1.7 Leefomgeving, Gedrag en Gezondheid Flashcards
Hoe gaat de epidemiologische transitie?
De daling in sterfte gaat gepaard met een belangrijke verschuiving in ziekte- en sterfpatronen, waarbij sterfte aan infectieziekten wordt vervangen door chronische aandoeningen, hart- en vaatziekten en kanker
De ‘oorzaken’ van ziekte en sterfte verschuiven van slechte sociale en fysieke omstandigheden in de omgeving naar individuele leefstijlfactoren, in tijden van modernisering en van toenemende welvaart
Roken, ongezonde voeding en een tekort aan lichaamsbeweging komen aanvankelijk het meest voor onder hogere inkomensgroepen
Wat is gezondheidsvoorlichting?
Alle activiteiten die kunnen worden ondernomen om te stimuleren dat mensen zich op vrijwillige basis gezonder willen en kunnen gedragen
Interventies bij gezondheidsvoorlichting worden gebaseerd op theorieën van gedragsverandering. Wat zijn deze theorieën?
Health Belief Model:
- Ervaren gezondheidsdreiging (Ervaren risicoperceptie)
- Evaluatie of eigen gedrag dreiging kan verminderen
Protectie Motivatie Theorie:
- Gebasseerd op deels vergelijkbare concepten
Het Beredeneerd Gedrag Model
Wat is het Beredeneer Gedrag Model?
Volgens dit model wordt gedrag bepaald door de intentie die iemand heeft
Intentie wordt bepaald door:
- Attitude (Mening en afweging voor- en nadelen, goed/slecht, gezond/ongezond, belangrijk/onbelangrijk. lekker/niet lekker)
- Ervaren subjectieve norm (Vinden anderen die belangrijk zijn voor jou dat jij gedrag X moet uitvoeren? Wat doen anderen zelf?)
- Waargenomen gedragscontrole (Denkt de patiënt dat hij/zij in staat is om gedrag X uit te voeren, ook onder moeilijke omstandigheden, zoals geen tijd, geen zin, geen beschikbaarheid van middelen)
Wat zijn de kenmerken bij obesitas in de bevolking?
- Prevalentie obesitas stijgt
- Omgeving verandert (Meer tv kijken, liften, frisdrank, meer fastfoodlocaties, minder verse producten aanbieders, minder mogelijkheden om te bewegen etc.)
Er is veel onderzoek die aantoont dat korte termijn effecten op de lange termijn verdwijnen
Wat is Angelo raamwerk?
Dit model is ontwikkeld voor het beschrijven van omgevingsfactoren in relatie tot overgewicht en obesitas
Omgeving wordt onderverdeeld in:
- Fysiek (Wat is er beschikbaar?)
- Economisch (Wat kost gezond en ongezond eten?)
- Socio-cultureel (Wat zijn (lokale) normen?)
- Politiek (Wat is het beleid)
De gebieden worden vervolgens vanuit een microniveau (Buurt, werk, school, huishouden, instituut) en macroniveau (Nationaal en internationaal) benaderd
Dit is erg belangrijk, want het geeft richting aan de attitude, ervaren subjectieve norm en de waargenomen gedragscontrole. Samen hebben ze invloed op de intentie.
Wat is de preventie van obesitas?
Veranderingen in de omgeving spelen een belangrijke rol in de toename van overgewicht en obesitas in de bevolking
Kenmerken van de omgeving kunnen gezond gedrag bepalen via individuele factoren en een rol spelen bij het omzetten van intenties in gezond gedrag
Wat betekent dat voor preventie?
- Maatregelen gericht op de omgeving gunstig voor de volksgezondheid
- Van een leefstijladvies (“Leefstijlgeneeskunde”) mag geen blijvend effect worden verwacht als niet ook de omgeving gezonder wordt
Wat zijn leeftijdsvriendelijke wijken?
Een nieuw stadium in de epidemiologische transitie:
- Daling van de sterfte op hogere leeftijd
- Meer mensen met chronische aandoeningen
- In een toenemend deel van de bevolking
Verstedelijking:
- 70% van de Europese bevolking woont in steden
- Grote steden in Nederland zullen de komende jaren verder uitbreiden
Preventie bij ouderen:
- Focus op zelfredzaamheid
Wat is gezonder ouder worden?
Gezond ouder worden is het proces waarin de kansen op lichamelijke, sociale en geestelijke gezondheid worden geoptimaliseerd zodat ouderen, zonder gediscrimineerd te worden, actief aan de samenleving kunnen deelnemen en een onafhankelijk leven kunnen leiden met een goede levenskwaliteit
Wat zijn dingen die aangepakt kunnen worden die helpen bij het gezond ouder worden?
- Voorzieningen op wandelbare afstanden
- Openbaar vervoer
- Straatverlichting
- Groenvoorzieningen
- Kwaliteit van straten
Wat is het planmatige gezondheidsvoorlichting en bevordering gezond gedrag?
- Analyse van de volksgezondheid
- Analyse van risicofactoren
- Analyse van de determinanten van gedrag
- Ontwikkeling van interventie
- Implementatie en disseminatie van interventie
Wat zijn andere mogelijkheden die gedaan kunnen worden voor leeftijdsvriendelijke wijken?
- Aanpassingen in de fysieke en sociale omgeving zijn een belangrijk onderdeel van een preventiestrategie gericht op zelfredzaamheid van ouderen
- Beleid: ‘Buiten het gezondheidsdomein’ draagt bij aan het welzijn van ouderen, voor mensen met een verschillende sociaaleconomische achtergrond
Wat betekent dat voor preventie?
- ‘Health in all’ beleid
- Goede universele preventie voorkomt ziekte
- Zorg-gerelateerde preventie werkt alleen in een gezonde leefomgevign
