FARMA - NLPZ

Question 1

rodzaje bólów

Answer 1

nocyceptywny(drażnienie nocyceptorów,niuszkodzone drogi czucia bolów,wrażliwy na opioidy)

neuropatyczny(uszkodzone drogi przewodzenia bólu,oporny na działanie opioidów

Question 2

leczenie słabego bólu

Answer 2

ASA
paracetamol
NLPZ
leki wspomagające

Question 3

leczenie bólu umiarkowanego

Answer 3

ASA/kodeina
ASA/hydrokodon
ASA/dihydroksykodeina
tramadol
l. wspomagające

Question 4

leczenie silnego bólu

Answer 4

morfina metadon
leworfanol
buprenorfina
fentanyl
l. wspomagające

Question 5

NLPZ (NSAIDs)

Answer 5

hamują cyklooksygenzę(COX)
mają różne powinowactwo do COX I i II
podobne wskazania terapeutyczne
podobny efekt (p/zapalny, p/bólowy, p/gorączkowy)
stosowane również w: leczeniu objawów dny, profilaktyce incydentów sercowo-naczyniowych,profilaktyce raka j. grubego,leczenie ch. Alzheimera
efekt pułapowy - po przekroczeniu pewnej dawki działanie lecznicze nie zwiększa się

Question 6

cyklooksygenaza

Answer 6

enzymy biorące udział w syntezie prostaglandyny H2 z kw. arachidynowego, który w dalszych procesach zamienia się w PGE2, PGI2, PGD2, PGF2, TXA2

COX-1 konstytutywna - przede wszystkim bierze udział w homeostazie p. pokarmowego, płytek krwi i funkcji nerek
hamowanie jej działania przez NLPZ prowadzi do:
zniesienia działania cytoprotekcyjnego prostaglandyn w żołądku, zmniejszenia przepływu krwi przez nerki i zaburzenia działania trombocytów

COX-2 to enzym indukowany - głównie aktywowana przez mediatory zapalenia w kom. pro-zapalnych

COX-3 odkryty niedawno w OUN, rola w st. zapalnych,blokowana przez paracetamol

Question 7

funkcja PGE2

Answer 7

wazodylatacja<zaczerwienienie)
efekt pro-zapalny,
protekcja bł. śluzowej żołądka,
hamowanie agregacji płytek,
gorączka
utrzymywanie drożnego p. Botalla (działanie b. szkodliwe dla płodów)

Question 8

funkcja TXA2

Answer 8

agregacja płytek,

wazokonstrykcja

Question 9

funkcja PGI2 (prostacyklina)

Answer 9

wazodylatacja(zaczerwienienie)
hiperalgezja!!(sentyzacja zakończeń bólowych na działanie bradykininy,histaminy i subst. P)
efekt pro-zapalny
hamowanie agregacji płytek

Question 10

mechanizm uszkadzania błony śluzowej żołądka przez NLPZ

Answer 10

hamowanie PGI2 -> brak czynnika hamującego stymulowaną przez LTB2, adhezję aktywowanych neutrofili do śródbłonka -> spadek przepływu przez naczynia włosowate, aktywacja proteaz i wolnych rodników -> uszkodzenie śluzówki -> owrzodzenie

hamowania PGE2 i PGI2 -> wzrost sekrecji soku żołądkowgo i zmniejszenie efektu cytoprotekcyjnego

Question 11

selektywni inh. COX-2

Answer 11

koksiby: celekoksib->jedyny który nadal jest stosowany

Nimesulid

Question 12

pochodne kw. propionowego(przykłady)

Answer 12

fenoprofen,
ibuprofen - po przekroczeniu 1g bardzo duże działania niepożądane
ketoprofen,
naproksen - może przrywać napady dny moczanowej

Question 13

poch. kw. octowego (przykłady)

Answer 13

diklofenak– działanie spazmolityczne, zmniejsza zap. na morfinę (jak pyralgina)
indometacyna,

Question 14

poch. kw. fenamowego (przykłady)

Answer 14

meklofenamat,
kw. meklofenamowy
skuteczność w zabiegach stomatologicznych, raczej się nie stosuje bo toksyczny

Question 15

poch. naftylobutanonu (przykłady)

Answer 15

nabumeton

Question 16

oksykamy (przykłady)

Answer 16

piroksykam,

meloksykam

Question 17

poch. kw. salicylowego

Answer 17

kw. acetylosalicylowy (ASA),

difiunisal

Question 18

leki o zdecydowanie większym powinowactwie do COX-1 niż COX-2

Answer 18

pirokykam(250x),
aspiryna (166x większe),
ibuprofen (15x)

