5-WtF Natievorming

Question 1

Welke drie trajecten kunnen onderscheiden worden in Europa met het oog op relatie nationalisme - staatsvorming?

Answer 1

1. natievorming binnen gevestigde staten (Eng, Fr) 2. unificatienationalisme (Dtsl, It) 3. separatisme van minderheden (Habsb, Russ, Ottom rijk) Diasporanationalisme: groepen die naar eigen staat streven; speel in Europa in deze tijd geen rol (later: zionisme) Pan-bewegingen: verenigen van verschillende politieke eenheden die deel uitmaken van meer omvattend/diffuus cultureel geheel (panarabisme, panafrikanisme, panslavisme) p195

Question 2

Het liberalisme heeft als stroming de overhand. Welke stromingen zijn er nog meer?

Answer 2

Conservatief en democratisch-populistisch. Nationalisme is een oppositiebeweging die telkens in pol en maatsch verhoudingen kan worden gemobiliseerd. p195

Question 4

Hoe combineerde nationalisme met liberalisme?

Answer 4

Natievorming vereist integratie bredere sociale groepen –> emancipatoir. Nationale eenheid combineerde gemakkelijk met liberale roep om constitutionele regering, indiv vrijheden en democr grondrechten. Natuurlijk verband tussen nat onafhankelijkheid en pol-maatsch hervormingen: - natie autonoom - eigen regering - vreedzame co-existentie - vrije handel - moet levensvatbaar zijn (want natie is middel in streven naar algemeen-menselijke beschaving) - absorptie van kleinere nationaliteiten –> streven naar meer omvattende eenheid p196

Question 5

Wat zijn de verschillen tussen liberalisme n een gevestigde staat (Eng, Fr) en M-/O-Europa?

Answer 5

Inzet voor constitutionele regering, rechtsstaat, burgerrechten. Maar: - zwakker door heersende soc-ec verhoudingen - geen nationale staat - streven naar nat eenheid primair –> minder ruimte voor westerse, door Verlichting geinspireerd kosmopolitisme. Vb Friedricht List: Duitse Grossstaat; bodenlosen Kosmopolitismus; onderling verschil benadrukken –> verbinding nationalisme en liberalisme niet vanzelfsprekend. p198

Question 7

Mazzini was een ‘Europees nationalist’. Wat waren zijn denkbeelden?

Answer 7

• natie is direct verbonden met vrijheid en humaniteit - cultureel zelfbewustzijn en herinnering van gedeeld verleden - weinig ruimte voor nationaal superioriteitsgevoel - gold alle onderdrukte volken, die in broederschap zouden gaan samenleven - levensvatbare eenheden (maar: allemaal multinationaal, beh It) - natie is sociaal geheel; allen die bijdragen aan onze arbeid moeten tot politieke gemeenschap gerekend worden (arbeiders, armen, voorm slaven - overbruggen kloof tussen elite en volk centraal - Jong Italie: wederopstanding van It natie. Jeugdig elan van de natie, vnl gedragen door jonge intellectuelen (democr en soc-lib stempel. Voorbeeld voor soortgelijke bewegingen. p200

Question 8

Hoe zag het nationalisme in M-/O-Europa er uit?

Answer 8

• pol-democr voorstellen gingen gemakkelijk over in populistisch appel aan volk (in cultureel-etnische termen) - voelkische nationalisme belangrijk in Duitse Romantiek (Arndt, Jahn) - vervolgens in Habsb, Russ en Ottom Rijk - nadruk op cult-etnisch vergroot verschillend; eigen superioriteit verbonden aan goddelijke missie (Mickiewicz; Dostojevski) –> Reaktion auf Rueckstaendigkeit (Winkler); achterstand omduiden tot bewijs van uitverkiezing Vaak werden aan volkse natieconcept concrete, lib-dem aanspraken verbonden. p200

Question 12

Hoe kon het volkse natieconcept ook voor conservatief nationalisme ingezet worden?

