Boek H7 EF

Question 1

Wat zijn executieve functies (EF)?

Answer 1

EF’s zijn cognitieve controleprocessen die verantwoordelijk zijn voor het reguleren van ons gedrag, gedachten en emoties.
Ze stellen ons in staat om doelgericht te handelen, te plannen, zelfcontrole uit te oefenen, dat je flexibel met verandering om kan gaan, dingen onthoudt en je impulsen kunt onderdrukken.

Question 2

Wat zijn de 5 meest genoemde EF’s en wat houden ze in?

Answer 2

1. Werkgeheugen = het vermogen om relevante informatie tijdelijk actief in het geheugen vast te houden en te manipuleren.
2. Inhibitie = het vermogen om en in gang gezette reactie af te remmen en te stoppen.
3. Cognitieve flexibiliteit = het vermogen om ons tijdig en op adequate wijze aan te passen aan veranderende omstandigheden (ook taakswitching).
4. Planningsvaardigheden = het vermogen om de stappen die nodig zijn om een doel te bereiken inzichtelijk te krijgen, te organiseren en uit te voeren.
5. Aandacht = het vermogen om alert te reageren, de aandacht voor korte tijd te richten, vast te houden en te verdelen.

Question 3

Waardoor worden verschillen in EF’s bepaald?

Answer 3

• Door genetische aanleg
• Door prenatale/perinatale factoren (bijv. laag geboortegewicht, hechtingskwaliteit)
• Door omgevingsfactoren (bijv. mate van cognitieve stimulatie thuis/op school).

EF verbetert met leeftijd, verschillen zijn redelijk stabiel.

Question 4

Wat zijn de gevolgen van lage EF’s?

Answer 4

Lage prestaties van de EF’s hangen samen met een lager IQ en slechtere schoolse vaardigheden.

Ook problemen met aandacht, sociaal functioneren, impulsiviteit en hyperactiviteit > dus vooral bij kinderen met ADHD en ASS.

Question 5

Wat zijn de kenmerken van ADHD?

Answer 5

• Bij ADHD zie je een persistent patroon van aandachtstekort, impulsiviteit en hyperactiviteit.
• Vooral tekorten in het WG, inhibitie en planning.
• Problemen met planning, aandacht, snel afgeleid, heel druk, impulsiviteit, organisatie, storend gedrag.

Question 6

Wat zijn de kenmerken van ASS?

Answer 6

• Stereotiep gedrag, beperkte interesses en sociale- en communicatieve problemen.
• Vooral grote problemen met cognitieve flexibiliteit, wat zorgt voor rigide gedrag, van slag bij veranderingen, kunnen moeilijk van opdracht wisselen en hebben grote moeite met onaangekondigde veranderingen in het programma.
• Ook vaak problemen met inhibitie (ongepaste opmerkingen, stoppen met handeling), WG (onthouden/uitvoeren reeks stappen achter elkaar) en planning.
• Er zijn heel veel individuele verschillen.

Question 7

Wat zijn de 3 methodes van onderzoek doen naar EF’s?

Answer 7

1. Observaties (dagelijks functioneren).
2. Vragenlijsten (ervaren problemen, bijv. de BRIEF)
3. Neuropsychologisch Onderzoek (NPO) (onderliggende basale problemen, bijv. WCST, Stroop, TMT, figuur van Rey of 15 woorden test)

> Het beste is combineren van methodes en informanten.

Question 8

Wat zijn praktische tips om EF’s in de klas te ontlasten? (8 punten)

Answer 8

• Gesloten, gestructureerd klaslokaal.
• Planning gebruiken.
• Rustige plek in de klas.
• Korte en duidelijke opdrachten (haalbaar)
• Extra tijd bij toetsen en bijv. stappenplan geven met een strategie om toetsen aan te pakken
• Gecomputeriseerd onderwijs
• Directe feedback
• Voldoende complimenten geven (nadruk op inzet, werkhouding en goede prestaties).

Question 9

Noem een voorbeeld van een interventie om EF’s mee te versterken en hoe werkt deze? (volgens het boek)

Answer 9

Braingame Brian: trainen van cognitieve flexibiliteit, inhibitie en WG in de vorm van een adaptieve game 🡪 effectief voor kinderen met ADHD (niet bij ASS). 
Ook Cogmed (WG) is een optie. 

(Wij weten natuurlijk beter).

Question 10

Noem een voorbeeld van een interventie om EF’s mee te ontlasten en hoe werkt deze?

Answer 10

Zelf Plannen: individuele CGT-behandeling gericht op het plannen/organiseren van huiswerk/schoolwerk voor adolescenten met ADHD, d.m.v. werkboek en motiverende gesprekken.
(Van bae Bianca)