College 1 Introductie Psychopathologie aant + boek Flashcards
Wat is ontwikkelingspsychopathologie?
de wetenschap waarin psychische stoornissen worden bestudeerd. Deze kunnen bij kinderen voorkomen zonder dat er sprake is van hulpverlening of een opname. Bij ontwikkeling gaat het niet zo zeer om een momentopname van een kind, maar om het begrijpen van het proces: hoe is bepaald gedrag ontstaan en gegroeid.
In de ontwikkelingspsychologie wordt de ontwikkelingsbenadering toegepast die uitgaat van de veronderstelling dat…
gedrag(smogelijkheden) in de loop van iemand zijn leven veranderen en complexer worden.
Als een aspect verandert, veranderen anderen mogelijkheden mee en verandert ook het geheel, de gehele persoon.
Men gaat er in de ontwikkelingspsychopathologie niet van uit dat vroegere ervaringen voor de volle honderd procent iemands functioneren bepalen. De relatie tussen vroegere ervaringen en huidige ervaringen zijn het best vanuit een wisselwerking te begrijpen:
iemand neemt zijn vroegere ervaringen altijd mee: deze beïnvloeden hoe hij in het heden staat. En omgekeerd kunnen huidige ervaringen een correctieve geven op vroegere ervaringen.
De essentie van de wisselwerking tussen vroeger en nu, is dus dat de ervaringen uit het verleden beïnvloeden hoe iemand zijn huidige ervaringen interpreteert en waardeert en dat de ervaringen uit het heden beïnvloeden hoe iemand terugkijkt op zijn verleden. Door andere ervaringen aan te bieden, wordt geprobeerd het kind te helpen zijn geschiedenis wat zonniger neer te zetten.
Afwijkend gedrag/psychische stoornis wordt niet als statisch gezien (niet iets wat je wel of niet hebt), maar als dynamisch:
je kunt er soms last van hebben en vaak niet, soms een beetje last ervan en dan weer erg veel
Probleemgebieden in de ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen
- Vroege kindertijd: probleemgebieden en indicatie van ernst:
- slaapproblemen (gaan meestal over)
- eet en groeiproblemen (gaan meestal over)
- hechtingsproblemen (lastig te behandelen)
- autismespectrumstoornissen (chronisch - aanleg)
- zindelijkheidsproblemen (gaan meestal over)
- taal en leerproblemen (chronisch - aanleg)
Probleemgebieden in de ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen
- Middelste kindertijd (basisschool): probleemgebieden en indicatie van ernst:
- aandacht- en impulsiviteitsproblemen (chronisch > ADHD)
- gedragsproblemen (lastig te behandelen)
- angstproblemen (goed te behandelen, maar kan op terugkeer blijft)
Probleemgebieden in de ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen
- Puberteit (middelbare school): probleemgebieden en indicatie van ernst:
- stemmingsproblemen (goed te behandelen, maar kan op terugkeer blijft)
- eet - en lijnproblemen (lastig te behandelen)
- problemen met middelengebruik (ernstig, blijft altijd een zwakke plek)
- schizofrenie en psychosen (chronisch - aanleg)
- omgaan met de dood en eigen sterfelijkheid (ernstig verschijnsel > suïcidaliteit, goed te voorkomen en behandelen)
Wat kan de kans dat kinderen bepaald gedrag gaan vertonen vergroten of verkleinen?
Cultuur en maatschappelijke omstandigheden
> Zo is het denkbaar dat in een cultuur waarin
kinderen al op jonge leeftijd leren dat ze hun leven in eigen handen moeten nemen en dat ze zelfverantwoordelijk zijn voor de resultaten, de kans op depressie bij drop-outs (kinderen met een handicap of leerproblemen) groter is dan in culturen waar kinderen leren dat hogere (niet menselijke) machten beschikken over de mate waarin een leven succesvol wordt. Kinderen die in armoede opgroeien of in oorlogssituaties ontwikkelen meer en vaker psychische problemen dan kinderen die in betere maatschappelijke omstandigheden opgroeien
Waarvoor is cultuur nog meer medebepalend?