Answer 12

• organologische staatsopvatting; herstel middeleeuwse feodale orde; door katholicisme herenigd Europa (Heilige Roomse Rijk = Gouden Tijd, naar superieur Duits voorbeeld ingericht) - goddelijke monarchie centraal als samenbindend element in samenleving (vgl lichaam, boom met kroon –> geen vrije wil, verlangen naar orde (vorst/kerk/adel) –> vrijheid, op plek die je van nature toegewezen kreeg) - volk is cult-etnische basis van natie zolang het daaraan geen onnatuurlijke politieke rechten ontleende. Burke, Moeser, De Maistre, Novalis, Schlegel p202

Question 14

Engeland dient als voorbeeld voor welke vorm van natievorming?

Answer 14

Natievorming binnen een gevestigde staat (werd echter wel degelijk geconfronteerd met gevaar van separatisme) p203

Question 15

Duitsland wordt gebruikt als voorbeeld voor welke vorm van natievorming?

Answer 15

Unificatienationalisme. Dtsl wordt grootste macht op Eur continent p203

Question 16

Welk model van natievorming wordt toegelicht met Polen en Griekenland als voorbeelden?

Answer 16

Het separatistisch model. Daar waren de belangrijkste nationale bewegingen van eerste helft 19eS p203

Question 17

Waarom is Nederland toegevoegd in de bespreking van de ontwikkeling van nationalisme?

Answer 17

Om te laten zien hoe moeilijk schematiseren van deze ontwikkelingen is. p203

Question 18

Waarom was GrBr de machtigste staat in Europa in 1815?

Answer 18

• heerschappij ter zee - 26 kolonien / 25% wereldbevolking / 20% landmassa - door kol handel drijvende kracht achter modernisering Br economie - Agrarische revolutie (nieuwe, commerciele, productievere landbouwmethoden) –> kapitaal uit kolonien en landbouw was fin basis voor industriele rev. (strikt genomen: overgang van ambachtelijke prod methoden naar grootschalige, meer gemechaniseerde fabrieksmatige prod processen. Ook: diep ingrijpende maatsch transformatie; op industrieelkapitalistische leest geschoeid samenlevingsmodel) - industriele productie steeg met 30-40% (1e 1/2 19eS) - nwe textielfabrieken Lancashire - machinebouw - steenkool-/ijzerertsindustrie - uitgebreid spoorwegennet - bevolkingsgroei (verdubbeling 1800/40), vnl steden. Net zoveel in steden als op platteland (1851) = ontvolking platteland - goed transport- en communicatienetwerk (wegen, kanalen, spoor) = unieke wijze van modernisering p204

Question 19

Waarom was het moderniseringsproces uniek in GrBr?

Answer 19

• 1688 Gl Revolution: land vanuit 1 centrum bestuurd maar in toom gehouden door parlement (patricische staat) –> burgerlijke samenlevingsmodel. - ‘developmental priority’: weg van geleidelijkheid, waarin politiek nationalisme opvallend ontbreekt (!). - Engeland een eiland (relatieve veiligheid) - Aanzienlijke economische voordelen - dempen soc onrust - Schotten en Welshmen opgenomen in bovenlaag - carrierekansen voor intellectuelen (dus geen spreekbuis voor soc onvrede) –> centrale rol voor (hervormde) staat en pol nationalisme (om maatsch krachten te mobiliseren). Voorwaarden voor ontwikk pol nationalisme ontbreken. p205 wb13

Question 20

Was in GrBr sprake van een nationale identiteit?

Answer 20

1536 + 1543: Wales bij Eng gevoegd 1707: Schotland toegevoegd 1801: Verenigd Koninkrijk van GrBr en Ierland –> wat betekende Britse identiteit voor Schotland, Wales en Ierland? Eng dominant. Voor Sch, Wls en Irl lidmaatschap Britse natie primair deelname aan staat en burgerlijke samenleving. En sterk besef van eigen identiteit tov Engeland. Voor Engelsen cult bewustzijn tov Frankrijk. –> GB is zowel een nationale als een multinationale staat. p20 wb13

Question 21

Na het beschavingsoffensief in de Highlands ontstond een romantisch beeld van de Schotse nationaliteit. Waaruit bleek dat?

