H 27 en 29 levensloopbenadering Flashcards
Definitie ontwikkelingsgerichte coaching
Ontwikkelingsgerichte coaching vergemakkelijkt het effectief bespreekbaar maken van belangrijke overgangen in het leven en ondersteunt positieve groei en ontwikkeling. Het maakt gebruik van de relevante bredere context die de transitie-ervaring van de coachee beïnvloedt, zoals culturele factoren en generationele invloeden. (Palmer&Panchal, 2011)
Er zijn een aantal belangrijke overwegingen binnen het kader van ontwikkelingsgerichte coaching:
- De sociale context is belangrijk. Culturele en generationele factoren beïnvloeden het
coaching in dit werkveld. - Alle coaching kan tot op zekere hoogte ontwikkelingsgericht zijn.
- Het is een breed, divers en soms complex onderwerp bij psychologische coaching.
- Er zijn veel ontwikkelingstheorieën voor kinderen en volwassenen op dit gebied.
Belangrijke ontwikkelingen en overgangen in ontwikkelingsgericht coachen
- overgangspunten in het leven
Levinsons et al. zeggen dat de primaire taken van elke overgangsperiode zijn:
bestaande structuur in twijfel trekken en opnieuw beoordelen.
de verschillende mogelijkheden voor verandering in zichzelf en de wereld verkennen.
cruciale keuzes maken en accepteren, die een basis vormen voor een nieuwe levensstructuur in de daaropvolgende stabiele periode. - sociale en generationele factoren
- Mogelijkheden geassocieerd met positief ouder worden
centrale veronderstelling in de ontwikkelingsgerichte coaching, is het bevorderen van een positieve houding ten opzichte van het ouder worden
Theorieen en basis concepten van ontwikkelingsgericht coachen
- belangrijkste focus vanuit theorie levensloopontwikkeling o.a. Erikson en Levinson et al die ontwikkeling beschreven in termen van stadia of fases; universeel tijdens de levensloop. Een kritiekpunt op Erikson: geen rekening met individuele verschillen.
- Hendry en Kloep: ontwikkeling als een dynamisch levenslang proces van opbouw en verlies van hulpbronnen.
- Markus en Nurius: elk individu scala aan mogelijke ‘ikken’ ‘possible selves’ heeft; de ideale-ik, die we willen zijn en waar we bang voor zijn. In coaching kan gebruik gemaakt worden van verbeelding en visualiseren met verschillende ikken.
- Volgens Palmer en Panchal (2011) is transitiepsychologie een aanvullende theoretische kern onderbouwing van ontwikkelingscoaching. Het terrein onderbouwt de talrijke emoties die met transities gepaard gaan. Vaak toegepast bij specifieke levenstransities zoals overtollig geworden zijn op het werk, maar is ook zinvol in bij bredere levenstransities zoals mid-life.
Vier belangrijke nauw verwante gebieden waarop ontwikkelingsgerichte coaching wordt gebaseerd, zijn
1) stress, 2) veerkracht, 3) coping en 4) welzijnstheorieën en onderzoek
De transitietheorie van Schlossberg et al. (1995) identificeert vier factoren die invloed hebben op het vermogen van een persoon om met de overgangsperiode om te gaan,
1)de situatie, 2)het zelf, 3)steun en 4)strategie. In het extreme, kunnen overgangsperioden angst en depressie uitlokken.
Stanley et al. (2009) beweerden dat een overgang in het leven een nuttig concept is gezien de risicofactoren voor zelfmoord.
Generationele factoren
Een ander basisaspect van ontwikkelingsgerichte coaching gedurende levensovergangen is na te gaan hoe bredere sociale factoren van invloed kunnen zijn op hoe levensovergangen tegenwoordig worden ervaren. De volgende categorieën kunnen hierbij ondersteunend zijn:
Veteranen of traditionelen, geboren 1939-1947.
Baby boomers, geboren 1948-1963.
Generatie X, geboren 1964-1978.