Question 19

leki o mniejszym powinowactwie do COX-1 niż do COX-2

Answer 19

meloksykam,
naproxen,
diclofenac

Question 20

efekty farmakologiczne NLPZ

Answer 20

analgezja (ośrodkowo i obwodowo) -> redukcja st. zapalnego, hamowanie syntezy prostaglandyn będących bezpośrednimi mediatorami bólu.

spadek temp. ciała (efekt ośrodkowy) (endotoksyny stymulują makrofagi do wydzielenia IL-1 -> stymulacja wytwarzania PGE2 w podwzgórzu (ten etap jest hamowany) -> podniesienie set-point temperatury,(tylko jeżeli temperatura jest wyższa niż fizjologiczna)!

działanie p/zapalne ->(hamowanie prostaglandyn,mediatorów st. zapalnego) (z wyjątkiem paracetamolu!)
nasilenie wydzielania kw. moczowego z moczem (dobre działanie w dnie moczanowej)

Question 21

kw. acetylosalicylowy

Answer 21

szybka absorbcja z żołądka i górnej części p. pokarmowego (pułapka jonowa!)

blokuje NIEODWRACALNIE COX-1, modyfikuje aktywność enzymatyczną COX-2 (zmodyfikowany produkuje lipoksyny, które mają działanie p/zapalne)

COX-1 jest stale odnawialny w kom. śródbłonka ale trombocyty nie mają takich zdolności (czas życia tromocyt. ->7dni) ==> leczenie zakrzepów i profilaktyka zakrzepicy

w surowicy i tkankach metabolizowany do aktywnego metabloitu - salicylanu( wiąże się z białkami surowicy, wysycając go gdy st. >600mg, przy kolejnym podaniu stężenie frakcji niezwiązanej/aktywnej nieproporcjonalnie rośnie

Question 22

pułapka jonowa

Answer 22

większość NLPZ I generacji to słabe kwasy z grupą karboksylową, co powoduje (ze względu na zasadowe środowisko komórki) jonizację leku we wnętrzu komórki – to z kolei sprawia, że na pewien czas lek jest kumulowany w komórce (pułapka jonowa), osiągając potencjalnie szkodliwe stężenia

Question 23

ASA - wskazania terapeutyczne

Answer 23

p/gorączkowo,
p/bólowo,
gorączka reumatyczna, zap. stawów, inne schorzenia reumatoidalne(wysokie dawki),
ch. wieńcowa, zawał serca, zakrzepica żż. głębokich,
stna przed-rzucawkowy i nadcinienie tt. w ciąży (nadmiar TXA2?)
zależność efektu od dawki:
50-100 mg- kardioprotekcyjnie
300-500 -p/bólowo i p/gorączkowo
>500 p/zapalnie, ale liczne działania niep., więc podaje się inne leki
nie da się zrobić iniekcji i czopków, bo to zbyt silny kwas

Question 23

nefropatia analgetyczna

Answer 23

nadciśnienie tętnicze i nykturia.
W badaniach dodatkowych stwierdza się niedokrwistość hemolityczną i jałową leukocyturię. W USG nerki są małe, o nierównych obrysach, mogą być obecne zwapnienia w brodawkach nerkowych lub cechy martwicy brodawek.
Nefropatia analgetyczna wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nowotworów układu moczowego.

Question 24

ASA- dz. n.

