FARMA - neuroleptyki Flashcards
Haloperidol
typowy z grupy pochodnych butyrofenonu
brak wpływu cholinolitycznego i przeciwhistaminowegosilne działania niepożądane na układ pozapiramidowy i mogą nasilać depresję
wyraźne działanie uspokajające
zaburzenia w schizofrenii
w sygnalizacji dopaminergicznej
w szlaku mezolimbicznym:
odpowiedzialne za dodatnie objawy schizofrenii
z nakrywki śródmózgowia do jądra półleżącego, prążkowia, ciała migdałowatego i hipokampa
uczestniczy w powstawaniu emocji i pamięci
w szlaku mezokortykalnym:
objawy ujemne
z nakrywki śródmózgowia do kory przedczołowej
rola w planowaniu, skupianiu uwagi i motywacji
także zaburzenia szlaków serotoninergicznych i glutaminergicznych
dodatnie (pozytywne) objawy schizofrenii
urojenia omamy zniekształcenie funkcji językowych zdezorganizowana mowa i zachowanie katatonia pobudzenie
ujemne (negatywne) objawy schizofrenii
bladość afektywna
wycofanie emocjonalne i socjalne
pasywność, apatia
myślenie stereotypowe
wyłączenie leków przeciwpsychotycznych może wywołać objawy ujemne
leczenie schizofrenii
największe znaczenie ma zahamowanie nadmiernej sygnalizacji dopaminergicznej w ww szlakach
także hamowanie aktywności receptorów serotoninowych 5-HT2
nie jest możliwe modulowanie działania receptorów glutaminowych
typowe i atypowe:
typowe powodują zaburzenia motoryczne z układu pozapiramidowego
atypowe to próba znalezienia leków bez tych objawów ubocznych
typowe (klasyczne) neuroleptyki
starsze
przede wszystkim antagoniści rec D2
mogą też działać na 5-HT2
atypowe
nowe
przede wszystkim antagoniści rec. 5-HT2, też trochę D2
typowe przykłady
- pochodne fenotiazyny z łańcuchem alifatycznym: chlorpromazyna, lewomepromazyna, promazyna
- pochodne fenotiazyny z grupą piperazynową: perfenazyna, prochlorperazyna, perazyna, flufenazyna
- pochodne butyrofenonu: haloperydol
- pochodne tioksantenu: flupentyksol, chlorprotyksen i zuklopentyksol
atypowe przykłady
pochodne diazepiny i oksazepiny: klozapina, olanzapina, kwetiapina
pochodne benzamidowe: sulpiryd, tiapryd i amisulpryd
pochodne indolowe: sertyndol i zyprazydon
pochodne chinolinowe: arypiprazol
pochodne benzoksazolowe: rysperydon
metody podania
standardowo podawane doustnie
w razie nagłych wypadków niektóre mogą być podane domięśniowo bądź dożylnie
dostępne są też preparaty depot - do powolnego uwalniania, np. jeden zastrzyk na dwa tygodnie
najczęściej podawane w schizofrenii
także w depresji, autyzmie, zaburzeniach odżywiania, długotrwałej czkawki
problemy leków typowych
nieskuteczne u 1/3 pacjentów
efekty pozapiramidowe i interakcja leków z innymi receptorami
po kilku tygodniach wygaszały dodatnie objawy schizofrenii, ale miały mały wpływ na objawy ujemne
działania niepożądane neuroleptyków
pozapiramidowe działania niepożądane są związane z blokowaniem rec. dopaminowych, więc nie można się ich pozbyć syntetyzując leki bardziej wybiórcze w stosunku do tych receptorów
parkinsonizm polekowy: sztywność, zaburzenie ruchów zależnych od woli i drżenie
akatyzja: niepokój motoryczny, trudność pozostania w bezruchu
katalepsja: bezruch, niemożność inicjowania ruchów dowolnych (najbardziej pochodne fenotiazyny i butyrofenonu) - coś jak parkinsonizm tylko u zwierząt
dystonie: zwiększone napięcie mięśniowe
dyskinezy późne: rozplem postsynaptycznych receptorów dopaminowych w wyniku ich długotrwałego zablokowania; mogą być nioodwracalne
hamują receptory dopaminowe w szlaku wydzielania prolaktyny przez przysadkę; może prowadzić do hiperprolaktynemii (zniesienie hamującego działania dopaminy na przysadkę), ginekomastii, zab. płodności i nieregularnego miesiączkowania
działania niep. związane z zahamowaniem receptorów innych niż dopaminowy
niedociśnienie ortostatyczne (blokada rec. alfa1)
sedacja (rec. histaminowy H1)
zab. perystaltyki i akomodacji (rec. muskarynowy)
Nieneurologiczne działania niepożądane
kardiotoksyczność
spadki ciśnienia (osłabienie akt. ukł. adrenergicznego)
objawy cholinolityczne
zmiana progu drgawkowego (obniżają)
polidypsja (hiponatremia)
hiperprolaktynemia, bo zniesienie hamującego działania dopaminy na przysadkę (mlekotok)
Chlorpromazyna
typowy
pochodna fenotiazyny z łańcuchem alifatycznym
może działać depresyjnie, a z leki grupy tioksantenu działają przeciwdepresyjnie