Generatie Y (Millennials/Generatie next, geboren 1979-1991.
Generatie Z, geboren 1991-2009.
Generatie A/Alpha, geboren 2010+.
Er zijn enkel bredere sociale thema’s die van invloed zijn op hoe we tegenwoordig leven en die alle generaties overstijgen.
- consumeren en materialisme
- sociale mobiliteit
- technologie
- keuze
- wetswijzigingen
- demografische veranderingen.
Vanuit deze visie houdt de ontwikkelingsgerichte coach rekening met de invloed van deze context tijdens het coachen.
Er zijn een aantal technieken en specifieke benaderingen die in deze setting bijzonder nuttig kunnen zijn om de coachee een gevoel van continuïteit te geven tijdens het veranderingsproces, waaronder:
- Kaarten met afbeeldingen en verhalen.
- Psychometrie.
- Het normaliseren van overgangen (bijvoorbeeld het bespreken van modellen, theorieën).
- Het werken aan psychologische en gedragsmatige strategieën.
- Het herzien van de individuele context (generationeel, cultureel en spiritueel).
- Werken naar een grotere zelfacceptatie.
- Het aanmoedigen van de coachee om hulpbronnen te beschrijven die helpend zijn tijdens de transitie/overgang (kennis, vaardigheden, sociaal netwerk etc.).
De Overgangs Driehoek/Transition Triangel (O’Rordan & Panchal, 2012; O’Riordan, 2013)
is een techniek die gebruikt kan worden om coachees aan te moedigen te reflecteren op hun vindingrijkheid en coping vanuit vorige overgangen en hoe dit kan helpen in hun ontwikkeling en het bereiken van doelen.
Belangrijke momenten worden in de driehoek gezet op een plaats die voor de coachee passend is. Op de horizontale lijn worden van links naar rechts de overgangen van klein naar groot beschreven.
Op de verticale lijn wordt de mate van coping weergegeven. Situaties die veel coping vergden worden hoger op de verticale lijn geplaatst.
Is een mooi uitgangspunt om in gesprek te komen over de reeds geleerde coping, vindingrijkheid en opgebouwd zelf efficiëntie.
Zowel de levenslijn als de overgangsdriehoek zijn holistisch.
Voor wie is ontwikkelingsgericht coachen het meest geschikt?
- Coaching tijdens de beginnende carrière (meer zelfvertrouwen, coaching van heden naar toekomst)
- ‘On boarding’/bij werving (zoals starters, afstudeerprogramma’s, vasthouden van werknemers)
- Talent ontwikkeling van senioren (zich ontwikkelen tot senior leiders, uitdagingen tijdens de middelbare leeftijd, zorgtaken)
- richten op waarde (VIP)
minder baat heeft bij ‘op vaardigheden gebaseerde doelen’.
Wat is VIP
coaching focussen op hun waarden (Value), identiteit (Identity) en doel (Purpose)
Carrièrecoaching =
verkenning van de bereidheid en het vermogen van het individu om met veranderingen op werkgebied om te gaan.
Nadruk op transities en op progressie in de baan
Het verdwijnen van de traditionele organisatie carrière leidde tot twee nieuwe theorieën.
- Protean carrière (Hall, 1976, 2002): benadrukt het belang van zowel succes in het leven als op carrièregebied
- Grenzeloze carrière (Arthur 1994): aandacht voor verhoogde mobiliteit van individuele carrière ≠ conventionele weg naar promotie (bijv een teamleider en tegelijk junior in ander/zelfde bedrijf)
Person-Environment approach / persoon-omgeving benadering (Parsons, 1909):
pragmatische benadering; het individu bijstaan in maken van carrièrebeslissing aan de hand van de relatie tussen zelfkennis – omgeving –>Trait and factor model:
o persoonlijke eigenschappen (traits): bekwaamheid, mogelijkheden, middelen, persoonlijkheid matchen met
o job factoren (factors): loon, werkomgeving, enz.
