21 - Język i mowa Flashcards
- Co właściwie przekazujemy za pomocą słów? Jakie stany mózgu?
Komunikacja mówiona jest nasza codziennością. Przekazujemy mnóstwo informacji za pomocą słów. Najczęściej wykorzystujemy je w porozumiewaniu się między ludźmi, ma ona charakter dwustronny oraz interaktywny.
Kontakt to po prostu kanał przez który można wymieniać się informacjami. Istotny jest kod, musi on być taki sam np język. Dzięki kodowi jest możliwa wgl rozmowa (komunikat), tworzenie komunikatów, wypowiedzi, wyrażanie myśli. Wszystko co dzieje się wokół rozmowy (miejsce, czas) jest kontekstem.
- Czy język byłby możliwy bez aparatu mowy?
Tak, gdyż ludzie są zdolni np. do nauki języka migowego i skutecznie są w stanie przekazywać sobie informacje. Tym bardziej jeśli urodzilibyśmy się bez takowego narządu.
- Czy taniec pszczół można nazwać językiem?
Językiem nie - bardziej formą komunikacji, informacją o kierunku lotu, odległości od kwiatów, źródeł wody czy lokalizacji gniazd. Brak tu określonej składni gramatycznej, fonetycznej reprezentacji znaku, co m.in. charakteryzowałoby język.
- Czym rożni się język od komunikacji?
Język jest systemem używanym w procesie komunikacji. Celem komunikacji jest wymiana myśli, idei, dzielenie się wiedzą, informacjami. Narzędziami komunikacji mogą być słowa, gesty.
- Czym zajmuje się semiologia i jak jest związana z językoznawstwem?
Semiologia to nauka zajmująca się znakami. Jest powiązana z językoznawstwem, gdyż język można nazwać systemem używającym znaków. W semiologii na znak składają się: signified – to co się opisuje znakiem – na przykład zwierze kot, oraz signifier – to czym opisuje się znak – na przykład dźwięk słowa „kot”, lub obraz słowa „kot”.
- Czemu forma znaku przydatnego w komunikacji nie zawsze jest całkiem niezależna od jego sensu?
- Organizacja ośrodków mózgu związanych z mową.
- Okolice zakrętu kątowego: obszar kojarzeniowy dla słuchu, wzroku, nazw; jego uszkodzenia zaburzają czytanie i pisanie; zaangażowany np. w rozumienie metafor
- Obszar Wernickego w płacie skroniowym; uszkodzenia powodują parafazje, mówienie bez sensu, niegramatyczne, zły wybór słów i łączenie wyrazów, ale prawidłowy rytm i wymowa.
- Ośrodek Broki; uszkodzenia wywołują afazje motoryczne, niezdolność do prawidłowych wypowiedzi pomimo prawidłowego rozumienia.
- Jakie mechanizmy w mózgu wiążą znak z jego znaczeniem, jak możemy to przedstawić w modelu?
Znaki to nie tylko elementy języka, ale też formy zachowań.
VWFA to region w obszarze zakrętu wrzecionowatego kodujący wizualną formę słów i znaków.
- Jakie funkcje związana z mową realizowane są przez półkulę dominująca, a jakie przez przeciwległą?
Z obrazowania mózgu u osób o lewopółkulowej dominacji funkcji językowych wiemy że:
- Rzeczowniki są kodowane w lewym płacie skroniowym.
- Czasowniki kodowane są w lewym płacie kory przedczołowej, dolnej części zakrętu czołowego i korze przedruchowej.
- Lezje przedniej części kory dolnoskroniowej i dolnej części zakrętu skroniowego => problemy z nazywaniem zwierząt.
- Lezje tylnej i bocznej części kory skroniowej oraz zakrętu nadbrzeżnego => problemy z nazywaniem narzędzi.
- Kodowanie pojęć jak i nazw dla znanych osób lub przedmiotów => z przodu w stosunku do regionów odpowiedzialnych za kodowanie nazw i koncepcji ogólnych.
- Jakie funkcje realizuje brzuszny a jakie grzbietowy szlak słuchowy?
Szlak brzuszny jest ważny dla wzroku, pozwalając na identyfikację obiektów i ich świadome rozpoznanie. Z sygnału akustycznego wyodrębniane są cechy pozwalające na określenie wysokości dźwięku, fonemów, sylab, struktury wokalizacji, pozwalając na rozpoznanie indywidualnego głosu.
Szlak grzbietowy pomaga tworzyć mapę przestrzenną położenia źródła dźwięku. U ludzi ten szlak bierze też udział w generacji mowy, powtarzania usłyszanych słów, odczytywania ruchów warg i długotrwałej pamięci.
- O czym mówi hipoteza Sapira-Whorfa i jakie argumenty ją popierają?
Głosi, że różnice w sposobie wyrażania różnych kulturowych i poznawczych kategorii mają wpływ na sposób myślenia. Jest rzeczą oczywistą, że znajomość specjalistycznego słownictwa pozwala ekspertom myśleć w inny sposób o problemie, nowe pojęcia zmieniają możliwe skojarzenia, języka ma więc wielki wpływ na myślenie.
- jej silna wersja zakłada, że kategorie leksykalne określają kategorie poznawcze, więc język determinuje myślenie
- słaba wersja twierdzi tylko, że kategorie leksykalne mogą mieć wpływ na myślenie i zachowani
- Jak język wiąże się z orientacją przestrzenną w różnych kulturach?
Aborygeni, Polinezyjczycy, Balijczycy, Meksykanie, Namibijczycy, używają bezwzględnych określeń kierunków np. mówiąc “Butelka stoi na południowym końcu zachodniego stołu”, a my egocentrycznych (lewo-prawo).
- Dlaczego tak trudno przetłumaczyć niektóre słowa z języków obcych?
Ponieważ są wyjątkowo mocno związane z kulturą i rzeczywistością danego narodu, konkretnie jej różnymi od innych kultur elementami. Poza tym istnieją też słowa bardzo zależne od kontekstu, czasem trudno uchwycić jest ich sens.
- Czy telepatyczna komunikacja mogłaby zastąpić język mówiony?
Niezupełnie. Możliwa byłaby wymiana prostych komunikatów, intencji działań, jednak bardziej złożone, szczegółowe pojęcia nie mogłyby być w pełni rozwinięte. Towarzyszące temu stany emocjonalne jednostki również mogłyby być ubogie, co potęgowałoby niepełny przekaz.
- Czym objawiają się parafazje i jakie uszkodzenia mózgu je powodują?
Parafazja–zaburzenie mowy polegające na zachowaniu zdolności płynnego mówienia przy równoczesnym przekręcaniu wyrazów lub używaniu niewłaściwych. Występuje przy uszkodzeniu ośrodka Wernickego.
