeder heeft doorgebracht.

Question 16

Levensvatbare leeftijd

Answer 16

Het moment waarop een te vroeg geboren baby kan overleven. Ligt nu op 24 weken na de conceptie.

Question 17

Waarom worden baby´s te vroeg of met een te laag geboortegewicht geboren?

Answer 17

Voortplantingssysteem van de moeder.

Vrouw die binnen een half jaar na zwangerschap alweer zwanger wordt, heeft meer kans op een premature of te lichte baby.

Factoren die van invloed zijn op de algemene gezondheid van de moeder, zoals leeftijd, voeding, kwaliteit van medische zorg, omgevingsstress, economische situatie etc.

Question 18

Postmature baby

Answer 18

Postmature baby´s, die later dan twee weken na de uitgerekende datum geboren worden, lopen ook risico´s. De bloedtoevoer van de placenta kan dan bijvoorbeeld verminderen, zodat de foetus niet genoeg voeding krijgt. Dit kan leiden tot hersenbeschadiging. Ook is de bevalling riskanter, omdat de baby te groot kan zijn. Medici kunnen weeën kunstmatig opwekken en een keizersnede uitvoeren.

Question 19

Keizersnede

Answer 19

Keizersneden worden vooral uitgevoerd wanneer het niet goed gaat met de foetus of moeder. Moeders die ouder zijn dan veertig hebben meet kans op een keizersnede dan jonge moeders. Bij een keizersnede wordt de baby operatief uit de baarmoeder verwijderd i.p.v. geboren te worden via het geboortekanaal. Keizersneden vinden ook soms plaats als de baby in een stuit ligt. Stuitliggingen vormen een risico voor de baby omdat de navelstreng sneller afgekneld kan raken waardoor de baby geen zuurstof krijgt.

Verbeterde of nieuwe operatietechnieken zoals foetale monitoren (cardiotocografie of CTG), apparaten die de hartslag van de baby kunnen meten tijdens de weeën, hebben bijgedragen aan een snelle stijging van het aantal keizersneden. Omdat we hierdoor sneller problemen detecteren en sneller kunnen ingrijpen. We zien dan ook een stijging van het aantal geboortes via keizersnede. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is meer dan 15% geboortes met keizersnede een excessieve toepassing van de procedure.

Question 20

Nadelen keizersnede

Answer 20

Zware operatie en het herstel kan lang duren.

Er kan littekenweefsel ontstaan aan de baarmoeder, wat kleine maar ernstige risico´s met zich mee kan brengen voor eventuele toekomstige zwangerschappen.

Steeds meer aanwijzingen dat baby´s geboren met keizersnede een andere hormonale, bacteriële en medische ontwikkeling meemaken. Op korte termijn heeft dit een negatief effect op de ontwikkeling van het immuunsysteem. Er is ook een groter risico op allergieën, astma en de darmbacteriën zijn anders.

Baby´s die geen weeën meemaakten voor de keizersnede hebben sneller ademhalingsproblemen.

Moeders die via keizersnede bevallen ervaren de geboorte als minder positief.

Question 21

Foetale monitor (CTG)

Answer 21

Apparaat waarmee de hartslag van de baby kan worden gemeten tijdens de weeën.

Question 22

Doodgeboorte

Answer 22

geboorte van een kind dat niet meer leeft, komt in minder dan 1% van de gevallen voor. Soms wordt dit al geconstateerd voordat de bevalling begint.

Question 23

Zuigelingensterfte

Answer 23

Wanneer het kind in het eerste levensjaar sterft. In Nederland stierven 4,8 per 1000 geborenen na een zwangerschap van 24 weken of meer. In Vlaanderen 6,3 per 1000 geborenen.

Question 24

Postnatale depressie

Answer 24

Een somber, prikkelbaar, angstig en neerslachtig gevoel dat bij de moeder ontstaat na de geboorte van de baby, meestal pas enkele weken/maanden na de bevalling. Dit gevoel kan lang aanhouden.

Symptomen:
Afzonderen van familie en vrienden
Intens prikkelbaar/boos gevoel
Gevoel dat men door anderen wordt gestigmatiseerd
In 1/500 gevallen zelfs postpartumpsychose: volledig verlies van contact met de werkelijkheid
Extreem zeldzaam: dodelijke gevolgen

Oorzaken:
Vrouwen die in het verleden depressief waren of bij wie depressie in de familie zit.
Vrouwen die niet voorbereid zijn op de lawine van positieve en negatieve emoties die volgen op de geboorte.
Grote schommeling in hormoonproductie die na de geboorte kan plaatsvinden.

