College 3 Gehechtheidsproblemen aant + boek

Question 1

Gehechtheid is

Answer 1

een affectieve band die een persoon of dier tot stand brengt tussen zichzelf en een specifiek ander, die hen over tijd en ruimte met elkaar verbindt

Question 2

Waarvoor heeft een kind een gehechtheidsfiguur nodig?

Answer 2

voor behoeftebevrediging en stress/emotie regulatie

Question 3

In tijdens van stress is er

Answer 3

een biologisch gegeven neiging om de nabijheid van specifieke personen te zoeken. En dit zoeken van nabijheid bij specifieke personen leidt tot specifieke relaties

Question 4

Belangrijke determinanten van gehechtheid (2)

Answer 4

sensitiviteit en responsiviteit

Question 5

Sensitiviteit

Answer 5

de mate waarin de opvoeder bewust is van de signalen van de baby en de baby kan beschouwen als een apart persoon

Question 6

Responsiviteit

Answer 6

de mate waarin de opvoeder adequaat reageert op de signalen van de baby

Question 7

Cirkel van veiligheid

Answer 7

• veilige basis
  mij ondersteunen in het onderzoeken, mij beschermen, mij troosten, plezier in mij beleven en mijn gevoelens in goede banen begeleiden
• en veilige haven
  op me letten, mij helpen, en plezier delen, mij welkom heten is ik mij tot je richt

De functie van een veilige basis is dat deze ervoor zorgt dat een kind een nieuwe onbekende en uitdagende situatie durft te verkennen (exploreren). De functie van een veilige haven maakt dat het kind bescherming ervaart in situaties van gevaar.

Question 8

Intern werkmodel

Answer 8

hierin slaan mensen de opgedane ervaringen met gehechtheid en relaties op

> veilige gehechtheid leidt tot basisvertrouwen in jezelf en in voor jou belangrijke anderen

Question 9

gehechtheidsnetwerk:

Answer 9

aanwezig van meerdere invloedrijke opvoeders

Question 10

intern werkmodel:

Answer 10

• zichzelf (zelfbeeld, zelfvertrouwen)
• relaties (vertrouwen in anderen)

Question 11

Classificatie gehechtheid

Answer 11

1. veilig gehecht (type B)
2. onveilig-vermijdend gehecht (type A)
3. onveilig-ambivalent gehecht (type C)
4. gedesorganiseerd gehecht (type D)

Question 12

Belangrijk over gehechtheidsclassificaties:

Answer 12

• veilig vs onveilig (B vs A en C)
• georganiseerde vs gedesorganiseerde veiligheid

Question 13

Classificaties volgens Zeanah & Boris (2000)

Answer 13

• Geen gehechtheidsrelatie (gehechtheidsstoornis)
• Verstoorde gehechtheidsrelatie (gedesorganiseerde gehechtheid)
• Verbroken gehechtheidsrelatie

Question 14

Problematische gehechtheid is van toepassing op:

Answer 14

• Jeugdigen die onveilig (vermijdend of ambivalent) gehecht zijn aan hun ouders en bij wie sprake is van probleemgedrag als gevolg daarvan
• Jeugdigen bij wie de gehechtheidsrelatie gedesorganiseerd, verbroken of verstoord is
• Jeugdigen die met geen enkele volwassene een gehechtheidsrelatie lijken te hebben opgebouwd > hechtingsstoornis (DSM-5)

Question 15

Problematische gehechtheid is van toepassing op:

Answer 15

• Jeugdigen die onveilig (vermijdend of ambivalent) gehecht zijn aan hun ouders en bij wie sprake is van probleemgedrag als gevolg daarvan
• Jeugdigen bij wie de gehechtheidsrelatie gedesorganiseerd, verbroken of verstoord is
• Jeugdigen die met geen enkele volwassene een gehechtheidsrelatie lijken te hebben opgebouwd > hechtingsstoornis (DSM-5)

Question 16

Prevalentie in de normale populatie in NL:

Answer 16

• 62% van de kinderen veilige gehechtheidsrelatie
• 38% van de kinderen onveilig gehecht aan ouders
  o 15% vermijdende gehechtheidsrelatie
  o 9% ambivalent gehechtheidsrelatie
  o 15% gedesorganiseerde gehechtheidsrelatie
• 1% reactieve hechtingsstoornis

Question 17

Risicofactoren problematische gehechtheid in de omgeving:

Answer 17

• Geen of gering steunend netwerk van het gezin of de moeder
• Lage sociaal-economische status
• Armoede, werkloosheid
• Recente migratie of vlucht uit het moederland
• Aantal plaatsingen in de pleegzorg

Question 18

Wat zijn de gevolgen van een problematische gehechtheidsrelatie?