Answer 21

Nationalisten doen bewuste pogingen om nat cultuur en nat geschiedenis te construeren - vermenging feit en fictie. Om ideologisch fundament onder beoogde natiestaat te creeeren. Taal speelt hier geen rol (uitzonderlijk). Lowlanders keken neer op Highlanders. Zijn werden verslagen en cultuur verdween. Herontdekt door bevlogen romantische intellectuelen (‘kern van Sch identiteit’). Schotse cultuuruitingen worden in deze periode uitgevonden/geconstrueerd. - inzet van middenstand in Lowlands - Ossiansage (Macpherson) = geschiedvervalsing, net als kilts en tartans - Schotse schrijvers, geleerden en politici werden ‘gekaapt’, heetten voortaan Brits. - geen roep om pol onafhankelijkheid. p208 wb15

Question 22

Waaruit blijkt de toenemende belangstelling voor eigen cultuur in het volledig in Engeland geintegreerde Wales?

Answer 22

• cultivering eigen taal, lit en geschiedenis - herleving Eisteddfos (nationaal instituut; zang- en poeziewedstrijden) - bezingen keltische oorsprong - vocabulaire en grammatica vastleggen - geen pol nationalisme p209

Question 23

Waarom was de ontwikkeling in Ierland zo anders dan in Wales en Schotland?

Answer 23

• werd als kolonie bestuurd (want kath) - grootschalige onteigeningen en installatie Anglo-Ierse elite - keltische cultuur gereduceerd tot folklore - midden 18eS reactie: revival - studie Ierse taal en geschiedenis –> Royal Irish Academy (hernieuwd zelfvertrouwen) - tegelijk verzet tegen kol onderhorigheid: gelijkberechtiging met Eng en verbeterde relaties tussen Ierse kath en prot. - radicalisering: Society of United Irishmen (1791) –> Ierse Opstand (1798). Geleid door prot Wolfe Tone, breed gesteund door kath bevolking. Act of Union (1801: afschaffing Iers parlement en vrijhandel - economie overspoeld met Eng producten en teloorgang lokale nijverheid –> werkloosheid 1840, grote trek naar steden). - Brede nationale beweging (O’Connell): niet separatistisch maar strikte toepassing grondwet = voor prot en kath gelijk (1829 gerealiseerd). Ebte weg - Tweede golf van cultureel revivalism, rondom genootschappen. Verzamelen en filologisch-wetensch bestuderen van kaarten, charters en teksten. Ook romantisch: vroegchr Eire was gouden tijd –> nieuwe nat symbolen en emblemen. Geen verzoening prot en kath. - jaren 40: hongersnood. Massasterfte en emigratie naar Am. Engelsen lieten vrijhandel prevaleren boven bestrijden voedselschaarste. Was koren op molen van Young Ireland: samenleving in eigen plattelandstradities, protectie nat nijverheid, radicale afscheiding. Aanvankelijk marginaal, later Fenian Brotherhood en Sinn Fein. Ook: verhoging spanning kath en prot. Prot woonden mn in meest geindustrialiseerde deel van Ierland, en was dus meest nauw verbonden met Eng economie; wilden geen onafhankelijkheid. Kiem voor conflict dat Ierland zou splitsen. p211

Question 24

Wat was het gevolg van de overwinning bij Waterloo op Napoleon voor Eng?

Answer 24

• transformatie van agrarische naar industriele samenleving riep spanningen op - na oorlog scherpe economische depressie, tot in jaren 20 - veteranen teleurgesteld: hadden voor vaderland gevochten en troffen bij terugkeer werkloosheid en hoge voedselprijzen aan - relatief veel jongeren (2/3 bevolking < 21 jr) - repressieve maatregelen na protesten en samenzwering - aanhoudende druk en gevaar voor revolutie: politiek van accommodatie, concessies –> notie van Br identiteit en wie volwaardig burger. Vooral uitgedrukt in positie kath volksdeel en stemrecht. p212

Question 25

Wat was het gevolg van de druk van het katholieke Frankrijk op Eng?

Answer 25

• protestantism was the crucial unifying force tussen Eng, Sch en Wls en kern van gedeelde Britse identiteit (‘prot Israel’). - kath nodig om als soldaat te dienen. Hun patriottisch optreden leidde tot tolerantere houding (waren tweederangs en uitgesloten van openb ambten. Uiteindelijk Emancipation Act (1829; gelijke rechten, beweging geleid door O’Connell). Ondanks onvrede van prot integreerden kath in natie. = andere definitie van natie p213

Question 26

Waarom is de Reform Act (1832) belangrijk?

