4. 19de eeuw in het Zuiden: de romantiek (1820-1850) Flashcards
4.1 algemene karakterisering
A) de Oostenrijkse tijd (1713-1792)
B) de Franse tijd (1792-1814)
C) de Hollandse tijd (1815-1830)
A) de Oostenrijkse tijd
verlichting en groeiend nationaal bewustzijn
- geloof in techniek en empirie
- streven naar ontvoogding
- bewustzijn van culturele ID
- streven naar vrijheid
2 belangrijke publicaties
1) ‘Oordeelkundige verhandelingen… van de Nederduytsche taal en hervormingen in schoolen’ van Willem Verhoeven
2) ‘Verhandeling op de onacht der moederlijke taal der Nederlanden’ van Jan Baptist Verlooy
1) ‘Oordeelkundige verhandelingen… van de Nederduytsche taal en hervormingen in schoolen’ van Willem Verhoeven (1780)
A) OOSTENRIJKSE TIJD
- publiceert een verhandeling
- historicus en rederijker
- houdt pleidooi voor schoolhervorming
- tegen het Frans
- klaagt miskenning van Nederlands aan
- iedereen heeft recht op onderwijs in eigen taal
- verlichtingsidealen
2) ‘Verhandeling op de onacht der moederlijke taal der Nederlanden’ van Jan Baptist Verlooy (1788)
A) OOSTENRJKSE TIJD
- gepubliceerd 8jaar na Verhoeven
- einde van de Oostenrijkse periode
- toekomstvisie
- tegen de Franse verwaandheid
- pleidooi voor het Nederlands
- pionierswerk voor de geschiedenis van de Vlaamse Beweging
- verlichtingsidealen
Pieter de Borchgrave
A) OOSTENRIJKSE TIJD
- voorloper van de romantiek
- afkomstig uit het Zuiden
- onderhield contacten met van Alphen
B) de Franse tijd
denationalisatiepolitiek
- Nederlands en het Vlaams uitroeien
- totale verfransing van bovenlaag en opkomende burgerij
- Frans als bestuurstaal (onderwijs en overheid)
- mensen van lagere sociale klasse schreven Vlaams
- rederijkerskamers (tweetalig in Zuiden)
kenmerken literatuur
- Franse voorbeelden
- Jan Baptist Hofman (schreef Vlaamse en Franse toneelstukken binnen rederijkerscontext)
C) de Hollandse tijd
hereniging met Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
- opbloei van Nederland als bestuurstaal en in het onderwijs
- korte heropleving van het Nederlands als nationale taal
factoren
- onder Willem I van Nassau onderwijs- en taalpolitiek
- verschuiving: weg van denationalisatiepolitiek
- Nederlands werd ingevoerd op scholen
- 1817: Universiteit Gent werd opgericht hoogleraars uit Nederland
- Zuiden: vooral Vlaamse Beweging
4.2 taal- en cultuurflaminganten
romantiek manifesteert zich in Vlaanderen - uitdrukking van nationaal bewustzijn vertegenwoordigers A) Jan-Frans Willems B) Philippe Blommaert C) Constant Serrure D) Ferdinand August Snellaert
A) Jan-Frans Willems
- meest representatieve figuur
- kwam uit rederijkerstraditie
- sloot zich aan bij Orangisten (verlangt nr Hollandse tijd)
- streefde naar hereniging met Noorden
- bevriend met Potgieter (De Gids)
- bewondering voor eigen nationaal verleden
- vrijzinnig, conservatief
- geloofde in monarchie (Willem I!)
- greep terug naar Middelnederlandse literatuur
(dat was volgens hem het glorierijk verleden, niet 17de eeuw) - rond willems vormt zich groep en hij staat aan het begin van de Neerlandistiek (wetenschappelijke studie van de Nederlandse taal en literatuur in Vlaanderen)
- schreef gedicht AAN DE BELGEN
- schreef VERHANDELING
- schreef editie VDVR
gedicht AAN DE BELGEN (JF Willems)
- tweetalige titel
- tijdens HOLLANDSE TIJD
- verdediging moedertaal
vanuit strategische overwegingen (Franse vertaling) - niet uit liefde voor het Frans
- na de witregel
–> mijmeren over Spaanse bezetting en de opstand van de Vlamingen
–> Escuriael (paleis gebouwd in madrid voor zoon Karel V)
–> ‘vrijen hals’ = stroppendragers
‘Verhandeling over de Nederduytsche taal-en letterkunde, opzichtelijk de zuidelijke provincies der Nederlanden’ (Jan-Frans Willems)
1) Willems was autodidact
- 3-delige verhandeling
- studie over de taal (taalkundig)
- ook literair overzicht (letterkundig)
- ook over spelling
2) 1ste geschiedschrijving van onze literatuur
3) liefde voor het Nederlands
- groot Nederlands (Orangist)
- vader van de Vlaamse Beweging
- politiek element = grondslag van de studie
- politieke strategie
‘Editie van den vos Reynaerde’ (Jan-Frans Willems)
- tekstbezorger inleiding VDVR
- voor eigentijds publiek
- die inleiding was een manifest van de Vlaamse Beweging en taalflamingantisch getint
D) Ferdinand August Snellaert
- literatuurcriticus
- richtte ‘Maatschappij van Vlaamse Letteroefening’ op
- groep taalactivisten
- ‘Taal is gans het volk’ (uit gedicht van Duysse)
- initiatieven om Vlaamse eisen door te drukken
- Vlaamse petities, eisen
- ligt in de lijn van Verhoeven en Verlooy
4.3 romantische tradities
A) De Gentse groep
B) Brussel
C) De Antwerpse groep
A) De Gentse groep
1) Maria Van Ackere-Doolaeghe
2) Prudens van Duysse
3) Karel Lodewijk Ledeganck