Answer 18

• Angst, depressie
• ODD, criminaliteit

Question 19

Bij volwassenen zijn de gevolgen:

Answer 19

• Stemmingsstoornissen (Ammaniti et al., 2000)
• Schizofrenie (Dozier et al., 1999)
• Persoonlijkheidsstoornissen (Nicolaï, 2001)

Question 20

Hechtingsstoornissen DSM-5
DSM-5 (Trauma-and Stressorrelated Disorders), twee afzonderlijke stoornissen:

Answer 20

1) De reactieve of geremde hechtingsstoornis (RAD)

2) De ontremd-sociale contactstoornis (DSED)

Question 21

Eisen hechtingsstoornis:

Answer 21

• sprake zijn van pathogene zorg (verwaarlozing/deprivatie, veel wisselende opvoeders, opgegroeid in instellingen)
• gedrag moet ontstaan voor 5 jaar
• vanaf 9 maanden kan het vastgesteld worden
• zeldzame stoornissen
• probleem met selectieve gehechtheid

Question 22

Reactieve of geremde hechtingsstoornis (RAD)

Answer 22

• Minimaal contact zoeken of laten troosten door opvoeders wanneer gestresst
• emotioneel teruggetrokken, vertonen weinig tot geen hechtingsgedrag, kind zoekt geen steun of bescherming en accepteert dit ook niet
• Persistente verstoring in sociaal-emotionele ontwikkeling (minimaal 2 van de volgende 3 symptomen)
  1. Gebrek aan sociale en emotionele reacties naar anderen
  2. Beperkte positieve affect
  3. Episodes van onverklaarbare geïrriteerdheid, bedroefdheid, angst die voorkomen tijdens niet-bedreigende interacties met opvoeders

Bij de reactieve hechtingsstoornis moet autisme uitgesloten worden

Question 23

Risicofactoren reactieve hechtingsstoornis

Answer 23

• Adoptie of pleegzorg
• Kindermishandeling
• Problematische zwangerschap
• Kinderen van ouders met psychische problematiek of verslavingsproblematiek

Question 24

Ernst reactieve hechtingsstoornis

Answer 24

• Duur en leeftijd van mishandeling
• Kwaliteit van de vervangende opvoeders
• Karakter van het kind

Question 25

De ontremd-sociale contactstoornis (DSED)
Vier criteria waarvan er minimaal 2 aanwezig moeten zijn:

Answer 25

• kritiekloos, vertonen niet-selectief en oppervlakkig hechtingsgedrag, wat wil zeggen dat ze zich aan iedereen vastklampen, ook vreemden. Niet passend sociaal gedrag

1) Verminderde of afwezige terughoudendheid in benaderen en omgaan met onbekende volwassenen
2) Extreem ‘intiem’ fysiek of verbaal contact met onbekende volwassenen, dat niet in lijn is met leeftijd, cultuur en sociale grenzen
3) Houdt geen contact met opvoeders in nieuwe situaties
4) Bereidheid om met onbekende volwassene mee te gaan

Bij ontremd-sociale contactstoornis moet ADHD uitgesloten worden. Er moeilijk te behandelen volgens Zeneah & Gleason (2015)

Question 26

Andere gedragingen bij RAD en DSED (Boris et al., 2005)

Answer 26

• Gebrek aan inleving of empathie voor anderen – antisociaal gedrag
• Ernstige agressie (naar zichzelf en anderen)
• Vernieling van spullen
• Pathologisch liegen
• Stelen
• Eten uit de koelkast halen en verstoppen
• Abnormaal seksueel gedrag
• Manipulatief gedrag
• Zeer angstig
• Waakzaam

Question 27

Differentiaaldiagnose

Answer 27

• Autismespectriumstoornissen
  o Pathogene zorg vs erfelijke aanleg
  o Abnormale communicatie, stereotiep gedrag
  en extreme interesses alleen bij autisme
  o Mogelijke verbeteringen
• Verstandelijke handicap
  o De gehechtheidsproblemen kunnen veroorzaakt worden door hun handicap
• ADHD
  o Mogelijk overlappend gedrag bij ontremd-sociale contactstoornis en impulsief gedrag bij kinderen met ADHD
• Post-traumatische-stressstoornis
  o Mogelijk comorbiditeit
• Gedragsstoornissen
  o Moeilijk om te onderscheiden
• Stemmings- en angststoornissen
  o Moeilijk om te onderscheiden

Question 28

Kinderen met hechtingsstoornsisen hebben zeer weinig vertrouwen in anderen en zichzelf!

