Cothú agus Cothaithigh

Question 1

Na 6 cothaithigh?

Answer 1

1. Prótéin
2. Carbaihiodráití
3. Saillte
4. Vitimíní
5. Mianraí
6. Uisce

Question 2

Cad atá prótéin déanta as?

Answer 2

Carbóin, hidrigin, ocsaigin, nitrigin

Question 3

Cad a úsáideann próitéiní sa chorp?

Answer 3

Fás agus deisiú cealla sa choirp

Question 4

5 fhoinse próitéine?

Answer 4

1. Feoil (sicín, iasc, mairteoil)
2. Bainne
3. Cáis
4. Tofu
5. Pónairí/Cnónna

Question 5

Iontógáil laethúil próitéine atá molta?

Answer 5

1g/kg meachain choirp

Question 6

2 saghas bianna?

Answer 6

Bianna Fáis agus bianna fuinnimh

Question 7

Mínigh bianna fáis?

Answer 7

Bianna a dheisíonn agus a fhásann an corp, le próitéin. m.sh Iasc, cáis, feoil

Question 8

Minigh bianna fuinnimh?

Answer 8

Bianna a thugann fuinneamh dúinn, le go leor carbaihiodráití agus saillte. m.sh Prataí, Pasta, Pizza

Question 9

Mínigh na slabhra prótéin?

Answer 9

Aimín aigéad (amino acid) ceangailte le chéile i bhfoirm slabhra (chain).
Bristear an slabhra le linn díleá
Téann an haimín isteach sa chóras fola.

Question 10

Na 2 saghas prótéin?

Answer 10

1. LBA (ó ainmhí) m.sh feoil, iasc.
2. LBI (ó plandaí) m.sh cnónna, ponairí

Question 11

4 feidhmeanna prótéin?

Answer 11

1. Fás.
2. Deisiú.
3. Déanamh hormóin agus einsímí.
4. Teas

Question 12

2 saghas cothaithigh?

Answer 12

Macracothaitheach & micreachoithaitheach

Question 13

Mínigh macracothaitheach?

Answer 13

Cothaithigh ag teastáil i méideanna móra (g). m.sh Prótéin, saillte

Question 14

Mínigh micreacothaitheach?

Answer 14

Cothaithigh ag téastáil i méadeanna beag (mg) m.sh Vitimíni + mianraí

Question 15

Cad is brí le luach cothaitheach?

Answer 15

Na cothaithigh a bhfuil i mbia

Question 16

Cad is brí le comhsuíomh cothaithigh?

Answer 16

Na heilimint a bhfuil sa chothaithigh

Question 17

Cad is brí le foinse?

Answer 17

Na bianna a bhfuil na cothaithigh le fháil

Question 18

Cad is brí le feidhm?

Answer 18

An fáth go bhfuil an cothaithigh ag teastáil uait

Question 19

Cad is brí le RDA?

Answer 19

An méid de cothaithigh a bhfuil ag teastáil uait gach lá

Question 20

Cad is brí le galar easpa?

Answer 20

An galar a fhaigeann duine nuair nach itheann siad go leor de cothaithigh

Question 21

Cén saghas cothaigh é saillte?

Answer 21

Macracothaithigh

Question 22

Difríocht idir saillte agus lipidí?

Answer 22

Saillte - solad ag teocht seomra (im)
Lipidí - leacht ag teocht seomra (ola)

Question 23

Cad atá saillte déanta as?

Answer 23

Carbóin, hidrigin, ocsaigin

Question 24

Conas a dhéanann siad díleá ar saillte?

Answer 24

Scarann an glycerol ó na haigead shailleach

Question 25

3 foinse saill ó ainmhithe?

Answer 25

1. Cáis
2. Im
3. Ubh

Question 26

3 foinse saill ó plandaí?

Answer 26

1. Cnónna
2. Ola
3. Sílte

Question 27

5 feidhmeanna saillte?

Answer 27

1. Teas
2. Fuinneamh
3. Goile a shásamh
4. Blas a thabhairt do bhia
5. Na h-orgáin a chosaint

Question 28

3 fadhbanna a tagann le iomad sail san aiste bia?

Answer 28

1. Galar croí
2. Colaistearól ard
3. Raimhre, murtailacht (obesity)

Question 29

3 slí chun iontógáil saill a isliú?

Answer 29

1. Níos lú feoil dearg a ithe.
2. Seachain ‘mear’ bia a ithe (fast food).
3. Ith níos mó glasraí agus glasraí.