Borstvoedingsproblemen Flashcards
1
Q
Is stuwing normaal? Hoe voorkom je abnormale stuwing?
A
Ja, normaal fysiologisch proces (d3-5)
Preventie abnormale stuwing: vaak aanleggen (borst vaak legen)
2
Q
Welke tips kan je geven bij fysiologische stuwing?
A
- Koude (verlichtend, ontzwellend en ontstekingsremmend)
- Ev Ibuprofen
3
Q
Hoe lang duurt fysiologische stuwing?
A
Verdwijnt na 24 - 48u
4
Q
Wat als de baby moeilijkheden heeft om aan te happen door de stuwing?
A
- RPS
- Manueel kolven (klein beetje tot tepelhof soepel is)
5
Q
Wat is RPS?
A
Reverse pressure softening.
3 technieken om tepelhof soepeler te maken:
1. Vingertoppen
2. Gestrekte vingers
3. Tulptechniek
Telkens 1-3min duwen
6
Q
Wat als de melk lijkt “vast te zitten” door de stuwing?
A
Voor voeding warmte aanbrengen.
NIET masseren (cave zwelling)
Na voeding opnieuw koude!
7
Q
Wat kan je in extreme gevallen van stuwing innemen?
A
Saliecapsules.
3x2 per dag
8
Q
Mag je je borsten “resetten” bij erge stuwing?
A
- Liever niet
- Max 1x/dag
- Beter 1x helemaal leeg dan meermaals een beetje druk eraf
9
Q
Wat zijn alarmsignalen voor tepeltrauma?
A
- “Tenenkrullende” pijn
- Hele voeding doet pijn
- Pijn tussen voedingen
- Kapotte huid
- Brandend gevoel
10
Q
Stel een DD op bij tepelpijn.
A
- Tepeltraumata
- Inadequate verzorging van borst
- Infectie
- Melkblaar
- Ziekte van Reynaud
11
Q
Wat is de grootste oorzaak van kloven?
A
MEESTAL door verkeerd aanhappen!
→ belang goede aanlegtechniek
12
Q
Naast verkeerde aanhap, wat zou nog aan de oorsprong kunnen liggen van tepelkloven?
A
- moeilijk aanhappen door stuwing?
- vacuüm niet verbreken?
- zuigverwarring door flessen/speentjes?
- kort tongriempje?
- ingetrokken tepels?
- verkeerd kolven?
→ te grote zuigkracht
→ verkeerde maat borstschild?
→ te lang kolven
13
Q
Hoe behandel je tepelkloven?
A
- Oorzaak wegnemen
- Uitdroging & verweking vermijden: druppel mm laten opdrogen en nadien lanoline/balsem/compressen
14
Q
Wat kan je doen als de wrijving tegen een tepelkloof te pijnlijk is?
A
Borstschelp als barrière
15
Q
Wat bij aanhoudende kloven?
A
- Blijven werken op aanhap
- Cicalfate of Cicaplast aanbrengen
- Opletten voor surinfectie
16
Q
Hoe herken je een bacteriële surinfectie? Wat doe je eraan?
A
Kloven met korsten/gelig beslag
AB-zalf (vb fucidine) met Jelonet-gaas
17
Q
Welke mogelijke dermatologische aandoeningen kunnen tepeltrauma veroorzaken?
A
- Candida
- Bacterieel
- Eczeem
- Psoriasis
18
Q
Hoe herken je tepeltrauma door eczeem?
A
- brandende pijn,
- jeuk,
- rood,
- schilferend
19
Q
Wat doe je in geval van tepeltrauma door eczeem?
A
- tepels niet wassen,
- STOP lanoline,
- Fucidine®,
- hydrocortisone
- contact huisarts
20
Q
Wat zijn typische klachten bij een candida?
A
- brandende tepels/areola
- stekende pijn (naalden, messen)
- uitstralend karakter
- soms: vurig glanzend tepelhof of wit beslag
- kleine kloofjes geven meer klachten dan te verwachten
- jeuk
- meestal erger naargelang voeding duurt
- meestal ergst na de voeding
- persisterende tepelpijn
- pijn die optreedt na periode van pijnloos voeden
21
Q
Wat zien we bij baby igv candida?
