2.3 De Eeuw van de Sigaret: (Gebrek) aan Preventie in Historisch perspectief Flashcards
Wat zijn de verschillen tussen het oude en nieuwe model?
Pathologisch model (Oud):
- Denkstijl: Nadruk op oorzaken
- Ziekte: Op basis van symptomen, sign, illness -> 1e en 2e persoonsperspectief, ‘binair’
- Tijd: Heden/statisch (Diagnose) -> meer acute ziekte
- Plaats: Lokalisatie in lichaam patiënt (Onderliggende laesie of pathofysiologische proces/defect)
Surveillance model (Nieuw):
- Denkstijl: Nadruk op correlaties
- Ziekte (Risicofactor): Statische afwijking binnen de (Normale) populatie -> 3e persoonsperspectief
- Tijd: Toekomst/dynamisch (Prognose), meer chronische ziekte -> Lineair tijdsmodel van ziekteproces in het lichaam (Latent -> Vroeg -> Laat)
- Plaats: Steeds meer ‘los’ van het lichaam (Leefstijl/risicofactoren: Multifactorieel, multidimensionaal model -> Niet meer gekoppeld aan concreet ziekteverloop/proces. Kwam op vanaf 1960)
Wat zijn de aspecten van surveillance?
Different sort of contract than traditional doctor-patient encounter -> Why?
Disciplinering:
- Initiatief bij, sociale controle door, ‘toewijzingsmacht’ van artsen/instanties (En niet patiënt/burger)
- Staat-burger (Paternalisme-autonomie, rechten en plichten)
- Moreel aspect (‘Beschaving’/opvoeding arbeidersklasse)
Medicalisering: Expansie medische domein leidend tot
- ‘Pathologisering van het normale volk’ (O.a. preventie richt zich op (Nog) gezonde mensen, bijvoorbeeld consultatiebureaus, bevolkingsonderzoek)
- Vervaging grenzen ziek-gezond (O.a. asymptomatische/latente ziekten, Aanname van hoe eerder hoe beter)
- ‘Risicocultuur’: Paradox van ‘Doing better, feeling worse’
Niet alleen top-down -> Grote receptiviteit bij/behoefte vanuit de bevolking
Ontwikkeling van chronische ziekten, vatbaarheid voor infecties, gebrekkige productiviteit, beïnvloed door sociaal-economische omstandigheden/kenmerken
Wat zijn de kenmerken van het rokerscultuur?
Begin 20e eeuw: Totale transformatie van het tabakscultuur
- Miljoenen ‘gewone’ mensen begonnen sigaretten te roken
The Great War (WO I):
- Soldaten kregen sigaretten o.a. Rode kruis. Piloten dropten sigaretten voor de mannen in de loopgraven
- Nieuwe rokers/verspreiding van roken via: ‘Patriottic veterans’
Moderne ‘Mass marketing’:
- Productieoverschot als gevolg van industrialisatie -> Het creëren van vraag
- Branding + Betekenis creëren: Roken associëren met seksuele aantrekkingskracht, viriliteit, onafhankelijkheid, ‘Moderniteit’, jeugd, e.d.
Roken was normaal in de 20e eeuw:
- Veel artsen rookten
- Bijna iedereen rookte: Massa en elite
Paradox was dat doordat iedereen het deed waren de schadelijke gezondheidseffecten niet meer te zien. Het was een cultuur aspect
Hoe zit het met de Science of Smoking?
- Opkomst sigaret -> Sterke toename longkanker
- Na WOII: Epidemiologie van chronische ziekten
- Nieuwe methoden en nieuwe benadering van causaliteit (‘Risicofactoren’)
Tegenkrachten:
- Waarschuwingen tegen roken werd gezien als conservatief/ouderwets -> Dat maakte roken juist aantrekkelijk of juist gezien als beschamend voor vrouwen
- Individuele klinische oordeel vs. collectieve data -> Dokters in tabaksreclames
- Bewuste campagnes van machtige tabaksindustrie
Wat is de anti-science van roken?
