H10 Zindelijkheid en zindelijkheidsproblemen Flashcards
Wat is een normale zindelijkheidsontwikkeling?
- Fysiologische rijping: Beheersing/controle over de sluitspieren
o Eerst: controle over darmen
o Later: controle over blaas - Combinatie willekeurige en reflexmatige handelingen → leerproces
- Gemiddeld: tussen 2 en 3 jaar, iets sneller bij meisjes
- ‘s nachts zindelijk voor urine als laatste stap
- Blum, Taubman, & Nemeth (2004): kinderen worden later zindelijk
Wanneer is de zindelijkheidsontwikkeling wel/niet ontwikkelingsadequaat?
Enuresis
* DSM: leeftijdsgrens van 5 jaar
* Maar: tot leeftijd van 7 jaar komt enuresis nocturna nog regelmatig voor
Encopresis
* van 4 jaar
* Mate van belemmering in sociale activiteiten of weerslag op gevoel van eigenwaarde
Welke zindelijkheidsstoornissen zijn er volgens DSM-5?
- Enursesis
- Encopresis
Wat is Enursesis?
- Herhaalde urinelozing in bed of op kleding (al dan niet opzettelijk)
- Min. 2x per week (voorbije 3m)
- Niet gevolg van lichamelijke conditie
- Primair= vanaf 5j, continue enuresis
- Secundair: herval na 12m droog, discontinue enuresis
- Nocturna vs. Diurna
Wat is Encoresis?
- Herhaald defeceren op daartoe niet bestemde plaatsen (al dan niet opzettelijk)
- Minstens 1x per maand (voorbije 3 m)
- Niet gevolg van lichamelijke conditie
- Primair = vanaf 4 jaar, continue encopresis
- Secundair = herval, discontinue encopresis
- Retentief (verstopping) vs. Niet-retentief (plaats van ontlasting abnormaal)
Geef de prevalentie van zindelijkheidsproblemen.
(Enuresis & Encopresis)
Enuresis
* 5j: 5-10%
* 10j: 3-5%
* 15j: 1%
* Nocturna: 6-8% jongens
Encopresis
* 1,5% (Lagere school)
* Vaker bij jongens
Geef de comorbiditeit van zindelijkheidsbroblemen.
(Enuresis & Encopresis)
Enuresis: Gedragsmoeilijkheden, Ontwikkelingsachterstand (spraak, taal, leervermogen, motoriek), encopresis, urineweginfecties
Encopresis: Urineweginfecties, vooral bij meisjes
Geef het verloop en prognose van zindelijkheidsproblemen.
(Enuresis & Encopresis)
Enuresis
* Gunstigere prognose voor meisjes
Encorpresis
* Groter risico op psychosociale en gedragsproblemen (Bosch et al., 1995; Macias, et al., 2006)
* Stress en overbezorgdheid ouders
Geef de mechanismen van zindelijkheidsproblemen.
(Interactie kind X omgeving)
Rijping/biologie → socialisatieproces MAAR socialisatieproces → biologie
* Bv: Kind wordt overdag te vaak op potje gezet → geen kans tot ‘trainen’ blaas, beperkte blaascapaciteit → ook problemen ‘s nachts
**Andere voorbeelden **
* Teveel aandacht voor wat kind nog niet kan, wat misgaat → bekrachtigende invloed van aandacht!
* Teveel focus op ‘proper’ blijven → ontlasting ophouden uit angst voor straf → obstipatie
* Onder druk zetten → angst, spanning bij kind → problematische ouder-kindrelatie, sociaal-emotionele problemen
Geef de ethiologie van zindelijkheidsproblemen.
(Factoren op verschillende niveaus)
Organisch : prematuur, rijpheid, werking sluitspier, …
* Van reflexmatige uitscheiding naar controle door cortex: adequate afstemming nodig tussen rijpings-en leerprocessen (juiste tijdstip = belangrijk)
Kindfactoren : temperament (angstig, koppig, …)
Ouders : overbezorgdheid, niet adequaat inspelen op rijping/ontwikkeling van hun kind (forceren)
Maatschappelijke veranderingen
* vb. wasmachine
