5. 19de eeuw in het Zuiden: het realisme (1850-1890) Flashcards
5.1 algemene karakterisering
A) 1848 - hongerjaar in EU - aanzet voor sociale hervormingen - revolutie B) 1850 - periode van relatieve politieke rust en stabiliteit - regering van conservatieve liberalen - doorbraak van industrialisatie C) literaire context
C) literaire context
- van romantiek naar realisme
- van romantisch-expressionisme naar mimetische poëtica
- literatuur als natuurgetrouwe weergave van de werkelijkheid
- -> aandacht voor maatschappelijke omstandigheden
- -> literatuur is spiegel van de maatschappij
- -> aandacht voor menselijk gedrag (Camera Obscura/Nicolas Beets)
- -> maatschappelijk onrecht aankaarten
- -> bij Conscience is verschuiving van romantiek naar realisme zichtbaar (naar de Loteling: landelijke vertellen)
5.2 algemene opmerkingen over het realisme
A) thematiek
B) genres
C) schrijvers
A) thematiek
aandacht voor sociaal verdrukten en maatschappelijk onrecht
- van Kerckhoven
- Zetternam
- Conscience
types
- huiskamerrealisme
- dorps-en stadsrealisme
- kritisch realisme
functie
- volksverbonden en opvoedkundig
- literatuur heeft didactische functie
- in het Nederlands
- voor Nederlandssprekende proletariaat
B) genres
theater
- jacob kats, hippoliet van peene
literaire kritiek/essaykritiek
- ontwikkelt zich in Noorden, later naar Zuiden
C) schrijvers
voor 1850
- auteur afkomstig uit lagere sociale klasse
na 1850
- auteurs kwamen uit sociale groep van handenarbeiders en kleine zelfstandigen
- auteurs uit hogere klasse en die hoger onderwijs gevolgd hebben (in Frans)
- opteren om te schrijven in het Nederlands
- gevoelens van nationalisme en patriottisme
(Loveling, vdWoestijne, Buysse)
5.3 poëzie
1) Jan van Beers
2) De Parnassiens: l’art pour l’art
3) Julius Vuylsteke
4) Rosalie Loveling
1) Jan van Beers
- 1 van de belangrijkste poëten
- Antwerpenaar
- voordrachtkunstenaar
- auteur van gelegenheidspoëzie
- grote populariteit
- belangrijke rol in het culturele leven
- geworteld in de romantiek
- -> overgevoelige lyriek
- -> ondergaat verschuiving naar realisme
- -> melancholische natuurlyriek met ideale positie van de burger
- -> realistische visie
- gebruikt literatuur als spiegel
- over de volksklasse
- lotgevallen ten tijde van de industrialisatie
- schreef gedicht VERGEET-MIJ-NIET
gedicht VERGEET MIJ NIET (Jan van Beers)
- romantisch
- vroegere melancholische natuurpoëzie
- natuurbeeld van de bloem
- nodigt uit tot romantische lezing
2) de Parnassiens: l’art pour l’art
1) Johan Dautzenberg
- sterk individualistische dichter
- autonomistische poëtica
2) jan van droogenbroeck
- verfijning van vorm
3) Julius Vuylsteke
- advocaat
- boekenhandelaar in Gent
- oprichter oudste bestaande Gentste studentenconvent ‘t Zal wel gaan (vrijzinnig)
- voorzitter liberale Willemsfonds
- flamingant
- auteur ‘uit het studentenleven en andere gedichten’
- denkt over studentikoze na
- vanuit vlaams-nationalistisch kader
- af en toe romantisch
- schatplichtig aan Heinrich Heine
- schreef gedicht STUDENTENLIED
gedicht STUDENTENLIED (Julius Vuylsteke)
- flamingantisch
- uit het studentenleven
4) Rosalie Loveling
- schreef samen bundels met zus Virginie
- ‘Gedichten’, ‘Novellen’
- ongekunstelde manier om oprechte gevoelens uit te drukken in taal- romantische gedichten vanuit het oogpunt van Potgieter (roemde hen)
- gewone kleine mensen met hun dagelijkse vreugde en leed staan centraal
- schreef gedicht HET GESCHENK
gedicht HET GESCHENK (Rosalie Loveling)
- tweeluik theateropvoering
- reflectie over grote kindersterfte en schrijnende armoede op het platteland
- 1ste regel: schuifken open
- laatste regel: schuifen weer dicht
- tweeluik
- eerste deel relatie grootvader-kleinkind
- tweede deel kind sterft, grootvader heeft verdriet, maatschappijkritiek
5.4 realisme in het proza
1) Domien Sleeckx
2) August en Renier Snieders
3) Anton Bergman of Tony
4) Virginie Loveling
5) Armand de Vos of Wazenaar