Answer 26

• veteranen hadden hoop op politieke rechten - effect industr revolutie: nieuwe klasse van rijke ondernemers en dichtbevolkte industriecentra - kritiek en massale bijeenkomsten hadden niet doel om bestaande bestel omver te werpen - angst voor opstand en vele petities –> Reform Act 1832 - evenwichtiger verdeling kiesdistricten (grote steden, Sch, Wls beter vertegenwoordigd) - kiesrecht voor alle mannen die aan census voldoen - verzwakking invloed landheren over lokale verkiezingen - getalsmatig gering effect op democr effect maar nog altijd groter dan in Fr en Nl - VOORAL: in navolgende jaren vele hervormingen (afschaff slavernij, verbod kinderarbeid, armenwet, herstructurering lokaal bestuur). Industriele en rijke ondernemers opgenomen in politieke elite - ressentimenten onder buitengeslotenen (Anti-Corn Law League, Chartisten) - Pas in 1867 uitbreiding electoraat, pas na WO I algemeen kiesrecht. p215

Question 27

Welke invloed had de Fr Rev op de Duitse communicatiegemeenschap?

Answer 27

Gedeelde taal en literatuur was voor geletterde elite (Lessing, Goethe), geen territoriale grenzen, en geen politieke invloed. Maar strijd tegen Franse overheersing was vader van het Duitse nationalisme. p216

Question 28

Wo liegt Deutschland volgens Schiller en Goethe?

Answer 28

In taal en literatuur Geen politieke realiteit Was commentaar op - desintegratie van het rijk - verwijdering tussen rijksvorsten en adel vs geletterde burgerij Reichsdeutsche gevoel op gespannen voet met Landespatriotismus (prominent onder geletterde burgerij) p216

Question 29

Na de O’rijkse nederlaag bij Austerlitz 1806 desintegreerde het Heilige Roomse Rijk (Reichsnation; bestaat uit keizer, koninkrijken, een keurvorstendom, groothertogdommen, hertogdommen, vorstendommen en vrije Rijkssteden). Hoe?

Answer 29

• Rijnbond: confederatie van vazalstaten (Beieren, Baden, Wuerttemberg); Franse protectie; gebiedsuitbreiding. Uitgebreid met groot deel Pruisen. - Koninkrijk Westfalen: olv Jerome Bonaparte - Oostenrijk en Pruisische rompstaat buiten bereik Napoleon Duidelijk geworden dat hierarchische streng gesegmenteerde standenorde van absolutistisch geregeerde staten zwak waren. p216

Question 30

Hervormingen waren nodig. Hoe drukten die zich uit in de drie Duitse gebieden?

Answer 30

Doel was bevolking van slaafse onderdanen om te vormen tot een natie van burgers, bevrijd van (soc en ec) beperkingen van standen. Bildungsbuergertum en aristocraten betrokken bij regering. 1. Rijnbond: vlgs Fr model - centralisering en bureaucratisering, vaak voorbijgaand aan trad rechten van de standen 2. O’rijk: middenkoers - herstel Landstaende, maar stopte met komst conservatieve Metternich 3. Pruisen: Reform von oben (Vom Stein en Von Hardenberg). Ambtenaren enige groep die georganiseerd was en draagvlak bood. Grote invloed andere staten door latere centrale positie in Duitse Bond. Pol-bestuurlijke hervormingen: - vorst vervangen door kabinet/ministers en ressorten - Gemeinde-edikt: lokaal zelfbestuur, opheffen misstanden leger, officiersposten ook voor burgers Economische hervormingen: - emancipatie boeren en invoering Gewerbefreiheit (vrij ondernemerschap): einde feodale verhoudingen en vrij verkeer grond/goederen/personen. G’freiheit belangrijk voor modernisering samenleving = “Conservatieve modernisering” Constitutie: kwam er niet van door verzet adel. Tot 1848. Sloten mooi aan bij Landespatriotismus. En appel aan Duitse natie was parool in strijd tegen gemeenschappelijke vijand Fr. - opheffing Bauernschutz (maar werkte in voordeel adel)

p217 wb 19

Question 31

De gedachte van Von Humboldt en Fichte, dat de Duitse natie de directe erfgenaam van het oude Hellas is, blijkt zeer invloedrijk. Hoe?

