College 7 - Ticsstoornissen

Question 1

Wat zijn tics?

Answer 1

Plotselinge, snelle, terugkerende en niet ritmische bewegingen/geluiden

Question 2

Enkelvoudige motorisch tics voorbeelden:

Answer 2

• oogknipperen of draaien
• grimassen
• schouder optrekken
• hoofd knikken of zwiepen

Question 3

Complexe motorische tics voorbeelden:

Answer 3

• aanraken
• slaan
• echopraxie (nadoen)
• copropraxie (middelvinger opsteken, geslachtsdelen aanraken)

Question 4

Enkelvoudige vocale tics voorbeelden:

Answer 4

kuchen
snuffen
keelgeluiden
grommen

Question 5

Complexe vocale tics voorbeelden:

Answer 5

echolalie (nazeggen)
coprolalie (vloekwoorden, scheldwoorden)
palilalie (eigen woorden herhalen)

Question 6

Kenmerken tics

Answer 6

• Waxing and waning in frequentie, intensiteit, locatie en complexiteit
• Soms (kort) onderdrukken
• Toename als emoties oplopen
• Afname: geconcentreerd of doelgerichte activiteiten
  20 tics per minuut = 1200 tics per uur = 20.000 tics per dag!

Question 7

Gevolgen tics school

Answer 7

concentratie, uitval, onderpresteren

Question 8

Gevolgen sociaal

Answer 8

stigmatisering, pesten

Question 9

Gevolgen gezondheid

Answer 9

pijnklachten, laag zelfbeeld groter suïciderisico

Question 10

Instrument – Yale Global Tic Severity Scale (YGTSS)

Answer 10

• Symptoomchecklist
• Frequentie
• Intensiteit
• Complexiteit
• Interferentie
• Hinder (heb je echt last met dingen als school, vrienden, familie, thuis etc)
   Uitkomstmaat: totale ticscore

Question 11

DSM-5 – Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen

Answer 11

• Motorische stoornissen
• Stereotype-bewegingsstoornis
• Ticsstoornissen:
   Stoornis van Gilles de la Tourette
   Persisterende motorische of vocale ticstoornis
   Voorlopige ticstoornis
   Andere gespecifieerde ticstoornis
   Ongespecificeerde ticstoornis
  Maar: waarschijnlijk is er sprake van een ticspectrum!

Question 12

Gilles de la Tourette
A. soort tics
B. duur
C. begonnen
D. het probleem kan niet worden toegeschreven aan een middel of andere medische toestand

Answer 12

A. meervoudige motorische tics EN 1 of meer vocale tics (hoeft niet tegelijk)
B. > 1 jaar
C. < 18 jaar

Question 13

Persisterende ticsstoornis
A. soort tics
B. duur
C. begonnen
D. het probleem kan niet worden toegeschreven aan een middel of andere medische toestand

Answer 13

A. enkel- of meervoudige motorische of vocale tics (NIET TEGELIJK)
B. > 1 jaar
C. < 18 jaar

Question 14

Voorlopige ticstoornis
A. soort tics
B. duur
C. begonnen
D. het probleem kan niet worden toegeschreven aan een middel of andere medische toestand

Answer 14

A. enkel- of meervoudige motorische en/of vocale tics
B. < 1 jaar
C. < 18 jaar

Question 15

Wat is Gilles de la Tourette niet?

Answer 15

o Geen gebrek aan opvoeding
o Geen invloed op intelligentie
o Tics zijn geen teken van brutaliteit
o Tics zijn geen zenuwtrekjes
o Tourette is geen ‘aanstellerij’
En het is vooral: GEEN vloekziekte!

