4.3 Het centrale gehoor Flashcards
Welke ‘stations’ worden doorlopen bij centrale geluidsverwerking?
Geluid komt aan bij het oor en zorgt daar voor trilling van het trommelvlies waarna het via de gehoorbeentjes naar het binnenoor gaat. Vloeistof in de cochlea gaat ook trillen waardoor de haarcellen gaan bewegen en er een actiepotentiaal wordt gegenereerd. Dan begint de centrale geluidsverwerking:
- N. cochlearis -> Oliva superior -> Nucleus lemniscus lateralis -> Colliculus inferior -> Corpus genicalatum mediale -> Auditieve schors
Men neemt dan geluid weer. Kan geluid opvangen met 1 oor (Monauraal) of met 2 oren (Binauraal)
Hoe wordt geluid gelokaliseerd?
Kan monauraal of binauraal
Wat is monauraal richtingshoren?
- Door de groeven en vouwen van de pinna gedraagt het buitenoor zich als een richtingsafhankelijke filter
- Dit bevordert richtinghoren met name in het verticale vlak
Wat is binauraal richtingshoren?
- Binauraal horen is belangrijk voor lokalisatie met name in het horizontale vlak
2 verschillende systemen:
- 1 systeem maakt gebruik van verschillen in intensiteit (Interaural Level Difference, ILD) van het geluid aan beide oren
- Het andere systeem maakt gebruik van verschillen in fase (Interaural Time Difference, ITD) van het geluid aan beide oren
Wat is ITD?
Interaural Time Difference (ITD): Het systeem wat verschillende FASE (Aankomsttijd) van het geluid aan beide oren detecteerd
- ITD -> (D2-D2)/V
- Relevant voor laagfrequentie geluiden
Wat is ILD?
Interaural Level Difference (ILD): Het systeem wat gebruik maakt van de verschillen in intensiteit (Luidheid, amplitude) van het geluid aan beide oren
- Relevant voor hoogfrequentie geluiden
Hoe gaat de verschillende verwerking van ITD en ILD?
ITD gaat via de nucleus cochlearis ventralis naar de mediale kern van de oliva superior (MSO). Deze kern wordt geëxciteerd via beide oren
ILD loopt via de nucleus cochlearis ventralis aan de ipsilaterale zijde, maar wordt geremd door geluid aan de contralaterale zijde: De mediale kern van het corpus trapezoideum (MNTB) remt de laterale kern van de olivia superior
Wat is de rol van de Mediale Oliva Superior (MSO) in de geluidslokalisatie?
Voor laagfrequente geluiden wordt de MSO gebruikt
MSO fungeert als:
- Coincidentie detection
- Delay lines
Er wordt gekeken of er gelijktijdig van ipsilateraal en contralateraal exciterende potentialen van beide gehoorkernen komen. Drempel wordt alleen overgeschreven als de signalen tegelijkertijd van allebei de oren binnenkomen. Aankomsttijd moet dus hetzelfde zijn
Wat is de rol van de Laterale Oliva Superior in geluidslokalisatie?
Voor hoogfrequente intensiteitsverschillen wordt de laterale kern van de Oliva superior gebruikt
Hoogfrequente geluiden hebben grote verschillen in intensiteit. De depolarisaties en hyperpolarisaties zijn dan niet meer te onderscheiden (Ontstaat bij 1.5 kHz)
Cellen worden van contralateraal geremd en van ipsilateraal geëxciteerd. Als de contralaterale kant sterker is ontstaat een remmend signaal. Als de ipsilaterale kant sterker is ontstaat een exciterend effect
Waarvan is de frequentie afhankelijk?
Frequentie is afhankelijk van veranderingen in het membraanpotentiaal.
Bij lage frequenties depolarisatie en hyperpolarisatie van de haarcel
Bij frequenties > 1.5 kHz kan de binnenste haarcel steeds moeilijker ‘volgen’
Wat zijn de verschillen tussen de Mediale en Laterale Oliva Superior?
MSO:
- Contralaterale input exciterend
- Detecteert ITD (Faseverschillen)
- Vooral <1.5 kHz
LSO:
- Contralaterale input is inhiberend
- Detecteert ILD (Intensiteitsverschillen)
- Vooral >3 kHz
Wat is een Brainstem Evoked Response Audiometrie (BERA)?
- Via een BERA wordt een soort EEG gemaakt
- Wordt toegepast om te controleren of er centrale geleiding is van geluidsgolven
- BERA laat zien dat alle stations worden doorlopen
Hoe zit het met de tonotopie in de n. cochlearis en auditieve cortex?
- Tonotopie loopt door in de cortex waar een projectie van de cochlea wordt gevonden
- Cellen met lage frequentie liggen nog steeds bij elkaar, maar het receptieve veld is complexer
- 2 frequenties die vlak bij elkaar in de cortex liggen, liggen ook vlakbij elkaar in de schors
- Hoge frequenties zitten dorsaal en lage frequenties zitten apicaal
- Primaire en secundaire auditieve schors hebben beide tonotopie -> Auditieve schors bevindt zich in de windingen van Heschl
Wat zijn de kenmerken van centrale geluidsverwerking?
- Centrale geluidsverwerking heeft veel parallelle systemen. Bijvoorbeeld een apart systeem voor richtinghoren
- Er zijn op veel plekken commissurale verbindingen -> Verbinden 2 hemisferen met elkaar (Bijvoorbeeld collaterale inferior cortex). Dit betekent dat monaurale doofheid/slechthorendheid wijst op een perifeer defect
- Anatomische rangschikking vindt plaats op toonhoogte (Tonotopie), periodiciteit (Amplitde modulaties), frequentie modulaties en geluidsrichting
- Spraak en gehoor zijn nauw verweven in de cortex
Achtergrond geluid maskeert (Cocktailparty) het gesprek dat er wordt gevoerd. Wanneer is dit sterker?
Dit is sterker naarmate de spectrale inhoud meer overlap vertoont (Het achtergrondgeluid moet vallen binnen de kritische bandbreedte van de frequenties waarin er geïnteresseerd is)
Hoe kan een gesprek worden gevoerd tijdens een cocktailparty?
- Sorteren van geluiden (‘Stream segregation’) op basis van spectrotemporele overlap (Dus gebruikmakend van richtinghoren, toonhoogte, klankkleur etc.)
- Centrale mechanismen (Bijvoorbeeld laterale inhibitie, afdalende projecties) helpen om selectieve aandacht voor geluiden die weinig spectrotemporele overlap hebben met achtergrondgeluiden mogelijk te maken
Bij slechthorendheid wordt het repertoire van cues dat tot beschikking is beperkter. Het verlies van buitenste haarcellen leidt tot verlies van compressie (En eventueel tot ‘Loudness recruitment’
Wat is het middenoorreflex?
Contractie van vooral de m. stapedius (Activatie via n. facialis) en in mindere mate de m. tensor tympani (Activatie via n. trigeminus) maakt de keten van beentjes stijver.
Geluid beneden de 2 kHz wordt daardoor verzwakt (Tot ongeveer 25 dB).
Het reflex is binauraal
Wat is de functie van het middenoorreflex?
Bescherming tegen overstimulatie van de cochlea door laagfrequent geluid (Door de 100 ms reactietijd van het reflex is de bescherming tegen impulsgeluid gering)
Ook contractie als er zelf geluid wordt gemaakt