Answer 31

Dtsl was moderne Humanitaetsnation, hoogtepunt voor gehele mensheid: ‘in der Mitte von Europens Voelkern’ (Schiller) –> Land der Mitte, in de geschiedenis van Dtsl voltrekt zich het lot der mensheid (Deutsche Mission - eerst cult, later pol en mil). –> pleidooi voor pol eenheid obv culturele superioriteit, zodat Duitse Geist zich naar buiten toe kon verdedigen (Fichte obv Herder en Rousseau). Fichte zag dat als autarkische staat waarin burger ondergeschikt aan algemeen welzijn. Nationaal onderwijs cruciaal om homogene gemeenschap te smeden. Deze geest verspreidde zich via genootschappen zeer snel, mn gelett burgers en studenten. - 1815 Deutsche Bund (wedergeboorte Duitse natie en eenheid) - Tugendbund (vaderlandsliefde, lib herv en eenheidsstaat olv vorst) - 1811Turngesellschaft olv Turnvater Jahn (karakter, gemeenschapszin, mil discipline - Deutsche Burschenschaften (stud; tegen particularisme, verering Duitse volk en vaderland) –> radicale toon en democr-populistische denkbeelden duidelijker p219

Question 32

Hoe uit zich het populisme van Jahn en Arndt?

Answer 32

• emotioneel, agressief en extreem xenofoob nationalisme - natie is niet alleen taal en cultuur, ook ras –> zuivering nodig - weerzin Fr > antisemitisme - universalisme met oogmerk rechtvaardiging Groot-Duitse droom (pol-mil macht en spiritualiteit) - genezen zwakke volken met Eisen en Feuer p221

Question 33

Wat bleek na het Congres van Wenen?

Answer 33

• verschillen in Duits-nat beweging kwamen aan de oppervlakte - vorsten willen positie consolideren: herstel verlicht absolutisme en behoud territoriale autonomie (hofelite, landadel, hogere kerk-echelons, romantisch-conservatieve intellectuelen) - Duitse Bond beheersd door Kleinstaaterei - geen constitutionele hervormingen - onderdrukking van revolutionairen - constitutionele en maatschappelijke hervormingen binnen territoriale staat - genootschapscultuur verspreid ideeen, grensoverschrijdend: verzamelplaatsen van liberale oppositie - filhelleense beweging/Griechen-Vereine: nationalistische sentimenten - leesrevolutie; meer onderwijs; boeken/tijdschriften –> groeiende kloof tussen staat en maatschappij. p222

Question 34

Waarom heeft Pruisen zo’n dominante rol kunnen spelen in het ontstaan van een Duits-burgerlijke samenleving?

Answer 34

• had maar deels in Heilige Roomse Rijk behoord - Congres van Wenen: werd ‘Duitse’ staat - gecompenseerd met gebiedsuitbreiding in midd en westen van Dtsl, inc Ruhrgebied - Vele tolheffing - Pruisen initieert bestuurlijk en ec integratie –> 1 econ zone –> Zollverein (ZIE KAART p226) 1834, inc zd en midd Dtsl. Doorslaggevend! - Zollverein wordt ook monetaire unie (1838) - aanleg spoorwegennet - verkeer naar industriele centra gestimuleerd - steenkool- en ijzerertsindustrie Ruhrgebied –> 1813-1845 Gruenderjahre, begin industrialiseringsproces; na 1870 groeit Dtsl uit tot machtigste ind natie op continent. Oostenrijk buitengesloten van Zollverein en econ integratie en groei. Zollverein voorschot op Klein-Duitse oplossing olv Pruisen, ten koste van Groot-Duitse, met O’rijk. Wirtschaftsbuergertum belang bij pol en bestuurl samenwerking en ontevreden over uitblijven constitutionele hervormingen (net als Bildungsbuergertum). 1830-1832: ‘vergeten revolutie’. Nation sleutelwoord van liberalen en democraten. Duitse natie denkbaar door Zollverein, verbeterd transport en communicatiegemeenschap. Duits-nationale discours ondersteunde nu hervormingen. p225

Question 34

Karakteriseer de liberale richting in staats- en natievormingstrajecten en geef hoofdlijnen van vroeg-liberale visie op natiestaat weer.

