farma - leki p/depresyjne i stabilizujące nastrój

Question 1

głowne grup leków stosowanych w depresji

Answer 1

I inhibitory wychwytu monoamin
- trójcykliczne antydepresanty
- wybiórcze inh. wychwytu zwrotnego serotoniny
- wybiórcze inh. wychwytu zwortnego noradrenaliny
- inh. wychwytu serotoniny i noradr.
- noradrenergiczne i specyficznie serotoninergiczne leki p/depresyjne
- inh. wychwytu noradrenaliny i dopaminy
- leki zwiększające wychwyt serotoniny
- agoniści melatonergiczni
II inh. rozkładu monoamin
- inh. MAO

Question 2

przykłądy leków trójpierścieniowych

Answer 2

imipramina
dezipramina
trimipramina
klomipramina (najdłuższe t1/2)
opipramol
amitryptylina

Question 3

działanie trójpierścieniowych leków p/depresyjnych

Answer 3

• hamowanie wychwytu NOR (nortryptylina, dezypramina) i SER (amitryptylina, klomipralina)
• efekt antycholinergiczny (hamowanie rec. muskarynowych)
• hamowanie rec. alfa1
• blokowanie rec. H1 (efekt antyhistaminowy -> wzrost masy ciała, senność)
• opipramol nie działa na wychwyt NOR ani SER, działa na rec. sigma i D2
• działanie antydepresyjne po 2-3 tygodniach, antycholinergiczne i antyadrenergiczne b. szybko

Question 4

trójpierścieniowe - farmakokinetyka

Answer 4

wchłaniane szybko i dobrze
lipofilne
wydalane z moczem

Question 5

trójpierścieniowe - dz.n.

Answer 5

• kserostomia
• zab. akomodacji
• zaparcia
• utrudnienia mikcji
• zab. sercowo-naczyniowe: hipotensja,tachykardia, zab przewodnictwa przed-kom. (blokada kanałów Na) -> zab. rytmu serca -> samobójstwa! (odtrudka - fizostygmina pod kontrolą EKG)
• stany pobudzenia i splątania
• tremor (nadmierne drżenie mięśniowe) (odtrudka - diazepam)
• zwiększenie apetytu = masy ciała
• nadmierne zmęczenie
• zab. funkcji wątroby
• zab. funkcji płciowych (opóźniony wytrysk…)

Question 6

trójpierścieniowe - p/wskazania

Answer 6

stany majaczeniowe
zatrucia alkoholem, lekami nasennymi
jaskra i utrudnienia mikcji
zab. rytmu serca
ch. niedokrwienna serca
nadczynność tarczycy

Question 7

trójpierścienowe - interakcje

Answer 7

nasilone działanie alkoholu i substancji sympatykomimetycznych i antycholinergicznych
hamowanie akt. CYP2D6

Question 8

czterocykliczne leki p/depresyjne - przykłady i sposób działania

Answer 8

maprotylina - podobnie do trójpierścieniowych, ale hamowany głównie wychwyt NA
mianseryna - hamowanie presynaptycznych rec. alfa2 -> nasilenie wyrzutu NA i SER, blok rec. 5-HT2 i 3 oraz H1,
mitrazapina - blokowanie presynaptycznych rec. alfa2 i 5-HT3, brak hamowania zychwytu zwrotnego serotoniny i słaby antagonizm H1

Question 9

czterocykliczne leki p/depresyjne - zastosowanie

Answer 9

depresja z lękiem i pobudzeniem (dzięki efektowi tłumiącemu)

Question 10

czterocykliczne leki p/depresyjne - dz.n.

Answer 10

mniej niż trójpierścieniowe, bez efektów na ukła. cholinergiczny
mianseryna- agranulocytoza i anemia aplastyczna
maprotylina - obniżenie progu drgawkowego

Question 11

selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego SER/NOR (SNRI) - przykłady

Answer 11

wenlafaksyna

duloksetyna

Question 12

selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego SER/NOR (SNRI) - mech. działania

Answer 12

vide nazwa
bez efektów na układ adren. , cholin. czy histam.
efekt działania szybciej niż w trójcyklicznych

Question 13

selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego SER/NOR (SNRI) - metabolizm

Answer 13

wenlafaksyna - CYP2D6

duloksetyna - 2D6 + 1A2

Question 14

selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego SER/NOR (SNRI) - dz.n.