A
- witte aanslag of witte stippen in mondje en keelholte
- onrustige baby aan de borst
- klakkende geluiden tijdens het drinken
- luieruitslag
Soms geen symptomen bij baby/mama → moeilijke diagnose
22
Q
Wat is de oorzaak van candida?
A
Schimmel: candida albicans wordt pathogeen oiv stress, verminderde weerstand, ZS, AB-gebruik, hormoonpreparaten,
slechte hygiëne en/of wassen met te veel zeep
MM en wondvocht bevorderen groei
23
Q
Welke maatregelen neem je best bij een candida?
A
- Suiker beperken
- Probiotica
- steriliseren speentjes, flesjes, tepelhoedjes
- hygiëne handen
- borstcompressen regelmatig verschonen en wassen op 60°
- Vochtige warmte vermijden
24
Q
Hoe behandel je een candida?
A
- Algemene maatregelen (zie ander kaartje)
- Behandeling tepel: miconazol
- Behandeling mond baby: miconazol orale gel
25
Kan kokosolie ook helpen tegen candida?
Weinig evidentie
26
Hoe en wanneer breng je de miconazol (Daktarin) aan bij een candida?
TEPEL: op tepel en tepelhof na élke voeding voor 10 dagen
MONDJE: met vinger in mondje aanbrengen na élke voeding voor 10 dagen
27
Wat als miconazol niet helpt tegen candida?
→ **systemische candidiasis**
**Arts** schrijft **fluconazole** voor *(2-3w)*
28
Wat is het verschil tussen ingetrokken en vlakke tepels?
Ingetrokken tepels trekken zich nog verder naar binnen bij samendrukken tepelhof
29
Welke hulpmiddelen zijn er bij vlakke/ingetrokken tepels?
- Tepelvormer
- Kort kolven voor voeding
- Extra aandacht aanlegtechniek
- LatchAssist
30
Wat doet een tepelvormer? Hoe gebruik je het?
Zorgt voor constante **druk op tepelhof** zodat bindweefsel uitrekt en tepel nr buiten komt.
**Halfuur voor voeding** aanbrengen.
De therapie kan **beginnen tijdens de zwangerschap** (vanaf week 32). Begin met de tepelvormer te dragen gedurende één uur per dag en **voer dit geleidelijk op** tot ongeveer 8 uur per dag,
31
Hoe herken je een melkblaar?
* wit blaasje/puntje zichtbaar op de tepel
* felle scherpe pijn, ergst bij begin v voeding
32
Wat is APNO?
All purpose nipple ointment
33
Welke tips kan je geven bij een melkblaar?
- huid verweken met warm, vochtig compres voor de voeding
- Laten weken met Haakaa: warm water + epsom salts
- Afwachten
34
Wat kan je doen igv persisterende of zeer pijnlijke melkblaar?
Blaar **doorprikken met steriele naald** of onder de warme douche schrobben met warme natte doek
ev. APNO
35
Wat is het syndroom van Reynaud?
VAATKRAMP: **verstoorde doorbloeding**. tepel kleurt na het voeden lange tijd wit, daarna soms paars
36
Welk soort pijn is typisch bij syndroom van Reynaud?
Zeer felle **scherpe** **pijn** **na** het voeden
37
Welke medicatie/supplementen kan je aanraden bij syndroom van Reynaud?
- Vit B
- Magnesium
- Calcium
- Nefidipine
38
Welke tips kan je nog geven bij syndroom van Reynaud?
- Warmte na voeding
- Koude vermijden
- Nicotine/caffeïne vermijden
- Massage bij pijn
- Visolie en teunisbloemolie eten
39
Hoe breng je een tepelhoedje correct aan?
* Tijdens het plaatsen op het tepelhof, **vacuüm creëren**, zodat tepel en tepelhof aangezogen wordt in het hoedje (-> meer weefsel in het hoedje)
* **Uitsparing** aan de kant van de **onderkin**
40
Welke nadelen hebben tepelhoedjes?
