College 12 - Persoonlijkheidsstoornissen

Question 1

Definitie persoonlijkheidsstoornis:

Answer 1

Een duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen die duidelijk binnen de cultuur van betrokkende afwijken van de verwachtingen.

Question 2

Dit patroon wordt zichtbaar op twee (of meer) van de volgende terreinen:

Answer 2

o Cognities
o Affecten
o Relationeel functioneren
o Impulsbeheersing

Question 3

Het duurzame patroon…

Answer 3

…is start en uit zich op een breed terrein van persoonlijke en sociale situaties
…veroorzaakt in significante mate lijden/beperkingen in het sociaal en beroepsmatig functioneren of op andere belangrijke terreinen
…is stabiel en van lange duur en het begin kan worden teruggevoerd naar ten minste de adolescentie of de vroege volwassenheid
…is niet toe te schrijven aan een andere psychische stoornis
…is geen gevolg van een middel (zoals drugs) of aan somatische aandoening

Question 4

Etiologie biopsychosociaal model

Answer 4

• Constitutionele dispositie
  1. Temperament
  2. Biologische markers
• Condities tijdens kinderjaren
  1. Opvoeding, verzorging van het kind
  2. Afstemming van de verzorger op het kind
  3. Pathologie of trauma’s bij ouders
• Maatschappelijke context
  1. Sociale ideologie

Question 5

In de adolescentie diverse veranderingen:

Answer 5

lichamelijk, cognitief, emotioneel, sociaal, moreel

Question 6

Ontwikkelingstaken:

Answer 6

• Relaties uitbouwen, autonomie verwerven
• Professionele richting voorbereiden, alleen kunnen zijn
• Seksueel lichaam integreren

Question 7

Sprake van een gunstige ontwikkeling als:

Answer 7

• Adolescentie te vroeg begint
• Veranderingen en taken te snel opvolgen
• Gebrek aan veilige haven
• Ouders angstig worden en verstarren
• Veelheid aan negatieve life events (verliezen, scheiding e.a.)

Question 8

Gevolgen

Answer 8

• Criminaliteit
• Middelen misbruik
• Hoge consumptie
• Suïcidepogingen
• Zelf beschadigend gedrag
• Agressie naar anderen
• Vertraagd herstel van andere As-I en medische condities
• Hospitalisatie
• Onderpresteren
• Breuken in de familie
• Kindermisbruik en mishandeling
• Dakloosheid, illegaliteit, armoede, soa’s
• Afhankelijkheid van uiterkering
• Levensduur bekort

Question 9

Drie clusters persoonlijkheidsstoornissen

Answer 9

A. kwetsbaar, angstig, achterdochtig, psychotische episoden
B. emotieregulatie-problematiek, splitsen, anderen zijn hulp ego’s
C. angstig, vermijdend, perfectionistisch, ander is leidend

Question 10

Cluster A

Answer 10

paranoïde, schizoïde en schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Question 11

Cluster B

Answer 11

antisociale, borderline, histrionische, narcistische persoonlijkheidsstoornis

Question 12

Cluster C

Answer 12

vermijdende, afhankelijke, dwangmatige persoonlijkheidsstoornis

Question 13

Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
Classificatie kenmerken (DSM-V)

Answer 13

1. Heeft noch behoefte, noch plezier in hechte relaties
2. Kiest bijna altijd voor solitaire activiteiten
3. Weinig belangstelling voor seks met een ander
4. Weinig plezier aan activiteiten
5. Geen hechte vriendschappen of vertrouwelingen
6. Lijkt onverschillig voor lof of kritiek
7. Toont emotionele kilheid, ongehechtheid of afvlakking

Question 14

Beschrijvend schizoïde

Answer 14

Ik = de omgeving, differentiatie ontbreekt
Onderliggende desintergratie angst, angst voor ‘vrije val’
Rigide, ingeperkte en chaotische binnenwereld

Question 15

Narcistische persoonlijkheidsstoornis
Classificatie kenmerken (DSM-V)

Answer 15

1. Opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid
2. Preoccupatie met fantasieën over grenzeloos succes, macht, genialiteit, etc.
3. Gelooft bijzonder en uniek te zijn en alleen begrepen kan worden door emnsen/instellingen met status
4. Heeft excessieve behoefte aan bewondering
5. Heeft het gevoel bijzondere rechten te hebben
6. Exploiteert anderen
7. Gebrek aan empathie
8. Vaak afgunstig/gelooft dat anderen afgunsting op hem zijn
9. Toont zich arrogant of hooghartig in houding of gedrag

Question 16

Beschrijvende narcisme

Answer 16

• Fragiele identiteit
• Kwetsbaar zelfgevoel
• Aflsuiting van intentionele gerichtheid op een ander

Question 17

Borderline persoonlijkheidsstoornis (minstens 5 punten)
Classificatie kenmerken (DSM-V)

