1. 18de eeuw: de verlichting en het classicisme

Question 1

1.1 Algemene karakterisering

Answer 1

1. tweedeling in de literatuurgeschiedenis in de 18de eeuw
   A) classicisme (1670-1730)
   B) verlichting (1730-1820)

Question 2

A) Classicisme

Answer 2

• kunst in verlengde van renaissance
• liefde voor de KO
• na te volgen voorbeeld zijn de klassieken
• esthetisch navolgen klassieke modellen
• Frans literatuur/toneel (Corneille, Racine)
• Nicolas Boileau (1674)
• -> l’art poetique
• -> classicistisch discours
• -> 1100 alexandrijnen
• -> theoreticus over classicisme
• -> schrijver moet zich houden aan voorschriften

Question 3

Nicolas Boileau

Answer 3

l’art poetique

• -> classicistisch discours
• -> 1100 alexandrijnen
• -> theoreticus over classicisme
• -> schrijver moet zich houden aan voorschriften

Question 4

Vertegenwoordigers classicisme

Answer 4

• Poot

- Luycken

Question 5

B) verlichting

Answer 5

• empirie en de ratio
• -> belangrijker dan geloof in God en intuïtie
• wetenschap
• -> belangrijker dan geloof in God
• -> zie je duidelijk in literatuur

Question 6

1.2 Ontstaan van nieuwe genres in de 18de eeuw

Answer 6

• schelmenverhaal
• avonturenroman
• travestieverhalen
• reisverhalen
• criminele verhalen

Question 7

Poëzie in de 18de eeuw

Answer 7

• moet vooral begrijpelijk zijn
• geen verheven begrippen of moeilijke woorden
• wordt vooral beoefend in burgerlijke of huiselijke kring

Question 8

1.3 Enkele figuren (poëzie in de 18de eeuw)

Answer 8

A) Jan Luycken
B) Hubert Korneliszoon Poot
C) Hiëronymus van Alphen
D)Johannes Kinker

Question 9

A) Jan Luycken

Answer 9

• auteur van ‘Duytsche lier’ (emblematabundel)
• emblemata
• -> afbeelding met daarbij korte kernachtige spreuk, kort gedicht
• AIR

Question 10

Gedicht AIR (Jan Luycken)

Answer 10

• -> classicistisch gedicht
• -> niet zichtbaar op eerste gezicht
• -> 2 kwatrijnen, 2 kwintetten
• -> eindrijm
• -> beantwoordt aan regels van classicisme
• -> over leven en dood
• -> openingszin leven
• -> slotregel dood
• -> vergankelijkheid
• -> bevinding dat met de dood het leven ophoudt,
• -> geen hoop, geen hiernamaals
• -> het leven is een illusie, een droom
• -> titel, muzikaal een wijsje/lucht leven, vitalistisch principe

Question 11

B) Hubert Korneliszoon Poot

Answer 11

• bewonderaar dichters Gouden Eeuw
• -> Vondel, Huygens, PC Hooft, Bredero
• terug naar KO (zoals zij hierboven)
• teksten die oproepen tot goed fatsoen
• aandacht voor klassieke mythologie
• van Luycken naar Poot
• -> overgang naar verlichting
• OP DE DOOT VAN MIJN DOCHTERTJE

Question 12

gedicht OP DE DOOT VAN MIJN DOCHTERTJE (Poot)

Answer 12

• 3 strofen
• -> strofe 1: ww in VT
• -> strofe 3: geluk van het dode kind
• -> slotregel: we moeten als levende niet klagen over de dood
• vraisemblance
• -> literatuur moet herkenbaar zijn
• bienséance
• -> literatuur moet het goede voorbeeld geven

Question 13

vraisemblance en bienséance

Answer 13

• literatuur moet herkenbaar zijn

- literatuur moet het goede voorbeeld geven

Question 14

C) Hiëronymus van Alphen

Answer 14

• 3 bundels met kindergedichten
• burgercultuur
• -> begrijpelijke poëzie voor in huiselijke kring
• vindt de ratio heel belangrijk
• voorbeeld van het verlichtingsdenken
• BIENSEANCE
• -> poëzie met vermanende, moraliserende toon
• -> lezer spiegel van goed fatsoen voorhouden
• -> klemtoon op burgerlijke zeden, normen, waarden
• -> literatuur toen vooral gidsend
• DE PRUIMEBOOM

Question 15

gedicht DE PRUIMEBOOM (van Alphen

Answer 15

• moraliserende, didactische inslag
• literatuur moet lezer goed fatsoen tonen
• ratio is zeer belangrijk
• bienséance

Question 16

D) Johannes Kinker

Answer 16

• dichter en filosoof
• ‘Gedichten’ (3 delen)
• internationale ingesteldheid
• zijn poëzie nu is moeilijk te lezen, toen heel belangrijk
• schreef ook toneel en parodieën
• retorische beeldspraak
• kosmopolitische allures