College 5 Angst en angststoornissen aant + boek

Question 1

Vrees

Answer 1

vecht/ vlucht (bevriezing), autonome arousal, vluchten/ vechten, gedachten over acuut gevaar

Question 2

Angst

Answer 2

piekeren, anticipatie toekomstig gevaar, spierspanning, vigilantie

Question 3

Drie kenmerken van angst

Answer 3

1. Fysiologische reacties - lichaam
2. Cognitieve kenmerken
3. Gedragskenmerken (dit is wat je doet – vermijding)

Question 4

Fysiologische reacties van angst

Answer 4

bij alle angst treedt een lichamelijke stressreactie op die gepaard kan gaan
met bijvoorbeeld
* Verhoogde hartslag
* Zweten
* Versneld ademhalen
* Duizelig hoofd- of buikpijn

Question 5

Cognitieve kenmerken van angst

Answer 5

een situatie kan zodanig worden geïnterpreteerd of herinnerd dat het
angst oproept
* Gevaar(overschatting)
* Negatieve interpretatie
* Niet in staat ergens mee om te gaan (je kunt er bv niet mee dealen)
* Angst om gek te worden zoals bij een paniekaanval
* Piekeren

Question 6

Gedragskenmerken van angst

Answer 6

de gedragskenmerken van angstige kinderen zijn makkelijk waar te nemen.
Dit kan zich op jonge leeftijd vooral uiten in huilen of een woedeaanval, op latere
leeftijd vooral actieve vermijding
* Huilen
* Woede
* Vermijding
* Niet praten
* Trillende stem
* Friemelen

Question 7

Stadia van normale ontwikkeling van angst
0-6 maanden
6 mnd-2 jaar
2-4 jaar
4-6 jaar
6-12 jaar
12-18 jaar

Answer 7

0 – 6 maanden: fysiologische reacties op:
- Hard geluid
- Fel licht

6 maanden – 2 jaar: reële gevaren:
- Diepte, hoogte, water, onbekende voorwerpen, etc.
- Verlies bescherming: separatie van ouder(s), vreemden

2– 4 jaar: uitbreiding reële gevaren:
- Dieren (honden, spinnen), dokter, kapper
- Fantasie = nu angstbron: bloed; - spoken

4 – 6 jaar:
- Donker
- Fantasiefiguren
- Verlies lichamelijke integriteit (ander kan iets met je lichaam doen)

6 – 12 jaar:
- Gewetensangst
- Zorgen beoordeling/ reacties leeftijdsgenoten (faalangst, geplaagd worden, vrees er stom uit te zien)
- Falen bij prestaties
- Anticipatie op (reële) nare gebeurtenissen (‘’stel je voor dat?’’)
Meer realiteitsbesef, informatie (van tv of boeken), piekeren, bezorgdheid (bijvoorbeeld arm worden, scheiding ouders, criminaliteit, oorlog/ doodgaan)

12 – 18 jaar:
- Beoordeling door leeftijdsgenoten andere geslacht
- Existentieel gevaar
- Hypochondrische overwegingen
- Bezorgdheid over: milieuramp, oorlog/ terrorisme, ziekten
- Nog meer: sociale angst (onder andere ‘wat vindt andere geslacht?’)
- Schaamte en schuld

Question 8

Wanneer telt iets als een angststoornis?

Answer 8

Bij overmatige angst, vermijding, piekeren, belemmering in dagelijks functioneren (sociaal, met familie, op school etc.)

Question 9

Kenmerken angst:

Answer 9

• goed verdedigingsmechanisme
• duurt kort
• verdwijnt vanzelf
• leeftijdsadequaat
• hoe ouder het kind, hoe minder angstig

Question 10

Kenmerken van een angststoornis

Answer 10

• niet leeftijdsadequaat
• zorgt voor veel stress en angst
• langdurig (vaak > 6 maanden)
• belemmert het dagelijks functioneren (school, familie, vrienden)
• overdreven en onrealistische angsten
• geruststelling of oplossingen helpen niet
• leidt tot vermijding of gedragsveranering
• vaak specifieke duur: bv 6 maanden

Question 11

risicofactoren angststoornissen: erfelijkheid

Answer 11

Erfelijkheid
Angststoornissen multifactorieel, polygenetisch bepaald
* Genetische factoren (anxiety runs in families, 30%)
* Omgevingsfactoren:
o Shared environment (gedeelde omgeving, opgroeien in gezin)
o Non-shared environment (individuele ervaringen)
o Gen x Omgevingsinteractie

