H10 Slaap en slaapproblemen (Vroege socialisatieproblemen Flashcards
Wat is vroege socialisatie?
- Slapen, zindelijkheid, eten = eerste belangrijke sociale vaardigheden die jonge kinderen moeten leren
o Loskomen van de (primaire) verzorger → eerste stap naar autonomie
o Rol van fysiologische rijping + leerprocessen
Geef de normale slaapontwikkeling.
- Nacht:
o verschillende slaapcycli
o Per cyclus: 5 stadia: lichte → diepe slaap - Geboorte: slaap-waak o.b.v. honger/verzadigingsgevoel;
o 50% actieve slaap (REM-slaap; 25% bij volwassenen) - Van korte blokken van slaap-waak, naar langere periodes
- Rond 3-6 maanden slapen meeste baby’s ‘s nachts door → leerproces
- Individuele verschillen in slaapbehoefte!
Geef de 5 slaapstadia.
- Overgang tussen wakker zijn en slaap => Lichte slaap
- Begin van echte slaap => Lichte slaap
- Overgang naar een diepe slaap, regelmatige ademhaling => Diepe slaap
- Echte diepe slaap => Diepe slaap
- REM-slaap: snelle oofbewegingen, hersenen actie => Droomslaap
Wanneer is slaap ontwikkelingsadequaat?
Milde slaapproblemen als onderdeel van normale ontwikkeling.
* Bij meer dan helft van jonge kinderen: wiegen, praten, hoofdbonken in slaap
* Vaak van voorbijgaande aard in de eerste 2 levensjaren
Wanneer is slaap niet ontwikkelingsadequaat?
Klinisch: Afhankelijk van individuele slaapbehoefte kind
- Als nevenproblematieken op school: vb. absentie
- Als nevenproblematieken in psychosociaal functioneren vb. gedragsproblemen, hyperactiviteit
- Als drukker of meer prikkelbaar gedrag of slaperigheid door slaaptekort
Welke slaapstoornissen zijn er volgens de DSM-5?
- Insomnie
- Hypersomnie
- Parasomnie (3 soorten)
Wat is insomnie?
- = in – en doorslaapproblemen
- Afhankelijk van individuele slaapbehoefte
Wat is hypersomnie?
- Overmatige slaapbehoefte
- Niet te wijten aan slaaptekort
Wat is Parasomnie?
Welke types Parasomnie zijn er?
=> Ongewenste gedragingen en sensaties die zich voordoen tijdens het slapen
- Nachtmerries
- Pavor nocturnus
- Slaapwandelen/somnambulisme
Wat zijn nachtmerries?
- Kind is klaarwakker = abnormaal gedrag tijdens de slaap
- Kan zich herinneren volgende ochtend (bv. enge droom)
- Moeite met opnieuw inslapen
- Laatste deel van de slaap (tijdens REM-slaap)
Wat is Pavor nocturnus?
- Overgang non-REM naar REM, diepste slaap
- Angst, schreeuwen, verwijding in oogpupillen, snelle hartslag en ademhaling, zweten
- Moeilijk wakker te maken, te kalmeren –> geen herinnering
Wat is slaapwandelen/somnambulisme?
- Diepste slaap
- Moeilijk te wekken, geen herinnering
- Gevaarlijk!
Geef de prevalentie van slaapproblemen.
Algemeen : 10-30% van de kinderen tijdens eerste levensjaren (Bryars et al., 2011; Liu et al., 2005)
- Nachtmerries: 10-50%
- Pavor nocturnus: 3%
- Slaapwandelen 1-15% ▪
- Doorgaans tijdelijk, maar soms hardnekkig
Geef de comorbiditeit van slaapproblemen.
- Somatische aandoeningen
- Angststoornissen
- Stemmingsstoornissen
Verloop en prognose
aanvullen
Geef de ethiologie van slaapproblemen.
(Factoren op verschillende niveaus)
- Organisch : rijping zenuwstelsel, slaapapneu, amandelen
- Kind : streven naar autonomie vs. angst voor separatie, koppigheid t.o. bedtijdregels, temperament (zelfcontrole)
- Ouders : overbezorgdheid (slaaptekort), nachtelijke voedingen na 6 maanden, strijd, te veel/te weinig regels, inconsequent toepassen
- Andere interpersoonlijke factoren : chronische en acute stressoren (life events: geboorte broer/zus, Sinterklaas,…)
- Hogere orde : burenlawaai
Geef de mechanismen van slaapproblemen.
(Interactie kind X omgeving)
- Hoe angst, temperament, drang naar autonomie van kind voldoende respecteren?
- Voldoende rekening houden met rijpingsprocessen?
- ! Eigen vermoeidheid, onzekerheid, stress, ziekte bij ouders, mythes
- Vicieuze cirkel : Bij aanvang problemen → teveel aandacht → bekrachtiging probleem