Answer 24

``` dysfunkcja płytek krwi (krwawienia), owrzodzenia, stany zapalne śluzówki bł. śluzowej żołądka, nasilenie obj. niewydolności nerek, retencja soli + wody = obrzęki, śródmiąższowe zap. nerek (nefropatia analgetyczna), przedłużenie ciąży i hamowanie porodu, nadwrażliwość (astma aspirynowa!!) uszkodzenie wątroby (dawkozależne) zesp. Reye'a ```

Question 26

astma aspirynowa

Answer 26

blokada COX -> hamowanie syntezy PG -> nasilona synteza leukotrienów -> skurcz oskrzeli

Question 27

zatrucie aspiryną - salicylizm

Answer 27

1)ból głowy, szum w uszach, oszołomienie 2)dezorientacja, senność 3)pocenie się, hiperwentylacja 4)nudności, wymioty 5)zab. równowagi kw.-zas. 6)gorączka 7)odwodnienie 8)zapaść sercowo-naczyniowa i oddechowa, śpiączka i śmierć dawka śmiertelna to 20g zgon po 6-8 godzinach - zatrzymanie akcji oddechowej bądź serca

Question 28

wpływ ASA na oddychanie

Answer 28

małe dawki: rozprzężeni fosforylacj -> wzrost st. CO2 -> pobudzenie oś. oddechowego wyższe dawki: bezp. pobudzenie ośr. oddechowego -> hiperwentylacja -> alkaloza oddechowa -> wydalanie dwuwęglanów przez nerki dawki toksyczne: depresja ośr. oddechowego i naczynioruchowego -> hipotensja, kw. oddechowa, brak kompensacji -> kw. metaboliczna

Question 29

leczenie zatrucia ASA

Answer 29

węgiel leczniczy, środki prowymiotne, płukanie żołądka, | hemodializa, diuretyki, płyny, obniżenie temperatury, elektrolity, dwuwęglany, glukoza

Question 30

zespół Reye'a

Answer 30

po podaniu ASA dzieciom zakażonych wirusami(podczas grypy...) uszkodzenie mitochondriów, stłuszczeniowe zap. wątroby encefalopatia wątrobowa

Question 31

interakcje NLPZ

Answer 31

nie łączymy dwóch NLPZ! można z narkotycznymi, Gksami, a najlepiej z paracetamolem antykoagulanty: wyperanie/addycia -> nasilenie efektu p/krzepliwego i hamowania agregacji płytek krwi lit: hamowanie eliminacji litu przez nerki -> wzr. st. w osoczu leki hipotensyjne: retencja soli i wody, obrzęki -> osłabienie efektu hipotensyjnego leki p/cukrzycowe - wypieranie NLPZ z połączeń z białkami -> hipo i hiperglikemia, bo lek się zużywa Antacida (lek zobojętniający kw. solny w żołądku) - nie, bo zmienia kinetykę wchłaniania NLPZ w żołądku ->drażnienie w jelicie antybiotyki - synergizm w zakresie działań niep - cefalosporyny i aminoglikozydy

Question 32

ibuprofen

Answer 32

poch. kw. propionowego podobna skuteczność jak ASA, mniej dz. n.(mneijsze ryzyko owrzodzeń i zapalenia żołądka), słabszy efekt na PLT, wyskoka biodostępność podobne leki: naproksen, ketoprofen stosowany w ch. reumatoidalnych

Question 33

paracetamol

Answer 33

``` acetaminofen słaby inhibitor COX- 1i2 na obwodzie(dr Krząścik twierdzi, że działą tylko ośrodkowo na COX3, dlatego nie ma działania p/zapalnego, nie zmniejsza lepkości krwi i nie ma szumu w uszach) słaby efekt p/zapalny preferowany lek p/gorączkowy u dzieci duży efekt pierwszego przejścia nie dzoała drażniąco na p. pokarmowy ```

Question 34

mechanizm toksyczny acetaminofenu

Answer 34

w dawkach toksycznych(10-15g) wysyca cytochromy P450 prowadząc do zaburzenia ich działania, a to daje w rezultacie toksyczne uszkodzenie wątroby i nerek ?????????????????????????????????????? P450 metabolizuje zdezaktywowany przez wątrobę metabolit paracetamolu,zmieniając go w formę aktywną będącą silnie hepatotoksyczną ODTRUTKA: N-acetylocysteina Krząścik: za działanie toksyczne jest odpowiedzialny metabolit inaktywowany przez glutation u osób po przekroczeniu dawki, z chorobami wątroby, alkoholików dawka śmiertelna to 15g - uspokojenie, przymulenie, zgon w wyniku niewydolności wątroby

Question 35

koksyby

Answer 35

rofekoksib, etodolak, meloksykam, celekoksyb mają większe powinowactwo do COX2 niż do COX1 prawdobodobnie zwiększają ryzyko wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego

Question 36

celekoksyb

Answer 36

hamuje nieodwracalnie COX2 znajdujący się fizjologicznie w nerkach i mózgu oraz jest powstaje w urazach, stanach zapalnych, drgawkach, niedokrwieniu i stresie oksydacyjnym słabe działanie p/bólowe w ostrym bólu metabolizowany w wątrobie

Question 37

Czym jest zapalenie?

Answer 37

zespół zjawisk patologicznych pojawiających się na skutek uszkodzenia tkanek. Zjawiska te prowadzą do aktywacji lub zahamowania wielu układów enzymatycznych, wtórnych przekaźników i elementów układu immunologicznego, których zadaniem jest eliminacja czynników szkodliwych i „naprawa uszkodzonej tkanki. 1. krótkotrwały skurcz naczyń mikrokrążenia a następnie ich rozkurcz (zaczerwienienie) i przesięk osocza 2. w następnym dochodzi do nacieku leukocytów i makrofagów. Zaczyna się proces fagocytozy uszkodzonej tkanki, czynników egzogennych i innych czynników wywołujących proces zapalny. Jeśli wszystko przebiega prawidłowo i zmiany są niewielkie, to proces zapalny się kończy. Jeśli uszkodzenie było znaczne lub doszło do jakich kolwiek nieprawidłowości leukocyty ulegają uszkodzeniu, a uwolnione enzymy proteolityczne rozkładają zdrową tkankę – zapalenie się rozszerza, czyli występuje stan podostry lub przewlekły. Uszkodzona tkanka wyzwala procesy reparacyjne – wytwarzane są duże ilości włókien kolagenu i tkanki podstawowej - jeśli są trawione przez enzymy to tworzy się ziarniak. Jeśli proces wygasa tworzy się blizna. Przez cały czas trwania zapalenia występuje ból i ewentualnie gorączka. Związki i substancje uczestniczące w procesie zapalnym nazywamy mediatorami odczynu zapalnego, najważniejsze to prostaglandyny Prostaglandyny powstają z kwasu arachidonowego przy udziale cuklooksygenaz prostaglandynowych.