Answer 28

o Geen vertrouwen bij kinderen met RAD
o Ongedifferentieerd vertrouwen bij kinderen met DSED

Question 29

Op lange termijn kan dit lijden tot

Answer 29

• Depressie
• Angst
• Verslaving
• Lichamelijke klachten

Question 30

Interventie bij hechtingsstoornissen: a matter of sensitivity!

Answer 30

• Sensitieve vervangende opvoeding (pleegouders, adoptieouders) met wie kinderen een veilige gehechtheidsrelaties kunnen opbouwen
• Gehechtheidsinterventie (e.g., videotraining) om de sensitiviteit van de ouders te versterken
• vroege screening en interventie (< 1-2 jaar)

Question 31

Conclusie

Answer 31

• Hechtingsstoornissen zijn onderdeel van bredere categorie problematische gehechtheid
• Meest problematische typen van problematische gehechtheid zijn gedesorganiseerde gehechtheid, RAD en DSED
• Kernfactoren van problematische gehechtheid zijn onveiligheid (a en c) gedesorganiseerde strategieën (d) en selectieve gehechtheid (RAD en DSED)
• RAD en DSED zijn zeldzame, maar zeer ernstige condities, die op een accurate manier gediagnosticieerd moeten worden

Question 32

Gehechtheidsgedrag is

Answer 32

elke vorm van gedrag die ertoe bijdraagt dat een persoon in de nabijheid komt of blijft van een bekend ander individu waarvan wordt gedacht dat die kan omgaan met de eisen die de omstandigheden stellen

Question 33

Hechtingsprocessen voor de geboorte:

Answer 33

na zo’n 6 maanden zwangerschap evalueren
foetussen al de chemie van de moeder, het kind kan reageren op angst van de moeder en
maakt al deel uit van de sfeer en interacties binnen het gezin.

Question 34

Hechtingsprocessen na de geboorte:

Answer 34

de eerste levensjaren zijn te zien als een sensitieve
periode waarin bepaalde leergevoeligheden die bij zowel kind als opvoeder de gehechtheid
bevorderen scherper staan afgesteld, maar ze verdwijnen daarna niet. Ze leren
hechtingsfiguren onderscheiden van andere volwassenen

Question 35

Met het inspecteren en het accepteren van het kind geeft de moeder de aanzet tot het
gehechtheidsproces. Hierna volgt een periode waarin de baby nog niet echt gehecht is aan
de ouders, maar er met zijn gedrag wel voor zorgt dat volwassenen bij hem in de buurt
blijven en hem verzorgen.

Answer 35

Met zuigen verkrijgt een baby niet alleen voedsel, maar het is ook een manier om
dicht bij de moeder te blijven. Hiermee wordt oxytocine geproduceerd
(knuffelhormoon) waar zowel kind als moeder rustig van wordt.

Question 36

Matching =

Answer 36

In de eerste maanden gaan ouder en kind zich naar elkaar schikken

Hierbij zijn vooral slaap-, waak-, voedingsritmen en troostprocedures van belang: ouders moeten vat
krijgen op de ritmen van het kind en zijn voorkeuren

Question 37

attunement =

Answer 37

als de matching lukt; er is dan een bevredigde relatie over en weer ontstaan als
resultaat van wederzijdse inspanning, coconstructie genoemd.

