1.2 Organisatie zenuwstelsel Flashcards
Hoe is het zenuwstelsel ingedeeld?
Centraal zenuwstelsel (CNS):
- Hersenen (Inclusief n. opticus en retina)
- Ruggenmerg
Perifeer zenuwstelsel (PNS):
- Hersenzenuwen
- Zenuwen van/naar dermatomen (Perifere ganglia, receptoren, perifere (Afferente en efferente) delen van spinale en hersenzenuwen)
Alles in ruggenmerg en in hersenvocht is centraal, de rest is perifeer. Perifere problemen kunnen ook centrale oorzaak hebben
Autonoom/somatisch:
- Functioneel aparte delen van CNS en PNS (Sympatisch vs. parasympatisch)
- Geschieden in de periferie
Sensibel/motorisch:
- Informatie gaat twee kanten op
Wat is de embryologie van de hersenen?
Hersenen ontstaan uit de wanden van de neurale buis.
Embryologisch gezien zijn de hersenen in verschillende delen op te delen welke uitgroeien tot de hersenen:
- Telencephalon: Cerebrum (Cerebral hemispheres) en subcorticale kernen (Onder andere amygdala en basale ganglia)
- Diencephalon: Thalamus en (hypo)thalamus (Subthalamus en neurohypofyse)
- Mesencephalon: Middenhersenen
- Metencephalon: Cerebellum (Kleine hersenen) en pons (Brug)
- Myelencephalon: Medulla oblongata
Ruggenmerg (Myelum) -> Spinale zenuwen
Wat is de hersenstam?
- Middenhersenen
- Pons
- Medulla oblongata
Hoe is de oriëntatie op anatomisch niveau in de hersenen?
- Ventrale zijde ligt aan de onderkant van de hersenen (In plaats van de buikzijde)
- Anterieur bij de mens is rostraal (Frontaal) bij de hersenen
- Posterieur bij de mens is caudaal (Occipitaal) in de hersenen
- In het ruggenmerg is posterieur wel dorsaal en anterieur ventraal
- Dorsaal is rugzijde en deels bovenop bij de hersenen
Wat zijn kenmerken van de anatomie van de hersenen?
Hersenen bestaan uit gyri (Windingen) en sulci (Groeven)
Sulci liggen tussen de gyri in en splitsen de gyri waardoor er verschillende gebieden ontstaan
Sulcus centralis scheidt voorkant (Gyrus precentralis) met de frontalis en de achterkant (Gyrus postcentralis) met de parietalis van elkaar
Wat zijn hemisferen?
De 2 hersenhelften
Ze zitten aan elkaar vast door middel van het corpus callosum
Wat zijn kenmerken van de cortex en subcorticale gebieden?
Cerebrale cortex bestaat uit 4 loben:
- Frontale lobe (Frontalis) -> Motorische schors
- Temporale lobe (Temporalis) -> Herkenning
- Parietale lobe (Parietalis) -> Sensorische schors
- Occipitale lobe (Occipitalis) -> Zien
Cerebellum hangt eraan vast met verbinding via de pons
Corpus callosum zorgt voor verbinding van de 2 hemisferen (Linker- en rechterhersenhelft zijn met elkaar verbonden)
Cerebrale nuclei:
- Basale ganglia (Beslissingen en regelen van bewegingen)
- Amygdala (Angst en emoties)
- Hippocampus (Geheugenprocessen)
Hoe gaat input en output bij sensorische, motorische en limbische systemen?
Sensorisch:
- Input -> Thalamus -> Primaire schors [-> Secundaire schors -> …]
Motorisch:
- […] -> Primaire motorische schors -> Ruggenmerg -> Skeletspieren (Myotomen etc.)
- [… cognitieve systeem (Associatieve schors) …] -> Planning selectie
Limbische systeem (Amygdala, hypothalamus, insula)
- Emoties en pijn
Waaruit bestaan Zenuwcellen (neuronen) centraal en perifeer?
Centraal in de hersenen bestaan ze uit:
- Grijze stof (Cellichamen en dendrieten)
- Witte stof (Axonen met myelineschedes)
- Spinale zenuwen
Perifeer lopen de zenuwuiteinden naar de dermatomen en myotomen
Wat zijn de kenmerken van de neuronen qua hoeveelheid en functie?
- 10^11 zenuwcellen
- Omzetten chemische -> Elektrische -> Chemische prikkels
- Integratie van prikkels
- Geleiding over grote afstand, hierdoor kunnen zenuwcellen heel erg lang zijn
- Steun, bescherming en snelle geleiding worden door gliacellen gedaan
Uit welke onderdelen bestaat een neuron altijd?