- Minder melkoverdracht omdat tong de sinussen niet kan masseren → productie ↓
* verkeerde drinktechniek
* meer kans op mastitis
* niet praktisch en hygiënisch
41
Wanneer kan een tepelhoedje een oplossing bieden?
– bij **prematuren** die makkelijk het vacuüm loslaten
– temperend effect bij een **zeer sterke toeschietreflex**
– soms enige manier om **zuigverwarde** baby’s aan de borst te krijgen
42
Wat is een valkuil van tepelhoedjes?
- Makkelijke "oplossing" voor moeilijke aanhap
- Niet meer letten op drinkhouding (grote hap, diep in mond)
43
Wat is een mastitis?
**Ontstekingsreactie** in de borst door **onevenwicht** in borstmicrobioom of **melkstase**
44
Wat zijn de symptomen van een mastitis?
- pijn, roodheid, warmte, zwelling (harde plek), blauwe
plek gevoel in de borst
- grieperig
- koorts
45
Wat is een verstopt melkkanaaltje?
Beginnende mastitis!
Zonder koorts
46
Welke behandeling raad je aan bij een mastitis?
- **RUST** (allerbelangrijkste!!)
- 10min koude elk half uur
- Eventueel ibuprofen/paracetamol
## Footnote
Indien geen verbetering binnen 24-48u of indien toename klachten: doorverwijzen naar arts
47
Mag je met een mastitis blijven voeden?
Ja, op vraag blijven voeden
Blijven letten op techniek
48
Welke vaak gegeven adviezen bij mastitis doe je toch beter **niet**?
- Hardhandig masseren
- Trillingen
- Warmte leggen
- Nakolven
49
Wanneer verwijs je je pt met mastitis door naar een arts?
- Na 24u geen verbetering van klachten
- Kloven
- Zeer snel opkomende hoge koorts
→ AB
50
Wat zie je bij een borstabces? Wat moet je dan doen?
Blijvende harde rode plek op borst.
→ doorverwijzen naar **gynaecoloog**
51
Wat zijn mogelijke oorzaken bij **mama** voor een te lage melkproductie?
* stress, onzekerheid
* achtergebleven placentarest
* pilgebruik
* borstoperatie
* ziekte
* medicijngebruik
* roken
* zwanger
* emotionele shock
* na mastitis
* start met werken
## Footnote
Herkennen, niet opsommen!
52
Wat zijn mogelijke oorzaken bij de **voeding** voor een te lage melkproductie?
* verkeerd BV-beleid: voeden op schema, niet vaak genoeg aanleggen, te kort voeden, 1 borst per keer
* fopspeengebruik
* slecht aanhappen
* inefficiënte drinktechniek
* tepelhoedje
* te zwakke baby
* vaak flesje kunstvoeding
## Footnote
Herkennen, niet opsommen!
53
Hoe weet je dat mama te weinig melk heeft?
– minder voldaan na de voeding, **onrustiger** tssn de voedingen, vaker willen drinken
– minder stoelgangs- en plas**luiers**
– stagnerend **gewicht**
54
Welk drinkgedrag zie je bij te weinig melk?
- Onrustig
- Knijpen in borst
- Trekken aan tepel met mondje
55
Hoe kan je de melkproductie verhogen?
1. **vaak** aanleggen
2. **lang** genoeg aanleggen
3. **beide borsten** geven bij elke voeding
4. **goed** aanleggen en goed aanhappen
5. **compressie** geven tijdens het voeden om de borst
verder leeg te laten drinken
6. **wisselvoeden** (2-3x per voeding van borst wisselen
wanneer de baby niet meer voldoende slikt)
7. geen **fopspeen**
8. zo **min mogelijk bijvoeden**
9. ev. **nakolven** indien baby inefficiënt drinkgedrag
vertoont
56
Wat kan je innemen om je melkproductie op te krikken?
- Fenegriek
- BV-thee
- Boezemvriendjes
- Galactil
- Domperidon *(veiligheid?)*
57
Hoe herken je overproductie?
- Stuwing voorbij dag 3-5
- Lekkende borsten
- Sterke melkstroom
- Meer krampen en groene stoelgang baby *(voormelk++)*
58
Wat kan je doen bij overproductie?