Als ouders bijvoorbeeld meer corrigeren of aandacht geven aan tics, kan het erger worden. Daarom kan het soms dat ouders niet ingrijpen en dat het voor de buitenwereld gek overkomt

Question 16

Etiologie tics:

Answer 16

complexe interactie tussen neurobiologische en genetische mechanismen en omgevingsfactoren

Question 17

neurobiologisch:

Answer 17

• Verbinding tussen basale ganglia en frontale cortex: hier gaat iets mis in de regulatie van gedachten en gedrag
• Dopamine helpt deze hersengebieden samen te werken: te veel dopamine of gevoeliger hiervoor?
  Maar: nog veel verschillen in inconsistenties in studies

Question 18

erfelijkheid:

Answer 18

lijkt belangrijk, maar blijkt dat niet één gen verantwoordelijk is en dat er honderden meespelen, en interactie met andere factoren

Question 19

Omgevingsinvloeden:

Answer 19

• Infecties
• Autoimmuunreacties na streptoccoceninfenctie (PANDAS)
• Prenatale, perinatale en postnatale invloeden
• Laag geboortegewicht, complicaties bij bevalling, prematuriteit, lage Apgar score, roken of stress tijdens zwangerschap
• Psychosociale stressoren
  Maar: bevindingen vaak niet duidelijk en niet specifiek

Maar: bevindingen vaak niet duidelijk en niet specifiek

Question 20

Epidemiologie

Answer 20

• Enkelvoudige en voorbijgaande tics: 3-20% van de kinderen in de basisschoolleeftijd
• Persisterende ticstoornis (> 1 jaar): 3-4%
• Gilles de la Tourette: 0.3-1%
• Meer jongens dan meisjes (ratio 4:1 (Tourette) tot 2:1 (chronische ticstoornis)
• Wereldwijd en cross-cultureel prevalentie ongeveer gelijk
• LET OP: verschillen tussen studies mogelijk onderraportage

Question 21

Beloop van Tourette

Answer 21

• 50%: tics verdwijnen
• 30-50%: tics nemen af, maar verdwijnen niet
• 5-20%: tics blijven bestaan

Question 22

Comorbiditeit Tourette

Answer 22

• Slechts 10% van de kinderen enkel tics
• ADHD (60%)
• OCS (30%)
• Oppositioneel en agressief gedrag, depressie, angst, slaapstoornissen, leerstoornissen, autismespectrumstoornissen

Question 23

Welke tics ontstaan eerst?

Answer 23

Eerst motorische tics en later vocale. En de dwangverschijnselen komen pas veel later tot uiting

Question 24

Tics
vs
OCD

Answer 24

Volgen vooral op lichamelijk sensaties
Volgen vooral op angstgevoelens, gedachten, beelden en zelf opgestelde regels

Plotseling en kort
Vaak in de vorm van een ritueel

Fragmenten van bewegingen zonder doel
Doelgerichte handelingen

Voornamelijk onvrijwillig
Voornamelijk vrijwillig

Komen in golven: nemensterk toe en af
Vrij constant

Question 25

Tics
vs
ADHD

Answer 25

Fragmenten van normale bewegingen
Algehele toename van lichamelijk activiteit

Aantal spiergroepen
Algehele hyperactiviteit in het lichaam

Constanter: komen voor in patronen
Neemt vaak geleidelijk toe, vooral tijdens situaties waarin het kind moet wachten

Vrijwel dezelfde uitvoering
Verandert in tempo en intensiteit

Question 26

Tics
vs
ASS

Answer 26

Beginnen rond het 6e levensjaar
Beginnen voor het 2e levensjaar

Wisselende patroon
Voorspelbaar patroon

Niet ritmisch
Ritmisch (bv. Wiegen, fladderen) > voelt kind zich veiliger door

Plotseling
Aanhoudend

Question 27

Behandeling

Answer 27

1) Psychoeducatie

2) Gedragstherapie
* Habit reversal
* Exposure en responspreventie

3) Medicatie
* Clonidine
* Respiridone (risperdal)
* Bijwerkingen!

4) Botox-injecties in bepaalde spiergroepen

Question 28

eerstekeuze behandeling voor tics volgens Europese richtlijnen is

Answer 28

gedragstherapie
gemiddeld 30% vermindering van de tics

Question 29

Nadeel gedragstherapie:

Answer 29

• Onvoldoende therapeuten beschikbaar
• 12 wekelijkse sessies, belastend voor gezinnen
• Alleen gericht op verminderen van de tics

Question 30

Tackle your tics

Answer 30

• 4-daags programma
• Groepjes van 4-8
• Voor kinderen en jongeren 9-17 jaar
• ERP-sessies in subgroepjes
• BT-Coach app
• Extra psychoeducatie
• Workshops positief omgaan met tics (door jongvolwassenen met tics)
• Ouderbijeenkomsten
• Ontspanning