Answer 34

• primair zaak van ontwikkelde burgers, die oppositie voeren tegen macht kerk, adel en vorst en semi-feodale praktijken. - totstandkoming autonome natiestaat met constitutionele regering op democratische grondslag, met pol vrijheden voor burgers (kiesrecht, recht v vereniging en vergadering, deeln pol besluitvorming - realiseren algemeen-menselijke beschaving; achtergebleven groepen/minderheden uit isolement. Vaart der volkeren. - internationaal vreedzaam samenleven met andere natiestaten. wb9

Question 35

Wat was het verschil tussen de liberalen en de democraten? En de conservatieven?

Answer 35

Lib: - Duitse Bond als actieveld voor constitutionele en maatsch vrijheden - geen Duitse eenheidsstaat - vrijheid en eenheid op gespannen voet - ook getroffen door sancties. Democr: - eenheidsstaat - volkssoevereiniteit - Hambacher Fest (1832): Deutschlands Wiedergeburt maar neergeslagen. Perscensuur, beknotten vrijheid van vergadering, centraal toezicht, vervolging democr gezinde nationalisten. –> pan-Duitse communicatiegemeenschap een feit Conservatief: - groeiend pol bewustzijn onder kath bevolking - publicaties - dus niet alleen pol-ideologische en regionale verschillen, ook religieuze - herstel van Heilige Roomse Rijk olv Habsburg p228

Question 35

Vroeg-liberalisme was niet uitgekristalliseerd. Wat zijn de omgevingsgerelateerde verschillen en de ideologische geschilpunten?

Answer 35

M/O-Eur: (geen nationale staat) richten op totstandkoming nat eenheid. Meer bewust van spanningen die vestigen van natiestaat meebrengen. Minder ideologisch accent op Verlicht kosmopolistische idealen (wel in N/W-Eur). Ideologische geschilpunten: - List: kritisch to intl vrijhandel (= vreedzame intl gemeenschap). ‘begunstigt slechts de sterkste staten’ –> protectie nat economie tegen buitenl concurrentie - Mazzini: exponent Verl kosmol lib idealisme. Geen afscherming, afwijzen beklemtonen nat chauvinisme, harmonieuze broederschap onderdrukte volkeren. (maar: slechts 12 Eur natiestaten). En: kind van Jakobijnisme (radicaal-democr stroming Fr Rev): ongeacht sexe, stand of klasse tot natie behoren. wb10

Question 36

Waarom wilde Metternich de Franse aanspraken op de linker Rijnoever via het systeem van Wenen behandelen? Lukte dat?

Answer 36

Revolutionaire kracht van nationalisme bezweren, kwestie van vorsten. Maar Franse retoriek en troepenbewegingen lieten stemming omslaan. Perscensuur maar eruptie van Rijnpoezie en Rijngezang (Hoffmann von Fallersleben). –> Door Rijncrisis dringt nationalisme door tot massa en manifesteert pol kracht ten volle p230

Question 36

Wat is populisme?

Answer 36

Wikipedia: Populus = volk Populisten zeggen in naam van het volk te spreken = politieke stijl, discours dat volk centraal stelt Door elke ideologie te gebruiken. Gaat uit van onderdrukking door elite Streeft naar samenleving waar volk de staat beheert Refereert daarbij aan econ en soc status van de gewone man Soms noemen gevestigde pol partijen een nieuwkomer als populist. Labrie: P radicaliseert roep om democratie als het een rechtstreeks appel doet op massa, nadruk op directe band tussen regering en volk legt en op broederschap tussen burgers. –> pijlen gericht op pol elites; pol stijl; claimt uit naam volk te spreken Is onderdeel van democr staatsbestel (Labrie: is radicale variant hiervan). wb10

Question 37

In de jaren 40 waait de nationalistische geest door Duitsland. Hoe uit zich dat?