Question 12

Risicofactoren van Bögels en Utens

Answer 12

Kind:
- temperament (gedragsinhibitie)
- trauma/life events
- cognitieve coping
- psychische comorbiditeit
- aandachtsbias
- conditionering
- hechting

Ouders:
- opvoedingsstijlen
- ouderlijke psychopathologie
- gezinsinteractie
- bekrachtigingspatronen
- steunnetwerken

Question 13

Ouders van angststoornissen stimuleren en versterken vermijding.

Answer 13

• Zoals kind bang om door het park te fietsen door hond, kind dan brengen met auto
• Faciliteren negatieve, bedreigende interpretaties van ambigue situaties (Barrett et al., 1996)
• Modelen angstig gedrag (Whaley et al., 1999)
• Controleren en beschermen kind in hoge mate tegen emotionerende situaties (Rapee, 1997; Lieb et al., 2000)
• Ontmoedigen discussies over negatieve ervaringen (Suveg et al., 2005)
  Het is een wisselwerking tussen ouder en kind

Question 14

Risciofactoren cultuur en context

Answer 14

• Overeenkomst situaties/objecten (dood, boeven)
• Verschil (tornado, aardbeving, slangen)
• Ziekenhuisopnames, COVID
• Lage SES
  Voorbeeld boek:
• Ataque de nervios (Zuid-Amerika) – soort paniekaanval dan in het westen
• Hwa-byung Korea (onderdrukte boosheid wat leidt tot angst)
• Kenmerk: lichamelijke symptomen

Question 15

Angststoornissen volgens DSM-5

Answer 15

• Ontwikkelingsperspectief centrale plaats
• ‘’First onset in childhood section’’ opgeheven
• Taboe op diagnosticeren van (jonge) kinderen verdwenen
• Expressies van diagnoses in jonge kinderen meer aandacht
• Maar ook volwassen expressies van ‘’kinder’’ diagnoses
  Veranderingen in angststoornissen – gerelateerd aan clusters
• Trauma-gerelateerde stoornissen apart, inclusief aanpassingsstoornissen
• OCD en gerelateerde stoornissen apart
• Ilness anxiety disorder blijft onder somatic disorders (=lichamelijke ziekte stoornissen)
• Separatieangststoornis en selectief mutisme onder angststoornissen

Question 16

11 angststoornissen in DSM 5

Answer 16

1) Separatieangststoornis
2) Specifieke fobie
3) Gegeneraliseerde angststoornis
4) Sociale angststoornis
5) Selectief mutisme
6) Paniekstoornis
7) Agorafobie

8) Angststoornis door middel of medicatie
9) Angststoornis door een andere medische aandoening
10) Andere gespecificeerde angststoornis
11) Ongespecificeerde angststoornis

Question 17

Separatieangststoornis

Answer 17

• Niet bij de ontwikkeling passende angst om gescheiden te worden van diegenen aan wie de betrokkende gehecht is
• Ook bij volwassenen
• Duur kinderen > 4 weken
• Volwassen > 6 maanden
• Risico: ziekenhuisopnames, overlijden kunnen een trigger zijn op separatieangst te ontwikkelen
• Prevalentie: 2,5-5%, AoO (age of onset = ontstaat op…): 7 – 9 jaar
• Komt nog best vaak voor

Question 18

Specifieke fobie

Answer 18

Specificeer type:
1) Dier
2) Natuurlijke omgeving (water, hoogte)
3) Vloed-injecties-verwonding
4) Situationeel (vliegtuigen, liften)
5) Overige (zoals clowns of emetofobie (bang voor overgeven))
Prevalentie: 3,5%
AoO: ca 8 jaar
* Duidelijke angst of vrees situatie/ object
* Situatie of object geeft onmiddellijke angst of vermijding
* Bewust vermijden of doorstaan met intense angst
* Angst is buiten proportioneel
* > duurt 6 maanden
* Beperking functioneren/ lijdensdruk

