1.4 Rose en Preventie Paradox Flashcards
Wat is het Rose paradigma?
Rose’s paradigm:
‘Why do some individuals have hypertension?’ is a quite different question from ‘Why do some populations have much hypertension, whilst in others it is rare?’
First question: ‘Causes of cases’ (Waarom hebben sommige mensen de ziekte, geneigd om te richten op mensen met de hoogste risico’s)
Second question: ‘Causes of incidence’ (Waarom hebben bepaalde populaties veel van een ziekte en andere minder, richten op oorzaken van prevalentie)
In the first, preventive strategy seeks to identify ‘high-risk susceptible individuals’ and to offer them some individual protection.
In the second, the ‘population strategy’ seeks to control the determinants of incidence in the total population
Wat zijn de 6 stappen in Rose Paradigma?
1) Het verband tussen blootstelling en respons in kaart brengen
2) Berekenen van het relatieve risico en de attributieve fractie
3) In kaart brengen van verdeling van de blootstelling in de populatie (Wat is de verdeling van blootstelling in de populatie?)
4) Berekenen van de invloed van de blootstelling op de uitkomstmaat met inachtneming van de normaalverdeling
5) Berekenen van de uitkomstmaat per categorie dat te wijden is aan de blootstelling (AF * Aantal doden)
6) Berekenen van de bijdrage van de uitkomstmaat door de blootstelling per categorie
Wat is het Relatieve Risico (RR)?
Het absolute risico op sterfte van Hart- en Vaatziekten van de ene groep (Mensen met verhoogd cholesterol bloeddruk) gedeeld door het absolute risico op sterfte Hart- en Vaatziekten in de andere groep (Mensen zonder verhoogd cholesterol)
Wat is de attributieve fractie?
Fractie van de uitkomstmaat van de blootgestelde groep wat te wijten is aan de blootstelling zelf
AF = (RR-1) / RR
Wat is de doorbraak gedachte van Geoffrey Rose?
1) De grootste gezondheidswinst in de populatie is te boeken in de groep met een matig verhoogd risico op sterfte
2) Preventiebeleid dat een kleine verschuiving in de verdeling van de risicofactor richting gezonde mensen realiseert, kan veel effectiever zijn dan een preventiebeleid dat zich alleen richt op de mensen met het hoogste risico (Dus: Populatie-aanpak in plaats van hoog-risico benadering)
Wanneer is Rose Paradigma van toepassing?
De volgende voorwaarden zijn belangrijk:
1) Als het risico op ziekte gradueel stijgt met toenemende blootstelling
2) En lage niveaus van blootstelling zeer veel voorkomen in de populatie
3) Dan zullen personen met een klein risico meer bijdragen aan de ziektelast
4) Dus ligt dan de populatiebenadering in preventiebeleid meer voor de hand
Bijvoorbeeld obesitas, gebrek aan bewegen, voeding (Suiker, zout en vet)
Wat is de preventie paradox?
De (Schijnbare) tegenstelling dat preventieve maatregelen op populatieniveau een grote gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig voor elk individu in die populatie
In andere woorden:
Een preventiemaatregel met veel gezondheidswinst voor de bevolking zal voor individuen weinig gezondheidswinst opleveren
Wat is de indeling van preventie op basis van ziekte?
- Primaire preventie
- Secundaire preventie
- Tertiaire preventie
Wat is primaire preventie?
Populatie benadering
- Het voorkomen van nieuwe gevallen van ziekten door het wegnemen of verminderen van de onderliggende oorzaken
- Bijvoorbeeld -> Loodvrije benzine, autogordel, rookverbod
Wat is secundaire preventie?
Screening -> Hoog risico benadering
- Het opsporen van een aandoening in zo een vroeg mogelijk (Preklinisch) stadium, zodat vroege behandeling mogelijk is en verergering van de ziekte wordt vorkomen
- Bijvoorbeeld -> BVO borstkanker
Wat is tertiaire preventie?
Het voorkomen of beperken van de gevolgen van een vastgestelde aandoening
- Bijvoorbeeld -> Beweegprogramma in revalidatie na hartfalen
Wat is de indeling van preventie op basis van aangrijpingspunten?
- Gezondheidsbescherming
- Gezondheidsbevordering
- Ziektepreventie
Wat is gezondheidsbescherming?
Aanpak van omgeving van de mens om kans op blootstelling aan risicofactoren te verkleinen
- Rookverbod
- Riolering
- Rotonde
Wat is gezondheidsbevordering?
Het bevorderen van gezond gedrag
- Lesprogramma op scholen
- Voorlichtingscampagne
- Gezonde kantine
Wat is ziektepreventie?
Programma’s gericht op het voorkomen van specifieke (Infectie)ziekten
- Vaccinatieprogramma DKTP
Wat is de indeling van preventie op basis van doelgroep?
- Universele preventie
- Selectieve preventie
- Geïndiceerde preventie
- Zorg gerelateerde preventie
Wat is universele preventie?
Algemene bevolking
- Beschermt en bevordert actief de gezondheid van de bevolking
- Bijvoorbeeld -> Autogordel, vaccinatie kinderziekten, rookverbod (Populatie-benadering)
Wat is selectieve preventie?
Bevolkingsgroepen met verhoogd risico
- Voorkomen dat personen met verhoogd risico voor een bepaalde aandoening daadwerkelijk ziek worden
- Bijvoorbeeld -> Neonatale screening, inzet statines, screening kanker (Hoog-risico benadering)
Wat is geïndiceerde preventie?
Individuen met beginnende klachten
- Voorkomen van verergering tot een aandoening
- Bijvoorbeeld -> Training voor mensen met slaapproblemen, omgaan met spanningen
Wat is zorg gerelateerde preventie?
Individuen met ziekte
- Voorkomen van complicaties en beperkingen
- Bijvoorbeeld -> Beweegprogramma bij behandeling van personen met depressie of met Diabetes Mellitus
