FARMA- narkotyczne leki przeciwbólowe Flashcards
Szlaki bólowe
przewodzą sygnały z nocyceptorów obwodowych do rogów tylnych rdzenia, przez pień mózgu do wzgórza, układu limbicznegi i następnie do kory
ten szlak ma szybko przewodzące włókna typu A-delta (ból ostry)i wolno przewodzące włókna C (ból tępy)
w przeciwnym kierunku biegną drogi hamujące aktywność szlaków bólowych: mają początek w istocie szarej, kończą się w rogach tylnych.
te szlaki zstępujące używają jako neuroprzekaźników “endogennych opioidów” - endorfin, dynorfin i enkefalin - hamowanie bólu.
klasyczne receptory opioidowe
endorfiny się z nimi wiążą
mi, delta i kappa
w działaniu analgetycznym najważniejsze jest pobudzenie receptorów mi, najmniej ważne są delta
są połączone z białkiem G
mechanizm działania opioidów polega na połączeniu z receptorem i zahamowaniu cyklazy adenylowej i zahamowaniu wejścia jonów wapnia do wnętrza komórki (hamowanie egzocytozy) i aktywacji wypływu jonów potasu na zewnątrz (hiperpolaryzacja) - skutkuje to zmniejszonym wydzielaniem neuroprzekaźników przez zakończenia neuronów czuciowych w rogach tylnych
Podział opioidów egzogennych
czyści agoniści receptorowi - wyłącznie działanie agonistyczne na jeden lub więcej receptorów:
-agoniści pełni aktywują receptory maksymalnie (tak jak endogenne opioidy)
-agoniści częściowi - z mniejszą siłą niż endogenne opioidy
mieszani agoniści/antagoniści - wykazują działanie agonistyczne na jeden receptor, ale antagonistyczne na drugi, np. mi i kappa
czyści antagoniści - stosowane w terapii zatrucia opioidami i opioidowego zespołu abstynencyjnego
Czyści pełni agoniści receptorowi
morfina
oksykodon
hihydrokodeina
fentanyl
petydyna
metadon
loperamid
OUN: efekt przeciwbólowy, euforyzujący, przeciwkaszlowy, zwężenie źrenicy (nie podlega tolerancji!!), depresja ośrodka oddechowego, uspokajający i nasenny
Układ sercowo-naczyniowy: rozszerzenie naczyń(uwalnianie histaminy), spadek ciśnienia, zmniejszenie zapotrzebowania serca na tlen
Żołądkowo-jelitowo-wątrobowe: nudności i wymioty(podrażnienie dna komory IV), zaparcia,
Układ moczowo-płciowy: retencja moczu (napięcie zwieraczy), przedłużenie porodu
zahamowanie wydzielania hormonu luteinizującego, stymulacja wydzielania prolaktyny i wazopresyny
zahamowanie funkcji komórek NK
zaczerwienienie skóry, świąd, wysypka (wyrzut histaminy z mastocytów)
Morfina
agonista rec. mi i delta - praktycznie nie działa na kappa
ulega glukuronidacji - powstaje czynny mtabolit 6-glukuronian, który ma silniejsze działanie i dłuższą aktywność
działanie przeciwbólowe po każdej drodze podania - najsilniej dożylnie, najsłabiej doustnie, bo silny efekt pierwszego przejścia
doustnie najbezpieczniej, bo nie powoduje uzależnienia, ale silne działanie na pp
senność, apatia, hamuje procesy myślowe
zmiany nastroju: po pierwszej dawce dysforia, po drugiej euforia, zależnie od dawki
skuteczna tylko w bólach ostrych
depresja ośr oddechowego
działanie przeciwkaszlowe nie jest skorelowane z działaniem na ośrodek oddechowy
obniżenie progu drgawkowego (hamuje GABA)
działanie przeciwwymiotne, ale po pierwszej dawce mogą być wymioty
zwężenie źrenicy (łepek od szpilki) - pobudza jądra nerwu okoruchowego
wzrost napięcia mięśni gładkich
sztywność tułowia
bradykardia
tolerancja na morfinę
zaburzenia recyklingu receptorów
najszybciej na działanie euforyzujące, depresyjne na ośr. oddechowy i przeciwbólowe
nie rozwija się na skurcz źrenicy i na działanie kurczące mięśnie gładkie - zaparcia, zatrzymanie moczu, żółtaczka
należy odstawiać powoli, bo zespół abstynencyjny (wszystkie objawy antagonistyczne do ww)
interakcje morfiny
łączymy z NLPZ
z klonidyną, lekami przeciwdepresyjnymi, GKSami też
działanie depresyjne na oś. odd. - leki uspokajające i nasenne
dihydrokodeina, oksykodon
półsyntetyczne
często łączone z NLPZ,
też dział. przeciwkaszlowe
petydyna
syntetyczna
działanie cholinolityczne, przeciwdrgawkowe
nie wywołuje skurczu źrenicy
nie powinna być stososwana przez dłuższy czas, bo ma toksyczny metabolit
działa krócej niż morfina
fentanyl, sulfentanyl, alfentanyl
dożylne, stosowane do zniesienia bólu okołoopercyjnego
fentanyl może występować w plastrach
najsilniejsze opioidy, alew mniejszym stopniu wywołują nudności
loperamid
zapierający
metadon
antagonista NMDA
wykorzystywany w leceniu uzależnienia od opioidów
doustnie nie ma działania euforyzującego
czyści częściowi agoniści
kodeina, hydrokodon
przeciwkaszlowe
często łączone z NLPZ
ago-antagoniści
pentazocyna
nalbufina
butorfanol
buprenorfina
pentazocyna
działanie cholinolityczne (nie ma skurczu mm.gładkich)
słąbo przenika do płodu
nie hamuje akcji porodowej
z wyboru w położnictwie i do leczenia kolek