Question 19

Gegeneraliseerde angststoornis

Answer 19

• Excessieve angst en bezorgdheid langer dan 6 maanden. Moeite met controle over bezorgdheid
• Kinderen 1 van de 6 criteria (volwassenen 3/6 criteria):
  o Rusteloosheid
  o Snel vermoeid
  o Concentratieproblemen
  o Prikkelbaarheid
  o Spierspanning
  o Slaapstoornis
• Lijdensdruk/ beperkingen
• Prevalentie: 2-4%
• Age of Onset: 11-13 jaar
• Behandeling: piekerdagboekje

Question 20

Sociale angststoornis (fobie)

Answer 20

• Duidelijke angst of vrees voor een of meer sociale situaties waarbij betrokkene wordt blootgesteld aan mogelijke kritische beoordeling door anderen
• Situaties: leerkracht een vraag stellen, iets op het bord schrijven, gesprek beginnen, eten in openbaar
• Vermijding van die situaties of verdragen met intense angst
• Prevalentie: 3%
• Age of Onset: 11,5 – 12,5 jaar leeftijd meer bewust worden van je omgeving

Question 21

Selectief mutisme

Answer 21

• Consistent niet spreken in sociale situaties waar dit wel wordt verwacht ondanks het feit dat betrokkene in andere situatie wel spreekt
• Duur meer dan 1 maand en niet alleen de eerste schoolmaand
• Niet toe te schrijven aan gebrek aan kennis of vertrouwdheid met de taal
• Niet beter te verklaren door communicatiestoornis, ASS
• Prevalentie: 0,2 – 0,8%
• Age of Onset: 3,5 – 5 jaar
• Risico: tweetaligheid

Question 22

Paniekstoornis

Answer 22

Recidiverende onverwachte paniekaanvallen
* Eén maand of langer:
1) Persistente anticipatie angst (nieuwe aanval/ gevolgen ervan: ‘’word gek’’)
2) En/of duidelijke gedragsverandering om paniek-aanvallen te voorkomen
Kan samengaan met agorafobie
* Prevalentie: 0,6%
* Age of Onset: 14 – 15 jaar

Question 23

Agorafobie

Answer 23

• Duidelijke angst of vrees voor 2 of meer van de volgende 5 situaties:
  1. Openbaar vervoer
  2. Open plek
  3. Gesloten ruimtes
  4. In menigte of rij
  5. Alleen buitenshuis zijn
• Gedacht dat ontsnappen moeilijk zal zijn of hulp niet beschikbaar zijn bij panieksymptomen
• Prevalentie: 1,7% (jongeren en volwassenen) (Nauta, Accare)
• Age of Onset: 17 jaar

Question 24

Bij wie komen angststoornissen vaker voor?

Answer 24

Vaker bij meisjes dan bij jongens. verschil wel afhankelijk van het soort stoornis en de leeftijd van het kind.

Question 25

Beschermingsfactoren

Answer 25

• Doelbewuste controle
• Sensitieve opvoedstijl
• Veilige gehechtheid
• Erkenning
• Goede relatie met leeftijdsgenoten
• Hulpverlening

Question 26

Een angststoornis heeft in zijn algemeenheid een grote kans om chronisch te worden. Ook
wordt de kans op andere psychische stoornissen vergroot, is er veel sociale tegenslag en is
de kans groter op suïcide.

Answer 26

-

Question 27

Behandeling:

Answer 27

• Psycho-educatie: informeren van het kind en de ouders over de stoornis.
• Informeren van de school en die eventueel betrekken bij de behandeling.
• Cognitief-gedragstherapeutische behandelingen (individueel of in een groep)
• Gezinsgerichte interventies
• Medicatie

Question 28

Coping Cat is

Answer 28

een cognitieve gedragstherapie die wordt toegepast als individueel programma
bedoeld om kinderen van 8 tot 18 jaar te leren beangstigende situaties beter te hanteren
(copingstrategieën te ontwikkelen). Centraal in dit programma staat het woord: BANG.
- B: bang gevoel
- A: angstige gedachten
- N: nuttige houdingen en gedrag
- G: geef jezelf een beloning

Question 29

Normale angst is nuttig omdat

Answer 29

het het kind beschermt tegen gevaar en bevordert zo zijn overlevingskans

Question 30

Angststoornissen zijn de meest voorkomende stoornis

Answer 30

-

Question 31

Meisjes melden meer angst dan jongens, maar

Answer 31

er zijn aanwijzingen dat jongens hun
angst verzwijgen omdat angstig zijn niet stoer is.