Question 38

Om de kans op een veilige gehechtheid zo groot mogelijk te maken, moet het ouderlijk
gedrag drie kenmerken hebben:

Answer 38

• Het gedrag moet sensitief zijn
• Het gedrag moet responsief zijn
• Er moet continuïteit en regelmaat in het gedrag zijn

Question 39

De psycholoog Ainsworth bedacht de Vreemdesituatieprocedure. Deze bestaat uit acht
onderdelen die elk slechts enkele minuten duren:

Answer 39

1. Het kind en de verzorger worden door de onderzoeker in een kamer met speelgoed
   gebracht die als observatieruimte dient
2. De verzorger doet niets, de baby mag op onderzoek uitgaan
   3.Een onbekende volwassene komt de kamer binnen; in eerste instantie is de vreemde
   stil, na een minuut probeert begint deze te praten met de verzorger en na nog een
   minuut probeert deze contact te krijgen met het kind; verzorger verlaat de kamer
3. De onbekende volwassene en de baby blijven alleen in de kamer achter
4. De verzorger keert terug in de kamer en de onbekende volwassene verlaat de kamer.
   De verzorger probeert de baby gerust te stellen. De verzorger verlaat de kamer.
5. De baby is alleen in de kamer.
6. De onbekende volwassene keert terug en begint contact te maken met het kind
7. De verzorger keert terug en de onbekende volwassene verlaat de kamer

Zij let vooral op twee aspecten: de balans tussen gehechtheidsgedrag en exploratie; en de
(emotionele) communicatie tussen kind en gehechtheidspersoon.

Question 40

Veilig gehecht

Answer 40

• Kind: laten zich makkelijk troosten bij terugkeer van verzorger, gaan vrij snel weer
  exploreren/spelen, goede balans tussen contact zoeken en exploratie/zelfstandigheid
• Ouder: sensitieve en responsieve opvoeders die de signalen van het kind correct
  waarnemen en er goed op reageren, waardoor ze voor het kind voorspelbaar en
  betrouwbaar zijn.

Question 41

Onveilig-vermijdend gehecht

Answer 41

• Kind: (te) veel exploratie, reageren niet op terugkerende opvoeder, lijken ongevoelig
  voor stressvolle situatie
• Ouder: consequent insensitief. Ze reageren niet of inadequaat op de signalen van het
  kind en weren (liefdevol lichamelijk) contact af.

Question 42

Onveilig-ambivalent gehecht

Answer 42

• Kind: kunnen bij terugkeer verzorger huilen en boos op hem afrennen en zich aan
  hem vastklampen, maar ook afweren als ze opgetild worden en zich verzetten tegen
  lichamelijk contact. Zijn moeilijk te troosten en vertonen (te) weinig exploratie.
• Ouder: gedragen zich tegenstrijdig; zijn soms responsief en soms niet, geven te ene
  keer te weinig aandacht en de andere keer heel erg veel, reageren grillig en zijn dus
  voor een kind moeilijk voorspelbaar.

Question 43

Gedesorganiseerd gehecht

Answer 43

• Kind: hun gedrag vertoont een volledig gebrek aan strategie om de verzorger in hun
  nabijheid te krijgen.
• Ouder: jagen het kind angst aan, bijvoorbeeld huiselijk geweld, zijn onvoorspelbaar
  en angstaanjagend, kind weet niet waar het aan toe is en ervaart stress zonder dat
  daar een oplossing voor is

Question 44

Het op gang brengen van een veilige gehechtheidsrelatie blijkt mede afhankelijk van de
verwachtingen van de opvoeder over het eventuele succes en daarmee samenhangend zijn
eigen gehechtheidsrepresentatie. Aan alle opvoeders zou geleerd moeten worden het
gedrag van kinderen met een hechtingsstoornis te begrijpen vanuit het traumatische
verleden van het kind. Te veel enthousiasme bij opvoeders kan een valkuil zijn. Omdat het
gedrag van het kind met een (reactieve) hechtingsstoornis het best kan worden begrepen
vanuit het besef dat het kind in de eerste jaren geleerd heeft om elk contact af te wijzen,
staat de aanpak in zo’n geval bekend als afstand vanuit betrokkenheid:

Answer 44

betrokken en
uitnodigend gedrag van de opvoeders zonder het kind al te dicht op de huid te zitten.

Question 45

rebirthing therapy

Answer 45

bij deze methode wordt het kind voor langere tijd vastgehouden,
waarbij er gedwongen fysiek contact is tussen kind en hulpverlener en het kind vaak ook
gedwongen wordt tot oogcontact. Het idee is dat het kind ervaart dat er wel degelijk
veiligheid in een relatie kan bestaan.

Vanuit de hechtingstheorie is het een rare aanname dat dit kan werken aangezien de
stress van het kind bij deze aanpak enorm aangejaagd wordt en het is vreemd om te
veronderstellen dat gedwongen contact met een vreemde zal leiden tot een gevoel
van veiligheid.