artikel 2 Flashcards
3 belangrijke aspecten van stress
- de frequentie van de stressor
- de intensiteit van de stressor
- de omgevingsuitdaging
modellen die het verband tussen psychosociale werkstress en gezondheid aan tonen
- Job-Demand-Control Model
- Effort-Reward-Imabalance model
- Organizational injustice
Job-Demand-Control Model
model waarin men ervan uitgaat dat hoge eisen en weinig controle op het werk leidt tot stress
Effort-Reward-Imabalance model
gebaseerd op sociale wederkerigheid, stress ontstaat door een onbalans in de inspanning en de beloning
Organizational injustice
gaat om de perceptie van eerlijk behandeld worden op de werkplek
vagus nervus
speelt een significante rol in ziekte en gezondheid, verlaagde hartslagvariabiliteit is geassocieerd met stress op het werk
resultaten artikel
- 9 studies rapporteerde een significante negatieve associatie tussen vagus gemedieerde HRV en stress op het werk
- 8 studies rapporteerden een significante negatieve associatie tussen een mix van sympatische en parasympatische metingen van HRV
Biomarkers van fysiologische respons
kunnen een cumulatie van acute psychosociale stress herleiden tot een reeks van ziektes, bijvoorbeeld met Trier Social Stress Test (TSST)
Trier Social Stress Test (TSST)
- hierbij wordt een hoge mate van sociaal-evaluatieve dreiging gecombineerd met onbeheersbaarheid in een prestatie taak
- introduceert biomarkers van acute stress waaronder veranderingen in de HPAA
HPAA
hypothalamus-hypofyse-bijnier-as
een van de belangrijkste HPA-as markers
cortisol
grote verschillen cortisolrespons door
- gender
- leeftijd
- persoonlijkheid
- sociale omgeving
- genotype
biologische factoren
- geslachtsverschillen
- zwangerschap verstoort cortisol respons
geslachtverschillen
mannen vertonen een dubbele verhoging van cortisol bij psychosociale stress, bij vrouwen is het afhankelijk van de menstruatie cyclus
genetische factoren
- erfelijkheid cortisolrespons op psychosociale stress
- aantal genetische plymorfismen onderzocht die bijdragen aan stressgevoeligheid, zoals dragers van glucocorticoïd receptor
cortisol respons en ziekte
- HPA-as reactie op psychosociale stress varieert per ziekte
- mensen met depressie wordt een hogere mate van cortisol gevonden
gewenning en cortisolrespons
- normaal gesproken neemt de cortisolrespons af na herhaalde blootstelling
- bij mensen die chronisch uitgeput zijn neemt de cortisolrespons toe
overgewicht en cortisolrespons
zware vrouwen laten een versterkt reactiepatroon zien