Answer 14

nudności,
zawroty głowy
bezsenność
nadmierna nerwowość
zaparcia
zwiększone pocenie się
zab. wytrysku
przeciwskazane zażywanie inh. MAO!! (zesp. serotoninowy?)

Question 15

selektywne inh. wych. zwrot. SER (SSRI) - przykłądy

Answer 15

citalopram
fluoksetyna (najczęściej stosowany lek p/depresyjny, zmniejsza apetyt)
norfluwoksamina (najdłuższe t1/2)
fluwoksamina
paroksetyna(może dawać sedację, często zaparcia)
sertralina

Question 16

selektywne inh. wych. zwrot. SER (SSRI) - mech. działania

Answer 16

działanie p/depresyjne

pozbawione nadmiernego działania uspokajającego

Question 17

selektywne inh. wych. zwrot. SER (SSRI) - dz.n.

Answer 17

zab. snu
zawroty głowy
drżenie mięśniowe
nadmierne pocenie się
zmiana fazy na maniakalną (rzadko)
zab. żołądkowo-jelitowe
zab. związane z ukł. sercowo-naczyniowym - rzadkie w porównaniu z trójcyklicznymi
paroksetyna - zab. wątroby?

Question 18

selektywne inh. wych. zwrot. SER (SSRI) - interakcje

Answer 18

podwyższają stężenie w osoczu: trójpierścienowych, haloperidolu, fenytoiny, diazepamu i soli litu
możliwy negatywny wpływ na funkcje psychoseksualne (wydłużenie ejakulacji, anorgazmia)
bezsnność
migreny
wystąpienie zespołu serotoninowego przy stosowani razem z : IMAO, tryptofanem, litu, dektrometorfanu(l. p/kaszlowy)

Question 19

selektywne inh. wych. zwrot. NOR (NRI) - przykłady

Answer 19

reboksetyna
tamoksetyna (zespół niedoboru noradrenaliny:depresje z zab. kognitywnymi,męcz
iwością,osłabienie pamięci)

Question 20

selektywne inh. wych. zwrot. SER (SSRI) - zastosowanie

Answer 20

depresja z zahamowaniem psychoruchowym

Question 21

selektywne inh. wych. zwrot. SER (SSRI) - metabolizm

Answer 21

CYP3A4

Question 22

selektywne inh. wych. zwrot. NOR (NRI) - działania niepożądane

Answer 22

bezsenność
zawroty głowy
kserostomia
nadmierne pocenie się
tachykardia
problemy z oddawaniem moczu
zaburzenia potencji

Question 23

selektywne inh. wych. zwrot. SER (SSRI) - p/wskazania

Answer 23

zażywanie razem z lekami antyarytmicznymi, trójcyklicznymi i z inh. MAO

Question 24

inhibitory monoaminooksydazy (MAO) - mechanizm działania

Answer 24

hamują proces degradacji monoamin, wskutek czego wzrasta stężenie amin katecholowych
metabolizowane przez CYP2C19, hamuje CYP1A2, i 2D6

Question 25

inhibitory monoaminooksydazy (MAO) - przykłady

Answer 25

tranylcypromina - hamuje nieodwracalnie MAO A i B
klorgilina - selektywna, nieodwracalna MAO A
moklobemid - selektywny odwracalny inhibitor MAO A
selegilina - selektywna, nieodwracalnywobec MAO B (stosowana w leczeniu ch. Parkinsona)

Question 26

inhibitory monoaminooksydazy (MAO) - dz.n.

Answer 26

zab. snu
nudności
bóle głowy

tranylcypromina + pokarm bogaty w tyraminę (ser, czerwone wino) = wzrost ciśnienia, kryza hipotoniczna, wypieranie leku z wiązania z MAO A
+ omamy, drgawki, zap. wątroby, zab. obrazu krwi
tranylcypromina + amfetamina = zab. rytmu serca, kryzy hiper- i hipotoniczne
moklobemid - kserostomia, nie wymagana specjalna dieta

przy stosowaniu nieselektywnych IMAO zalecana ograniczona dieta(bez serów,salami,wedzonych ryb,fasoli,awokado,czekolady,kawy,piwa,wina,szczególnie Chianti)

Question 27

inhibitory monoaminooksydazy (MAO) - wskazania

Answer 27

depresja z zahamowaniem i fobie społeczne

oporność na leczenie trójcyklicznymi

Question 28

inhibitory monoaminooksydazy (MAO) - p/wskazania

Answer 28

zagrożenie próbą samobójczą
ostre stany splątaniowe
pheochromocytoma
tyreotoksykoza

