farmakogenetyka

Question 1

molekularne mechanizmy polimorfizmu genetycznego

Answer 1

1) mutacje pojedynczego nukleotydu (SNP)
a) w regionie kodującym
b) w regionie niekodującym
- w obrębie sekwencji regulacyjnych (nadmierne lub niedostateczne wytwarzanie białka aktywnego)
- w obrębie intronu (niewłaściwe przyłączenie mRNA i powstanie skróconego produktu białkowego)

2) mutacje dotyczące genu
a) delecje genu
b) zwielokrotnienia genu
c) genetyczna rekombinacja
d) powtórzenia nukleotydu

Question 2

substancje modelowe stosowane w celu oceny fenotypu

Answer 2

sparteina, 
debrizochina, 
dekstrometorfan, 
izoniazyd, 
sulfadimidyna

Question 3

współczynnik metaboliczny (MR)

Answer 3

ilość wydalonej z moczem subst. maczerzystej / ilość wydalonych metabolitów

Question 4

genetycznie uwarunkowane zaburzenia wchłaniania leków

Answer 4

zwiększona ekspresja genu ABCB1 (ATP-Binding Cassette, subfamily B, member 1) -> zwiększona synteza białka P-glikoproteiny

Question 5

P-glikoproteina-funkcja

Answer 5

• na zasadzie transportu aktywnego “wyrzuca” leki z komórek

- substraty:

Question 6

P-glikoproteina - substraty

leki sercowo-naczyniowe

Answer 6

• digoksyna,
• chinidyna
• celiprolol
• werapamil

Question 7

P-glikoproteina - substraty

leki p/nowotworowe

Answer 7

• aktynomycyna d
• doksorubicyna
• daunorubicyna
• etopozyd
• irynotekan
• paklitaksel
• winblastyna

Question 8

P-glikoproteina - substraty

leki immunosupresyjne

Answer 8

• cyklosporyna A

- takrolimus

Question 9

P-glikoproteina - substraty

steroidy i opioidy

Answer 9

• aldosteron,
• hydrokortyzon,
• deksametazon
• morfina
• metadon

Question 10

P-glikoproteina - substraty

l. p/gruźlicze

Answer 10

ryfampicyna

Question 11

P-glikoproteina - substraty

inne leki

Answer 11

• cefazolina,
• kolchicyna,
• atorwastatyna,
• erytromycyna,
• flufenazyna,
• lowastyna,
• perfenazyna,
• ondansetron,
• fenytoina,
• tamoksyfen,
• tiorydazyna,
• loperamid

Question 12

substraty CYP2c9

Answer 12

1)l. p/zakrzepowe
-warfaryna, fenprokumon
2)l. p/zapalne
-diklofenka, ibuprofen, naproksen, piroksykam, celekoksyb
3) ant. rec. angiotensyny II
-losartan, irbesrtan
4)l. p/cukrzycowe/ inne
-tolbutamind, glipizyd
-fenytoina
-fluwastatyna
-fluoksetyna
-amitryptylina
-tamoksyfen
substancje modelowe: heksobarbital, tolbutamid, warfaryna

Question 13

CYP2D6

Answer 13

osoby z wolnym metabolizmem (PM-poor metabolizers):

• wyższe st. leku we krwi
• niższe st. metabolitu

substancje modelowe: debrizochina, sparteina, dekstrometorfan

metabolizuje dużą ilość leków, w tym nasrecowych (b-blokery)
osoby PM:
-metorolol: nasilenie dzilania b-adrenolitycznego + utrata kardioselektywnego działania
-karwedilol: zmniejszenie klirensu leku + silniejsze hamowanie rec. a = nasilenie działania hipotensyjnego
-timolol: wzrost dz. n.
-flekainid: wzrst ryzyka arytmii
-enkainid: upośledzenie tworzenia aktywnego metabolitu -> konieczność zw. dawki
-propafenon: dz. n. w zakresie OUN(zab. widzenia, bóle głowy, parestezje) i b-adrenolitycznego
-TCA: nasilenie toksycznego działania na OUN(drżenie mięśni depresja OUN) i na ukł. krążenia
-SSRI: wzrost dz.n.
-neuroleptyki: skuteczność przy mnijeszych dawkach
-antagoniści 5-HT3(ondansetron): większa skut. p/wymiotna
-morfinopodobne l. p/bólowe: dekstrometorfan(nasilenie dz.n.) , kodeina(upośledzenie tw. metabolitu- morfiny, spadek dz. p/bólowego) tramadol(zaham. tw. aktywnych metabolitów

Question 14

substancje metabolizowane przez N-acetylotransferazę 2 (NAT2)

Answer 14

• kofeina
• izoniazyd
• sulfapirydyna
• fenelzyna
• prokainamid
• nitrazepam
• dihydralazyna
• dapson
• amrinon
• amiongluteimid

ludzie dzielą się na szybkich(NAT2*4 i *12) i wolnych acetylatorów

Question 15

ligandy rec. AhR

Answer 15

tatrachlorodibenzoDIOKSYNA, dibenzoANTRACEN, metyloCHOLANTREN, AFLATOKSYNY

aktywacja tego rec. powoduję zmiany w transkrypcji genów i rozrost ryzyka neo

Question 16

genetycznie uwarunkowany polimorfizm butyrylocholinoesterazy

Answer 16

dłuższe działanie sukcynylocholiny

Question 17

genetycznie uwarunkowany polimorfizm metylotransferazy tiopuryny(TPMT)

Answer 17

l. p/nowotworowe:
- merkatopuryna
- tioguanina
- azatiopryna

u osób z małą aktywnością TPMT gromadzą się toksyczne metabolity -> hamowanie czynności szpiku kostnego -> MIELOSUPRESJA

Question 18

genetycznie uwarunkowany polimorfizm glukuronylotransferazy (UGT1A1)

Answer 18

substrat: irynotekan

u osób z małą aktywnością UGT1A1 -> kumulacja leku - > ciężka biegunka, leukopenia, małopłytkowość

Question 19

genetycznie uwarunkowany polimorfizm dehydrogenzay glukozo-6-fosforanowej (FAWIZM)

Answer 19

niedobór DG6P -> podanie leków o wł. utleniających -> ostra niedokrwistość hemolityczna

substancje: prymachina, akrydyna, ASA, aminofenzazon, tolbutamid, BÓB, fasola, sulfonamidy, sulfony, poch. sulfonylomocznika, poch. chinoliny, aniliny, nitrofuranotoina, synt. wit. K, fenylohydralazyna

Question 20

hipertermia złośliwa

Answer 20

zmutowany gen kodujący wytwarzanie rec. rianodynowego (RYDR)kontrolującego kan. Ca -> podanie anestetyków i miorelaksantów -> niekontrolowany napływ Ca do komórki -> aktywny transport na zewnątrz -> wytwarzanie dużej ilości ciepła -> hipertermia, duszność, sinica, kwasica metaboliczna

Question 21

niedobór aktywności alfa-1-antytryptazy

Answer 21

zwiększona skłonność do uszkadzania pęcherzyków płucnych przez ozon i dym tytoniowy