Hoe beïnvloed postnatale depressie het kind?
Baby wordt geboren met scala aan sociale vaardigheden en is uiterst gevoelig voor geestestoestand van de moeder.
Door gebrek aan interactie met de moeder toont de baby positieve emoties minder en trekt hij zich terug van volwassenen.
Door het negatieve effect dat postnatale depressie op het gezin heeft, is het kind eerder geneigd tot antisociaal gedrag, waaronder geweld.

Question 25

Fysieke vaardigheden baby

Answer 25

1. Ademhaling: gebeurt automatisch, zonder oefening.
2. Reflexen: niet-aangeleerde, onvrijwillige responsen die automatisch optreden in aanwezigheid van bepaalde stimuli. Sommige reflexen hebben baby´s in de buik al kunnen oefenen.
   A. Zuigreflex, slikreflex, zoekreflex
   B. Hoesten, niezen, ogen knipperen

Question 26

Reflex

Answer 26

Niet-aangeleerde, gestructureerde, onvrijwillige respons die automatisch optreedt in de aanwezigheid van bepaalde stimuli

Question 27

Zintuigen baby

Answer 27

Gezichtsvermogen
Hoewel het gezichtsvermogen nog niet volledig ontwikkeld is, hebben baby´s vooral oog voor dingen die de meeste informatie bevatten, zoals objecten die een scherp contrast vormen met de rest van de omgeving.
Ook kunnen ze verschillende stadia van helderheid onderscheiden.
Het schijnt dat ze zelfs de omvang van een object kunnen inschatten.
Pasgeborenen hebben een voorkeur voor bepaalde kleuren. Ze blijven langer staren naar blauwe en groene objecten.

Gehoor
Schrikreacties op hard, plotseling lawaai.
Baby´s kunnen geluiden herkennen.
Gehoorsysteem is nog niet volledig ontwikkeld & vruchtwater in middenoor moet nog wegvloeien voordat de baby echt goed kan horen.

Tast
Baby´s zijn hier erg gevoelig voor.

Reuk
Zuigen harder & voeren andere fysieke activiteiten uit wanneer ze pepermunt ruiken.

Smaak
Trekken pruillipje bij zure smaak.

Question 28

Klassieke conditionering

Answer 28

Klassieke conditionering is een fundamenteel soort leren dat voor het eerst werd ontdekt door Ivan Pavlov. Bij klassieke conditionering leert een organisme op een bepaalde manier reageren io een neutrale stimulus die dat type respons normaal gesproken niet teweegbrengt. Het belangrijkste kenmerk is stimulussubstitutie, waarbij een stimulus die normaal gesproken geen reactie uitlokt, gekoppeld wordt aan een stimulus die wel een reactie oproept. Door de twee stimuli herhaaldelijk samen te presenteren, zal de tweede stimulus de eigenschappen van de eerste aannemen.

´Kleine Albert´

Kleine Albert was aanvankelijk dol op dieren met een zacht vacht en kende geen angst voor ratten. Door dit onderzoek ontwikkelde hij er wel een angst voor: telkens wanneer hij met een rat speelde, klonk er een hard geluid. Zijn angst breidde zich uit naar andere zachte dieren, zoals konijnen. Tegenwoordig zou deze proef niet meer worden uitgevoerd, aangezien het onethisch is.

Question 29

Operante conditionering

Answer 29

Een vorm van leren waarbij een vrijwillige respons versterkt of verzwakt wordt, afhankelijk van de associatie met positieve of negatieve consequenties. Deze vorm van leren treedt net na de geboorte in werking.

Question 30

Gewenning/habituatie

Answer 30

De meest primitieve vorm van leren vindt waarschijnlijk plaats via gewenning of habituatie. Gewenning is de afname van de reactie op een stimulus die plaatsvindt na herhaaldelijke presentatie van die stimulus.

Question 31

Sociale vaardigheden: reageren op anderen

Answer 31

Baby´s hebben het vermogen om het gedrag van anderen te imiteren en daar plezier aan te ontlenen. Wanneer volwassenen een spontane gedragsuiting van de baby nadoen, zoals de mond opendoen of de tong uitsteken, zal de baby dit gedrag imiteren. Baby´s kunnen ook onderscheid maken tussen basale gezichtsuitdrukkingen zoals vrolijkheid, verdriet en verbazing. Andere onderzoekers vonden echter voor slechts één imitatie consistente bewijzen: het uitsteken van de tong. Sommigen suggereerde dat het uitsteken van de tong geen imitatie was, maar onderzoekend gedrag.

Het is nog steeds niet duidelijk wanneer imitatie begint. Imitatievaardigheden zijn belangrijk, omdat de effectieve sociale interactie met andere voor een deel afhankelijk is van het vermogen om de betekenis van emotionele toestanden van anderen te interpreteren.