Answer 17

1. Verwoede pogingen om feitelijke of vermeende verlating te voorkomen
2. Patroon van instabiele en intense interpersoonlijke relaties
3. Identiteitsstoornis
4. Impulsiviteit (geld, seks, drugs, eetbuiten, roekeloos rijden)
5. Recidiverende suïcidale gedragingen, gestes, dreigingen of automutilatie
6. Affectieve instabiliteit
7. Chronisch gevoel van leegte
8. Inadequate, intense woede, moeite woede te beheersen
9. Voorbijgaande stress-gerelateerde paranoïde ideeën of ernstige dissociatieve symptomen

Question 18

Beschrijvend borderline

Answer 18

• Geïnhibeerde agressieregulatie (angstige/dwingende bovenbouw); voelen is gevaarlijk!
• Weinig innerlijke speelruimte
• De ander wordt ervaren als kritisch en oordelend (projectie)

Question 19

Hoe classificeren en diagnosticeren we dit soort problematiek? Door…

Answer 19

• Ontwikkelingsanamnese (temperament, mijlpalen, traumatische gebeurtenissen e.a.)
• Gebruik meerdere informanten
• Gebruik (semi-)gestructureerd interview
• Persoonlijkheidsonderzoek (patronen, afweermechanismen, objectrelaties e.a.)

Question 20

Psychodynamische formulering
Samenhang tussen:

Answer 20

1) Persoonlijkheidspathologie
2) Ontwikkelingsgeschiedenis
3) Ontwikkelingsfase
4) Interactie met de omgeving
5) Behandeldoelen en valkuilen
6) Indicatiestelling

Question 21

Definitie gehechtheid

Answer 21

• Dient de voorziening van emotionele veiligheid en bescherming tegen stress
• Dient overleving van individu en de soort
• Is een biologisch systeem, zoals voortplantingen, spel en exploratie, voedsel zoeken
• Blijft hele leven actief in de vorm van representaties oftewel impliciete herinneringssporen: hoe te zijn met de ander

Question 22

Een adequate spiegeling door een hechtingsfiguur in de baby en de kindertijd is van grootbelang om

Answer 22

een stevig zelf te verwerven
de spiegeling dient zodanig aangeboden te worden dat de hechtingsfiguur duidelijk maakt het gevoel van de baby te herkennen en dit op te kunnen vangen (containen)

Question 23

Mentaliseren verwijst naar

Answer 23

de focus op mentale toestanden in de persoon zelf of in anderen, in het bijzonder met betrekking tot het verklaren van gedrag

Question 24

Mentale toestanden bepalen grotendeels ons gedrag:

Answer 24

overtuigingen, wensen, gevoelens en gedachten (bewust of onbewust) bepalen wat we doen

Question 25

Mentaliseren heeft met verbeeldingskracht te maken, omdat

Answer 25

we ons moeten kunnen voorstellen wat een ander zou kunnen denken of voelen in een bepaalde situatie

Question 26

Verbeeldingskracht is ook nodig om onze eigen binnenwereld te snappen

Answer 26

onze motivaties, emotioneel geladen kwesties of irrationele handelingen

Question 27

Gehechtheidstijl en kinderen

Answer 27

type A: vermijdend-gereserveerd
type B: veilig gehecht
type C: afwerend-ambivalent
type D: gedesorganiseerd

Question 28

type A: vermijdend-gereserveerd

Answer 28

kind reageert niet op vertrek en terugkomst van moeder

Question 29

type B: veilig gehecht

Answer 29

kind zoekt naar moeder, huilt, laat zich door haar troosten als ze er weer is

Question 30

type C: afwerend-ambivalent

Answer 30

ontroostbaar bij vertrek, klampt zich vast, maar blijft ontroostbaar bij terugkomst van moeder

Question 31

type D: gedesorganiseerd

Answer 31

verward, kruipt wel op moeder af, maar wendt zich af, schommelt, gevangen in toenadering en vermijding

Question 32

Diagnostiek borderline trekken
kinderen

Answer 32

multipele symptomen
obsessies
fobie
compulsies
hysterie
labiliteit op verschillende niveaus
kunnen niet anticiperen, gebrek aan plezier, spel wordt niet gebruikt voor plezier

Question 33

Diagnostiek borderline trekken
adolescenten

Answer 33

varia aan symptomen maar veel heftiger
identiteitsdiffusie
kunnen geen echt voldoening of plezier beleven

Question 34

diagnostiek borderline trekken
zelfbeeld

Answer 34

geen verwachting van gratificatie, omdat objectconstantie niet bereikt is
wantrouwen, angst voor desintegratie
fusiewens, fusieangst
pogingen tot autonomie en stabiliteit onbereikbaar

Question 35

Persoonlijkheidsstoornissen bij adolescenten prevalentie

Answer 35

10-15% in de normale populatie
hoge ziektelast: suïcidepogingen, schooluitval, middelmisbruik

Question 36

behandeling PS

Answer 36

• dialectische gedragstherapie
• schemagerichte therapie
• transference focused psychotherapy
• psychodynamische psychotherapie
• mentalisation based treatment
• cognitieve analytische therapie
• plus vaktherapie

leren dat het veilig is om te voelen en te denken

Question 37

Behandeldoelen

Answer 37

• betrokkenheid bij de behandeling
• verminderen destructief gedrag
• verminderen psychiatrische klachten en problemen
• verbeteren persoonlijke relaties en zelfbeeld
• ontwikkelstaken