Answer 37

• conflict Sleeswijk-Holstein - gymnastiekbeweging Jahn weer mogelijk - Zangverenigingen en -festivals - pan-Duitse wetenschappelijke conferenties - grote nationale gedenktekens - Rijn nationaal symbool - verzoening kerk en staat (Keulse Dom) - hoop op constitutionele hervormingen - ‘voorrevolutionair bewustzijn’: icm groei inwonertal; vrijemarkteconomie, grote soc verschuivingen, commercialisering landbouw, groeiende werkloosheid, pauperisme, misdaad, emigratie, hongersnood, misoogsten, diepe econ crisis, epidemieen –> revolutionaire stemming - 1847: Pruisische liberalen schrijven Heppenheim Programm (gematigd, centr regering, gekozen parl, lib vrijheden, Zollverein in alle staten beh O’rijk) - 1848: rellen en demonstraties - intrekking repressieve maatregelen en erkenning zw/rd/gd vlag. Val van Metternich; Installatie lib regeringen in Wenen en Berlijn - Keizer Friedrich Wilhelm installeert regering met Wirtschaftsbuerger en lijft Pruisen in in Duitsland - ruzie tussen lib en democr in parlementen, oude orde hergroepeert. - 1848: middenklassen ruilen constitutionele toezeggingen in voor verzoening met vorst en leger. p231

Question 37

Waar kwam de nationalistische variant met een soc-lib en democr stempel op? Hoe ging dat in M/O-Eur? Welke problemen doen zich voor bij de populistische voorstelling van de natie?

Answer 37

Open, liberale visie (It, Irl): natie is 1 grote familie, voor iedereen plaats. Jeugdig elan, democr grondslag, vreedzame co-existentie. Gesloten natie-opvatting (M/O-Eur): oiv Dtse romantiek - volk is organisch gegroeid –> alleen degene die aan cult-etnische criteria voldoet maakt deel uit. Populus valt samen met natie. Democr en soc-lib beginselen ondergeschikt aan krachtige nationale volksgemeenschap. Mn als populistisch nationalisme een sterke religieuze dimensie had. (bv Polen, orth Rusl). Uitverkoren volk, in opdracht van god andere onderdrukte volken bevrijden. Complicatie: populisten wijzen representatieve democratie af omdat deze stem van het volk niet laat horen. Zij stellen democr presentisme voor = democratie die volk actiever en directer bij besluitvorming betrekt. wb11

Question 38

In de parlementen vochten de liberalen en de democraten, maar het belang van de nationale eenheid was onbetwist, met name waar die bedreigd werd door aanspraken van andere nationale bewegingen. Welke voorbeelden worden genoemd?

Answer 38

• Potsdam: opnemen in Duitse staat - Bohemen, Moravie, Silezie: Duitse bevolking is daar minderheid. Botsten met Tsj nationalisten - O’rijkse overwinningen in It worden gelabeld als Duitse overwinningen - Sleeswijk-Holstein: Pruisen valt gebied van Deense kroon binnen. Eng en Rusl dwingen retraite van Pruisen af - Istanbul: beschavingsmissie - Elzas-Lotharingen/Lage Landen Arndt: culturele, linguistische en historische territoriale rechten lopen door elkaar –> maximale uitbreiding Duits territorium. p237

Question 38

Wat is conservatief nationalisme? Was dat alleen in M/O-Eur?

Answer 38

Conservatisme ontwikkelt zich in laatste decennia 18eS, kantte zich tegen idealen van Fr Rev en liberalisering en pol democratie. Herstel voor-rev pol-maatsch orde = natuurlijk, organisch gegroeid geheel, waarin voor alles en iedereen plek. Streven naar herstel verhoudingen ancien regime. Middeleeuwse feodale staatsorde als ideaal (De Maistre). Centraal staat goddelijke monarchie en monarchale standenorde als samenbindende elementen. Volk = oorspronkelijke basis van natie, maar ondergeschikte rol en kon geen pol rechten aan cult-etn positie ontlenen. wb12

Question 39

Friedrich Wilhem weigert de kroon (niet ‘droit divin’); de positie van het parlement verzwakt snel; opstand van de radicalen (‘tweede revolutie’) wordt door Pruisisch leger de kop ingedrukt. Wat is de conclusie?