Question 29

trazodon

Answer 29

selektywny, słabo działający inh. wychwytu zwrotnego SER
blokuje rec. 5-HT2
działanie uspokajające
wydalany przez nerki
wskazanie: zesp. lękowo-depresyjne
dz.n.: uczucie zmęczenia, bóle głowy, zab. ortostatyczne, drgawki, priapizm(długotrwały wzwód)
p/wskazania: ostre zatrucie alkoholem/l. psychotropowe, zdekompensowana niewyd. serca

Question 30

dziurawiec

Answer 30

niewyjaśnione działanie p/depresyjne
indukcja CYP3A4 -> osłabienie działania l. p/zakrzepowe, inne leki p/depresyjne, cyklosporyna, digoksyna, inhibitory proteaz

Question 31

etiopatogeneza depresji

Answer 31

koncepcja monoaminowa

• niedobór przekaźnictwa monoaminericznego
• dysfunkcja ukł. receptorowego
• hipoteza ekspresji genów

inne koncepcje

• dysfunkcja ukł. cholinergicznego
• dysfunkcja układu GABA
• hipoteza neurokinowa

Question 32

recetory serotoninergiczne

Answer 32

5HT-1A: odgrywają rolę w depresji/lęku
5HT-1D: odgrywają rolę w migrenie
5HT-2: kontrola różnych reakcji behawioralnych + funkcja w układzie krążenia, antagoniści wykazują nieznaczne działanie anksjolityczne i p/depresyjne
5HT-3:istotne z punktu widzenia nudności i wymiotów

Question 33

leki mogące wywoływać objawy depresji

Answer 33

p/nadciśnieniowe: propranolol, rezerpina, hydralazyna
inne l.mukł. kr.: glikozydy, l. moczopędne, lidokaina
l. sterydowe: GKS, progestageny
l. p/bólowe: narkotyczne, indometacyna
benzodiazepiny
l. p/bakteryjne, neuroleptyki, alkohol, chemioterapia

Question 34

trójpierścieniowe - zastosowanie

Answer 34

depresje o różnej etiologii
dystymia (przewlekłe obniżenie nastroju)
lęk napadowy
moczenie nocne
zesp. netręctw
zesp. bólowe (ból psychogeny)
ADHD
nerwice pourazowe

Question 35

zespół serotoninowy

Answer 35

nadmierne gromadzenie serotoniny w mózgu:
ból głowy,
halucynacje
podwyższona temp. ciała
nadmierne pocenie się
myślotok
nudności
niepokój,
zagubienie,
mioklonie

Question 36

moklobenid

Answer 36

MAO-I, selektywny do MAO A
nie posiada powinowactwa do ukł.receptorowych
nie hamuje wychwytu zwrotnego monoamin
silny efekt pierwszego przejscia

Question 37

blokery wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy(NDRI)

Answer 37

bupropion (słabo hamuje też wychwyt 5HT)
w Polsce stosowany w leczeniu uzależnienia od nikotyny
p/wskazania:zab. odżywiania, padaczka,uszkodzenia narządów miąższowych,niewydolność krążenia, nie stosować z MAOi

Question 38

leki głównie działające receptorowo na ukł. NOR i SER(NaSSA)

Answer 38

mitrazapina
silny lek p/depresyjny(antagonista wobec alfa2,5HT2a,5HT2c,5HT3,H1 i 5HT1a)
dz.n.: zab. obrazu krwi(leukopenia, granulocytopenia, trombocytopenia, napady drgawkowe, obrzęk stawów
p/wskazania: okres ciąży i karmienia

Question 39

antagoniści rec. 5HT2a oraz wychwytu zwrotnego serotoniny (SARI)

Answer 39

nefazodon, trazodon
hamowanie wychwytu zwrotnego 5HT, blokada 5HT2a -> wzrost transmisji SERb
rzez rec. 5HT1a (działanie p/depresyjne)

Question 40

lit

Answer 40

modyfikuje przekaźnictwo wewnątrzkomórkowe, wąskie okno terapeutyczne

dz. n.:
zab. ruchowe(drżenia, niezborność ruchowa)zab. gruczołu tarczowego(niedoczynność), usakodzenie nerek i szpiku

Question 41

l p/padaczkowe wykorzystywane w leczeniu depresji

Answer 41

karbamazepina (lek stabilizujący błonowe kanały Na w stanie inaktywacji, dz.n.:agranulocytoza)
kw. walproinowy (wpływa na transmisję GABA, dz.n.:hepatotoksyczne i torbielowatość jajników)