Voor wat als ‘‘normaal’’ of als ‘‘afwijkend’’ wordt beoordeeld. Het oordeel van een ouder, leerkracht of een hulpverlener over bepaald gedrag van een kind zal in verschillende culturen vaak verschillend zijn
Ontwikkelingspsychopathologie is geen nieuwe wetenschap, maar…
een benadering waarin inzichten uit verschillende wetenschappelijke disciplines en theorieën worden geïntegreerd
Psychopathologie is iets anders dan psychiatrie:
bij psychopathologie wordt kennis verzameld over algemene kenmerken van psychische stoornissen; bij psychiatrie wordt met name gekeken naar (de effecten van) hulpverlening aan mensen met psychische stoornissen
Wat is de laatste jaren enorm toegenomen?
de invloed van het ontwikkelingspsychopathologisch denkkader
Het actuele gedrag van een kind is altijd het gevolg van:
vroegere ervaringen en van de eisen die de huidige situatie aan hem stelt
De oorzaak van psychopathologie bij een kind ligt niet per definitie…
in zijn verleden
Een psychische stoornis is altijd het resultaat van
een wisselwerking tussen biologische en omgevingsfactoren
Als we moeten beoordelen of het gedrag van een kind adequaat is, dan moeten we
daarbij de (ontwikkelings)leeftijd van het kind betrekken. gedrag dat op jonge leeftijd adequaat is, kan op latere leeftijd op een stoornis wijzen
Wat geldt voor zowel ‘‘normale’’ kinderen als voor kinderen met stoornissen?
elk kind is uniek
Je weet pas wat een afwijkende ontwikkeling is, als
je weet wat de normale/gemiddelde ontwikkeling is en rekening houdt met achterliggend culturele opvattingen
Gedrag vindt nooit in een vacuüm plaats, maar altijd in
een sociale, culturele en maatschappelijke omgeving die het gedrag beïnvloedt - en andersom
Classificatiesystemen =
zijn systematische beschrijvingen van gedrag op basis van door wetenschappers onderscheiden en gegroepeerde gedragskenmerken, met als doel gedrag in te delen, bijvoorbeeld om te bepalen of er sprake is van een stoornis of om onderscheid te maken tussen stoornissen.
Classificatiesystemen =
zijn systematische beschrijvingen van gedrag op basis van door wetenschappers onderscheiden en gegroepeerde gedragskenmerken, met als doel gedrag in te delen, bijvoorbeeld om te bepalen of er sprake is van een stoornis of om onderscheid te maken tussen stoornissen.
Diagnostiek
gaat een stapje verder dan classificatiesystemen;
behalve gedragskenmerken wordt ook vastgesteld of een kind lijdt onder de problemen, behoefte heeft aan hulp/zorg en wel/niet optimaal functioneert.
Classificeren
- iets herkennen
- er de juiste naam aangeven
- vervolgens indelen in een categorie
hiervoor moet je kunnen
waarnemen
onderscheid maken tussen de categorieën waarin we waarnemingsresultaten indelen (tijd en cultuur gebonden)
Classificeren
- iets herkennen
- er de juiste naam aangeven
- vervolgens indelen in een categorie
hiervoor moet je kunnen
waarnemen
onderscheid maken tussen de categorieën waarin we waarnemingsresultaten indelen (tijd en cultuur gebonden)
Categoriale benadering van classificatie: DSM
is wereldwijd het belangrijkste systeem bij het classificeren van psychische stoornissen
De eerste classificatiesystemen, waaronder dat van Kraepelin
hadden vooral een medische en daarmee somatische (lichamelijke) oriëntatie en waren gericht op mensen uit de inrichtingspsychiatrie met ernstige stoornissen.
Vanaf DSM-III ging men
dezelfde criteria voor psychische stoornissen gebruiken (louter waarneembare kenmerken uit te gaan en niet meer van een bepaalde theorie over de oorzaak van de stoornis)
Definitie psychische stoornis volgens DSM
een syndroom, gekenmerkt door klinisch, significante symptomen op het gebied van cognitieve functies, de emotieregulatie of het gedrag van een persoon, dat een uitging is van een disfunctie in het psychologische, biologische of ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychische functioenren