- Dendrieten (Receptief oppervlak)
- Soma (Receptief oppervlak)
- Axon heuvel
- Axon -> Myelineschede
- Pre-synaptisch einde (Transmitter in vesiculi)
- Synaps
- Elektrisch geladen (Membraanpotentiaal)
Via actiepotentialen wordt informatie vervoerd naar uiteinde van de axon dus naar de synapsen en die vervoeren naar de volgende neuron
Wat is neuronclassificatie?
Classificatie op basis van structuur
Projectie:
- Lange afstand
- Korte afstand
- Bijvoorbeeld dorsal root ganglion cell of retinal bipolar cell)
Dendritische structuur:
- Pyramide-vorm
- Ster-vorm
- Bijvoorbeeld pyramidal cell of een stellate cell)
Aantal uitsteeksels:
- Unipolair of bipolair -> Specialisatie
- Multipolair -> Integratie
Wat doen synapsen?
Chemische overdracht van signalen:
- Pre-synaptische cel (Elektrisch actief)
- Neurotransmitter (Dicht bij volgende cel uitgescheiden)
- Receptor
- Post-synaptische cel (Minder of meer geladen)
1) Fusie synapsblaasjes in pre-synaptisch membraan
2) Release neurotransmitter in synaps-spleet
3) Kortdurende hechting aan post-synaptische receptor
Wat is de indeling van neuronen op verbindingen?
- Divergent (1 op veel)/focussed (1 op weinig)
- Convergent (Meer op 1)
Wat zijn kenmerken van steuncellen (Glia)?
- 2-10x zo talrijk als neuronen
- Geen axonen
- Geen actiepotentialen
- Gliacellen kunnen zich wel delen, dus alle tumoren in de hersenen hebben hun oorsprong bij de gliacellen
Wat is de functie van gliale cellen en welke types zijn er in het centraal en perifeer zenuwstelsel?
Controle interne milieu. Diverse functies en types
Centraal:
- Oligodendrocyten (Vormen myelineschede)
- Astrocyten (Bloed-hersenbarrière)
- Microglia (Fagocytose, littekenvorming)
- Ependymcellen (Liquor productie)
Perifeer:
- Satellietcellen
- Schwann cellen (Vormen myelineschede)
Wat zijn myelineschede?
Myeline ontwikkelen neuronen met hun membranen
Axonen kunnen hun informatie snel overzetten door de knopen van Ranvier door de aanwezigheid van myelineschedes
Waaruit bestaat het ruggenmerg?
Somatisch:
- Sensibele input
- Motorische input
- Lokale circuits (Reflex)
- Cortico-spinale banen
Autonoom (Aansturen interne organen):
- Sympathische grensstreng -> Vezels, neuronen en cellichamen gebundeld
In het centrale kanaal lopen de zenuwen
Segment van ruggenmerg bevat huid en spieren en informatie naar de spieren. Dit gaat via een perifere zenuw en vlak voor het ruggenmerg splitst de perifere zenuw in een ventrale en dorsale tak (ramus)
Waaronder vallen sensorische en motorische neuronen en waaronder valt de sympathische grensstreng?
Sensibele en motorische neuronen vallen onder het somatische stelsel.
Sympathische grensstreng valt onder het autonome stelsel
Wat zijn kenmerken over de anatomie van het ruggenmerg wat betreft de radix, spinale zenuw en de ramus?
Sensorische neuronen komen via de dorsale radix het ruggenmerg binnen en motorische neuronen gaan via de ventrale radix het ruggenmerg weer uit naar de doelorganen
De dorsale (Sensorische) radix en ventrale (Motorische radix vanuit de ventrale hoorn) komen samen in de spinale zenuw en vertakken zich erna in de dorsale en ventrale ramus (Gemengd)
De dorsale ramus gaat naar de achterzijde van de nek, rug en achterzijde bekken. De ventrale zijde gaat via de voorzijde van de nek en buik en gehele armen en benen
Wat zijn kenmerken van de neurale segmenten?
Spinale zenuwen treden tussen de wervelkolom uit:
- 8 cervicale
-12 thoracale
- 5 lumbale
- 5 sacrale
Links doet links, rechts doet rechts van de spinale zenuwen. Zowel gevoel als zenuwen worden aangestuurd
Wat is een plexus?
De uittredende segmenten komen in een plexus bijeen waarbij een herschikking plaatsvindt van de spinale zenuwen. Daarna splitsen de spinale zenuwen zich tot perifere zenuwen die dermatomen innerveren
Dermatomen worden geïnnerveerd door een segment en dus door een spinale zenuw
Wat als er uitval is in 1 dermatoom of van delen van meerdere dermatomen?
1 dermatoom uitval -> 1 spinale zenuw
Delen van meerdere dermatomen -> 1 perifere zenuw
Wat is het fusiforme gyrus?
Het zorgt voor herkennen van gezichten door de lobus temporalis