Answer 39

De spanning tussen eenheid en vrijheid is zichtbaar gemaakt, ideaal van de vreedzame co-existentie tussen lib natiestaten als illusie ontmaskerd. Duitse eenheid van onderop, als resultaat van democr besluitvorming lukt niet. –> nat eenheid moet van bovenaf worden opgelegd door de Pruisische staat, Blut und Eisen. p236

Question 39

Wat is de Sonderwegthese?

Answer 39

Er is geen uniforme route van staats- en natievorming. Onderdeel Historikerstreit: geruchtmakend debat over het al dan niet unieke karakter van de Holocaust. wb12

Question 40

Welke chronologie/indeling hanteert de auteur (Duitsland)?

Answer 40

• Vroege fase (va 1770): Duitse communicatiegemeenschap (taal, lit). Groeiend cultureel bewustzijn, onder kleine elite - Fr Rev en export van rev idealen (1789-1813/14): ineenstorting keizerrijk (ca 1806). Va 1807 hervormingen; afbraak streng gesegmenteerde standenorde. Vervangen door ambtelijk-bureaucr apparaat. Ook in O’rijk en Pruisen pol en ec hervormingen. Dts nat gevoelens beperkt, maar va 1810 oprichting genootschappen/vereningingen, zich beijverend voor wedergeboorte en eenheid van Dtsl. - 1813/14-1832: instorting Nap rijk (1813/14) –> verlicht-absolutistisch staatsbestel, behoud van in Fr tijd veroverde gebieden, nauw ism adel, leger, kerk. 1816: oprichting Duitse Bond (vorstenbond) met nationale vergadering (beperkte invloed in conservatief-autoritair pol klimaat). Repressief beleid tav lib-dem vernieuwers. Handel, ec en fisc stelsels gemoderniseerd; geen lib-dem hervormingen. - 1830-1832: doorwerking liberale juli-revolutie in Parijs: spanningen, econ malaise, pol agitatie, soc onrust, groeiende misdaad. Lib oproep tot nat democr eenheidsstaat –> repressie, perscensuur, vervolging, beknotting grondrechten. - 1832-1848: repressief klimaat, toch kristallisatie pol verhoudingen (pol kranten/tijdschr). Geen partijvorming maar beh lliberaal ook conservatieve en kath bewustzijn (ondergronds). Na Rijncrisis 1840 golf van nationaal bewustzijn door alle bevolkingslagen. 1848 (feb revolutie Parijs) oproer en rellen in Duitse steden, maar streven naar nat eenheid en democr hervormingen (lib) geblokkeerd door oude machten (vorsten, kerk, leger, adel), ook geen Duitse, van onderaf, op democr leest geschoeide nat eenheidsstaat. wb16 \

Question 41

Vat de denkbeelden van Von Humboldt samen; onder welke omstandigheden schreef hij zijn visie?

Answer 41

Omstandigheden: ineenstorten Heilige Roomse Rijk en Fransen overheersten in grote delen. Von H geloofde dat er een grote kloof was tussen het Dtse en Fr cultuurpatroon en dat de Dtse beschaving superieur was (parallel Rome/Fr en Griekenland/Dtsl) –> Dtsl is kern van de mensheid en had een beschavingsmissie te volbrengen. Von H verbond daar geen pol of mil conclusies aan, dat deden andere denkers. Plaveide onbedoeld de ideologische weg voor opkomst Dts nationalisme met beroep op superieur volk. Voelkische ideologie. Werd populair nationalisme, gekenmerkt door emotioneel, agressief, xenofoob/antisemitisch karakter. wb17

Question 42

Welke constante factor is werkzaam in het Britse staatsvormingsproces van de 18e tot begin 19eS?

Answer 42

De angst voor een invasie door de ‘eeuwige rivaal’ Fr wb13

Question 43

Waarom stimuleerden de genootschappen en verenigingen de opkomst van democr-populistiche denkbeelden?

Answer 43

• accentueren eenheid - gedragen door wil van de bevolking - volk is drager bij uitstek van homogene natie –> gevoelens van eigen superioriteit –> radicale/agressief nationalisme (xenofoob/zuiveren van hechte, etnische, homogene gemeenschap) Afzetten tegen Verlichte denken over indiv en samenleving, kosmopolitisme en humaniteit. –> basis voor radicale, gesloten nationalisme cq populistisch-democr denkbeelden wb18