Question 38

rola prostaglandyn

Answer 38

``` obniżają próg bólowy indukują proces zapalny podwyższają temperaturę ciała zmniejszają lepkość krwi zmniejszają wydzielanie śluzu bł śluz żołądka nasilają diurezę ```

Question 39

COX wg krząścika

Answer 39

powodują powstanie prostaglandyn z kwasu arachidonowego COX1 - żołądek, nerki COX3 - OUN COX2 konstytutywna - nerki, macica, rdzeń kręgowy COX2 indukcyjna - wszystkie tkanki

Question 40

pochodne fenylopirazolonu

Answer 40

fenylobutazon - w maści metamizol (pyralgina)- najsilniejsze działanie przeciwbólowe wśród NLPZ; w kolce wątrobowej, jelitowej, nerkowej - bo działa spazmolitycznie; zmniejsza zap. na morfinę

Question 41

pozbawione grupy karboksylowej

Answer 41

``` nimesulid tebufelon etodolak blokują bardziej COX-2 najmniej działań niep. ```

Question 42

zatrucie acetaminofenem

Answer 42

W pierwszej dobie od czasu ekspozycji znaczna część pacjentów pozostaje bezobjawowa lub skąpoobjawowa. • W początkowej fazie zatrucia dominują przede wszystkim objawy ze strony przewodu pokarmowego: nudności, biegunka i bóle brzucha. • Po 24 h można zaobserwować wzrost poziomu transaminaz, który może być umiarkowany lub znaczny, często powyżej 10 000 U/l. • Szczyt stężenia transaminaz obserwuje się od 48 h do 72 h od czasu zatrucia. • W ciężkich przypadkach intoksykacji występuje ostra niewydolność wątroby z koagulopatią i encefalopatią, którym może towarzyszyć ostra niewydolność nerek. • Opisywano przypadki śpiączki z towarzyszącą hiperglikemią i kwasicą mleczanową w pierwszej dobie od czasu ekspozycji u pacjentów bez cech toksycznego uszkodzenia wątroby ale z bardzo wysokim stężeniem paracetamolu w surowicy krwi > 800 mg/L (5 000 umol/L).

Question 43

działania niepożądane - wrzody

Answer 43

wszystkie NLPZ powodują chorobę wrzodową żołądka niezależnie od drogi podania gdyż i tak z krwią lek dostanie się do śluzówki żołądka i spowoduje wytwarzanie mniejszej ilości śluzu przy podaniu tabletek dojelitowych nie wywiera działania miejscowo drażniącego na żołądek, ale działa tak na jelito, a poza tym przy takim podaniu dawka musi być większa, więc do żołądka i tak z krwią dociera więcej zapobieganie: podawanie z mizoprostolem (ale powoduje biegunkę),podawanie w postaci tabletek musujących karygodny błąd! - podanie i nie popicie

Question 44

inne działania niepożądane

Answer 44

zab czynności nerek - upośledzenie przepływu i krystalizacja w kanalikach - martwica brodawek zab. wątroby - nie związane z COX zab czynności ukł. oddechowego: zahamowanie syntezy prostaglandyn, więcej leukotrienów-> skurcz oskrzeli zab. krzepliwości - ale! ibuprofen nie zmniejsza lepkości krwi i hamuje działanie ASA na płytki (można zamienić ASA na klopidogrel); nie daje się aspiryny po zabiegach chirurgicznych zab. układu sercowo-naczyniowego - indometacyna, ibuprofen, diklofenak, pirydoksykam, ale najczęściej koksyby; ASA nie zapobiega tym powikłaniom, naproksen tego nie powoduje zab. ośrodkowe (ból głowy) szum w uszach - bezpośrednie działanie na ślimak nie u kobiet w ciąży (w I trym mogą być teratogenne, w okresie okołoporodowym mogą hamować skurcze) nie u karmiących i ostrożnie u starszych