Wetenschappelijke stand van zaken medio jaren 50:
- Clinici en onderzoekers over het algemeen zijn overtuigd van verband roken-kanker
Industrie lanceerde ‘an all-out campaign of scientific disinformation’:
- Grote tabaksbedrijven (Concurrenten!) werkten hier samen
- Doel/strategie -> Seizing and controlling science rather than avoiding it
Rookgordijn van ‘Scientific controversy’ en ‘uncertainty’
- Doubt is our product: Produceren van wetenschappelijk scepticisme en onduidelijkheid -> Benadrukken van noodzaak van meer onderzoek
Hoe zit het met de politics van roken?
Public Health Service nam/voelde verantwoordelijkheid:
- Onderzoeksresultaten rechtvaardigen een ‘Public Health Response’ -> Dus politieke verantwoordelijkheid van/ingrijpen door staat
- Echter: Industrie slaagde erin om twijfel te blijven zaaien en ‘controverse’ in stand te houden
Rapport Surgeon General (1964):
- Breed samengestelde onderzoekscommissie
- Einde wetenschappelijke onzekerheid over gezondheidsschade door roken
- Reactie industrie: Bevindingen Surgeon General zijn ‘Merely Statistical’, er is nog altijd ‘Scientific controversy’
Wat zijn 3 achtereenvolgende argumenten van de rooklobby?
1) Roken is slecht voor de gezondheid en moet daarom worden gereguleerd door de overheid
- Niet erg succesvol vanwege tegenargument van individuele verantwoordelijkheid/vrije keuze
2) Roken doet schade aan niet-rokers (Meeroken)
3) Rokers doen schade aan onschuldige kinderen
- Tegenoffensief industrie o.a. ‘Whitecoat Project’ van Philip Morris -> Niet bewezen dat passief roken gezondheidsschade oplevert, onderzoek wijst eerder op ongezonde gebouwen met slechte ventilatie
Hoe is de context van de Public Health, staat en samenleving vanaf 1900?
- Het ontstaan van public health als collectieve actie ten aanzien van de gezondheid van populaties
- Staatsvorming en economische groei
- Schaalvergroting en integratie:
-> Verandering van de medische marktplaats
-> Van kleinschalige activiteit in ‘Hippocratische driehoek’ naar ‘systeem’ (Dus naar een veel complexer systeem/model)
-> Biomedische blik is niet afdoende
Hoe waren de begrippen state en health gedefinieerd in de 20ste eeuw?
State:
- Logistiek, geld, organisatie, infrastructuur, macht van nationale staat
-> Opbouw van infrastructuur, volksgezondheid (Bestrijding besmettelijke ziekten, jeugdgezondheid, zwangerschapszorg)
-> Gezondheid als publieke verantwoordelijkheid van de overheid (Bijvoorbeeld ongevallenwet in 1901)
Health:
- Van bestrijding (Besmettelijke) ziekten naar gezondheid bevorderen
- Met name collectief niveau -> Sterk volk -> Health of a social whole
Wat is een actueel voorbeeld van preventie en leefstijl?
Actueel: Nationaal preventieakkoord
- Sterk gericht op leefstijl
- Roken, alcohol, eten/bewegen
Aspecten:
- Individueel gedrag, individuele verantwoordelijkheid?
- Moraal: ‘Blaming the victim’
- Cultuur (!)
- Politieke verantwoordelijkheid of paternalisme
- Economische belangen
- Met name roken -> Juridische aspecten: Aansprakelijkheid, (Straf)recht?
Wat zijn de valse tegenstellingen van brandt?
Individuele verantwoordelijkheid:
- Gevoel van individuele controle over (Eigen) gezondheid
- Vervreemding/afstand ten opzichte van ziekte
Publieke/sociale verantwoordelijkheid:
- Complex forces -> Economics, corporate, cultural and biological -> That brought such smokers to their plight
- Gezamenlijk verantwoordelijkheid, oftewel -> Het één sluit het ander niet uit
