aandoening luchtwegen Flashcards
symptomen long pathalogie
kortademig
bemoeilijkte in/uit ademing
hoesten
pijn op borst
kortademig
= abnormale snelle ademhaling
reactie op O2 –> astma, bronchiolitis
reactie op stug longweefsel –> pneumonie, longoedeem, CF
bemoeilijkte in- en uit ademhaling
luchtwegvernauwing. Hoorbaar belemmerde ademhaling: stridor
inspiratoir= obstructie extra thoracaal –> laryngiti subglottica, epiglotittis, laryngomalacie
expiratoir = obstructie intrathoracaal –> astma, bronchiolitis, corpus alienum
hoesten
gevolg van prikkeling van autonome zenuwen in de luchtwegwant, komt voor in: pharynx, larynx en grote luchtwegen
oorzaken:
astma, aspiratie maag inhoud, corpus alienum, luchtweginfecties, reactie op prikkelende stoffen
pijn op borst
vaak niet pathalogisch —> door hoesten of onschuldig trauma
intrathoracaal = ontstekingsproces pleurabladen (pneumonie-pneumothorax)
extrathoracaal = bovenbuik, oesophagitis, cardiale ischemie
definitie astma
chronische, erfelijke luchtwegaandoening waarbij chronische ontsteking van luchtwegslijmvlies.
luchtwegvernauwing wisselend
uitlokkende factoren astma
toegenomen, abnormale reactie op prikkels
- inspanning (verandering samenstelling laagje vloeistof op slijmvlies, als gevolg van verdamping vocht door hyperventilatie)
- virussen, verkoudheid –> door rhinovirus, RSV, coronavirus, influenzavirus, adenovirus
- kou
- mist
- emotie
- scherpe luchtjes: roken
- allergenen - allergien (eczeem, rhinitis, conjuctivitis) en IgE vrijkoming
- -> IgE in serum hoeft niet per se oorzaak van bronchus obstructie te zijn, maar betekend wel dat kind allergisch is
- -> vooral op oudere leeftijd toot allergie een relatie met astma excacerbatie
werking prikkels astma
prikkels stimuleren zenuwen in de chronisch ontstoken luchtwegen
ontstekingsmediatoren (histamine en leukotrienen) komen vrij en zorgen voor:
- spiersamentrekkingen
- vaatverwijding –> oedemen en zwelling in slijmvlies
- slijmproductie –> zit vast in versmalde bronchioli
klinische verschijnselen astma
expiratoir piepen tgv bronchusobstructie
hoesten (snachts)
silent chest (inkomend ademgeruis)
verhoogde ademarbeid met intrekkingen en neusvleugelen
duur en frequentie en duur klachtenvrije periode
diagnostiek astma
longfunctie onderzoek
piekstroom
spirometrie (vanaf 5 jaar)
histamine belastingtest
beta 2 sympaticomimetica
ontspant luchtwegspier
salbutamol (kortwerkend)
terbutaline (kortwerkend)
salmeterol (langwerkend)
formoterol (langwerkend)
- bij acute astma
- verminderen bronchusspasmen bij toediening voor sport/andere prikkels
- bijwerkingen –> hartkloppingen, tremoren
langdurig gebruik bij instabiel astma bij onvoldoende effect corticosteroïden
anticholinergica
ontspant luchtwegspier
remt slijmproductie
ipratopium
- minder snelle werking dan beta 2 sympaticomimetica
- soms bij zuigelingen beter effect dan beta 2 sympaticomimetica
(inhalatie) corticosteroïden
remt ontsteking
budesonide Beclomethason
fluticason/flixotide
prednison
- na aantal weken is effect zichtbaar
- nadelig bij zuigelingen <1 jaar –> hormoon hebben effect op groei = groeivertraging
- cave spruw/schimmel en heesheid bij inhalatie –> mond spoelen
leukotriene remmers
blokkeert effect leukotrieën
Geeft enige luchtwegverwijding
zwak ontstekingsremmend
montelukast
- blokkeren ontstekingsmediatoren als leukotrieën
- 30% reductie exacerbaties
preventief handelen astma
- onderhoudsmedicatie
- woonomgeving (vermijden prikkels: rook, schimmels, allergenen)
- leefstijl (sporten, school/beroep en begeleiding)
- zelfmanagement (educatie ouders)
klinische behandeling
vernevelen met beta 2 sympaticomimetica monitoring SpO2 zo nodig toedienen O2 start prednison 5-7 dagen hydratie op peil houden geen AB, ook niet bij koorts zo nodig, ventolin IV en magnesiumsulfaat IV pH meting--> milde astma exacerbatie: - laag pO2, laag/normaal PCO2 = behandeling en monitoring zo door
ernstige astma exacerbatie:
- laag PO2, hoog PCO2, laag pH met uitputting = intubatie en beademing noodzakelijk
Cystic fibrose
autosomaal-recessief erfelijke ziekte op gen 7 waarbij slijm in het lichaam taai is (klierproducten: gal, zweet, pancreassap)
functie slijm bij CF
luchtwegen:
- vervoersmiddel voor afvalstoffen zoals stof en bacteriën
- bescherming voor longweefsel
maag darm stelsel
- verteringsstoffen/enzymen(lipase) vanuit pancreas bij voeding in dunne darm.
- door missen van enzymen: negatieve stikstofbalans
- malabsorptie dunner darm: vettige, stinkende ontlasting –> bolle buik en buikpijn, onvoldoende groei
BHR
bronchiale hyperreactiviteit= samentrekken luchtwegen door niet specifieke prikkels
CFTR-gen
cystic fibrosis transmembrane conductance regulator = chloridekanaal+watertransport. chloride kanaal heeft invloed op natriumkanaal, natrium wordt uit slijm geresorbeerd, zout treedt uit slijm, vocht volgt.
bij afwijkend CFTR
Beperkt watertransport naar luchtwegslijm –> taaie viscoisiteit. hierdoor:
- luchtweginfecties recidiverend en moeizaam opknappende bronchiolitis (veroorzaakt door stafylokokken, h influenza en pseudomonas)
- langdurig hoesten (niet en navelbreuk) chronisch sinitus
- crepetaties
- bij luchtwegen: ontstekingscellen in luchtwegen gaan kapot –> DNA komt vrij –> slijm nog viskeuzer
- -> = chronische ontstekingsreactie en infecties (bacteriën worden niet goed afgevoerd)
Beperkt watertransport naar pancreas en lever klieren –> galganobstructie. hierdoor:
- obstipatie (trage meconiumlozing en zelfs meconium ileus)
- neonatale icterus door galgangobstructie
- vettige ontlasting (malabsorptie)
complicatie CF respiratoir
hemoptoe (bloed ophoesten) & pneumothorax door frequente beschadiging
chronische hypoxie
complicatie CF circulatie
cor pulmonale –> hypertrofisch rechter ventrikel bij chronische pulmonale hypertensie
complicatie CF MDL
afvoergangen speekselklieren verwijd
levercirrose –> portale hypertensie
vergrote milt –> eerste teken van levercirrose