- 1 borst/keer
- Blokvoeden
- Houding tegen zwaartekracht
- Toeschietreflex "laten lopen"
- Niet nakolven, 1x/dag reset
59
Wat kan je innemen om overproductie te verhelpen?
- Phytolacca
- Salie capsules
- Saliethee
60
STUKJE KOLVEN
Aanvullen, links werken niet.
61
Wanneer zien we groeispurten? Waar op letten?
- Dag 10
- 3 weken
- 6 weken
Baby is onrustig, wil veel drinken → moeder kan onzeker worden over melkproductie
## Footnote
1-2 dagen
62
Wat is dit?
Tepelvormer - vacuümpompje
63
Wat is dit?
Borstschelp - lekglaasje
64
Wat is dit?
Flowspoon
Om melk op te vangen bij manueel kolven
65
Wat is dit?
Cupje
*Techniek van het cupfeeden:
Laat de baby rechtop of half rechtop op schoot zitten, omwikkel de armpjes eventueel met een luier of handdoek, zodat deze niet in de weg zitten tijdens het voeden.
Houd het cupje tegen de lippen van de baby. Kantel het cupje zodanig dat de melk de lippen raakt. Het cupje rust licht op de onderlip en de rand reikt tot helemaal in de mondhoeken van de baby.
De baby zal vanzelf interesse tonen en zijn mond openen. - Een premature baby begint de melk te likken met zijn tong. - Een voldragen of oudere baby slurpt de melk naar binnen en morst daarbij soms flink.
Giet de melk niet in de mond. Houd het cupje slechts tegen de onderlip, tot in de mondhoeken en laat de baby zélf de melk op zijn éigen manier opdrinken.
Als de baby genoeg heeft zal hij zijn mond sluiten en niet méér willen nemen. Als hij niet de berekende hoeveelheid heeft gedronken, zal hij de volgende keer wellicht meer drinken. Zo niet dan zal, net als bij borstvoeding geven, vaker gevoed moeten worden.*
66
Wat is dit?
## Footnote
Nog alternatief?
Flowcup - handig alternatief voor cupje
Minder verslikken en minder verspilling melk
## Footnote
Softcup van Medela als alternatief
67
Wat is dit?
De **borstvoedingshulpset** (BHS) is een reservoir met bijvoeding dat op de borstkas van de moeder kan worden geplaatst of aan een standaard kan worden gehangen.
De zeer dunne, flexibele slangetjes worden langs de tepels van de moeder bevestigd en geven de baby tijdens het drinken aan de borst extra melk.
→ Hij oefent dus verder de drinktechniek aan de borst, zonder tepel-speen-verwarring
68
Wat is dit?
SpecialNeeds Feeder® = **Haberman-speen**
→ ontworpen voor baby's die om medische redenen geen vacuüm kunnen creëren, bijvoorbeeld bij een aangeboren gespleten lip of gehemelte.
69
Wat is dit?
Finger feeder
Bij vingervoeden laat je je baby op een van je vingers zuigen. Zodra hij flink zuigt, geef je hem een beetje melk door met een spuitje (naast je vinger) de melk in zijn mond te doen.
*Vingervoeden lijkt veel meer op borstvoeding dan voeden met een fles op borstvoeding lijkt. Bij het vingervoeden moet de baby zijn tongetje laag houden en voorbij zijn kaakje laten uitsteken, het mondje moet wijd open en het kaakje moet naar voren komen. Hoe groter de vinger die je gebruikt, hoe beter. Dus een pink gebruiken om te vingervoeden is geen goed idee. *
70
Wat is dit?
**Lily Padz**
LilyPadz® compressen zijn gemaakt uit silicone.
Ze voorkomen het lekken van moedermelk, zijn wasbaar, onzichtbaar en kan je opnieuw gebruiken.
## Footnote
Niet voor constant gebruik! Cave verweken tepels
71
Wat is dit?
**Hydrogel Pads** geven verlichting bij tepelkloven en -wondjes, en verzachten pijnlijke tepels.
72
Wat is dit?
**Haakaa - milkcollector**
73
Mag je bij mastitis stoppen met bv?
Abrupt stoppen beter niet:
Risico op abces!
