18 - Funkcjonalna budowa mózgu Flashcards
- Skąd wiemy, jak zbudowane są mózgi?
Neurochirurgia zaczęła się około 1935 roku od lobotmii przedczołowej, przecinania połączeń pomiędzy wzgórzem i podwzgórzem a płatami czołowymi u osób z bardzo różnymi zaburzeniami psychicznymi, od schizofrenii po depresję.
Dzięki obecnym metodom nieinwazyjnym (np. EEG, MEG, PET, fMRI itp.) możliwe jest łatwiejsze i dokładniejsze poznanie funkcji poszczególnych obszarów mózgu oraz ich wzajemnego oddziaływania.
- Skąd wiemy, co dzieje się w mózgu?
Istnieje obecnie wiele metod obrazowania medycznego. Wbrew powszechnemu mniemaniu nie jest to lokalizacja funkcji, bo sama lokalizacja daje tylko pozory wyjaśnienia i nie jest jednoznaczna, gdyż wiele obszarów mózgu współpracuje ze sobą nad realizacją określonej funkcji.
- Jakie są wady i zalety różnych metoda badania mózgu?
EEG - Z: łatwe badania, niska cena; W: obrazuje tylko aktywność kory, trudne interpretować wyniki
MEG - Z: znacznie głębsza rejestracja aktywności mózgu niż EEG; W: niska rozdzielczość przestrzenna utrudniająca interpretację wyników.
PET - Z: Umożliwia analizę funkcjonalną i obrazowanie medyczne; W: wymaga krótkożyciowego izotopu, obrazuje tylko przepływ krwi
fMRI - Z: tak samo jak PET; W: też pokazuje tylko przepływ krwi, dużo hałasu
- Centralny układ nerwowy z perspektywy rozwojowej.
Składa się z trzech części: tyłomózgowia, śródmózgowia i przodomózgowia. Wszystkie te części wyłaniają się z powstającej w piątym tygodniu rozwoju płodu cewy nerwowej.
- Jakie główne struktury centralnego układu nerwowego odpowiadają za istotne dla przeżycia funkcje?
Pień mózgu - kontrola oddychania, temperatury ciała, automatyczne odruchy (kichanie, wymioty)
Twór siatkowaty - Kontroluje stan pobudzenia umysłu, czuwania i przytomności
Wzgórze - Dokonuje wstępnej oceny bodźców zmysłowych (oprócz węchowych), przesyła je do kory. Reguluje cykle okołodobowe, stany snu i czuwania. Współpracuje z układem limbicznym przesyłając sygnały o pobudzeniach emocji, umożliwiając szybkie instynktowne reakcje na zagrożenia bez świadomego rozpoznania.
- Jakie są ewolucyjne przyczyny specyficznej budowy centralnego układ nerwowego?
Kolejne struktury mózgu powstawały stopniowo (kolejno nawarstwiając się na siebie), razem ze wzrostem skomplikowania przodków człowieka począwszy od najprymitywniejszego (najbardziej podstawowego) gadziego pnia mózgu przez charakterystyczny dla ssaków układ limbiczny po odpowiadającą za najbardziej subtelne funkcje kory nowej.
- Jakie struktury mózgu zaliczyć można do układu limbicznego?
- Przednia część kory wyspy
- Zakręt obręczny
- Jądra przegrody
- Jądra migdałowate
- Kora okołowęchowa
- Hipokamp
- Rola podwzgórza; rola zwojów podstawy mózgu.
Podwzgórze-kontroluje przysadkę mózgową,jest związany z procesami homeostazy oraz współpracuje z autonomicznym układem nerwowym oraz kontroluje popęd seksualny czy rytm dobowy. Poza tym jest związany z pobudzaniem wydzielania dopaminy.
Zwoje podstawy mózgu (jądra podstawne) - inicjują ruch, utrzymują rytm mowy i pozwalają na pozaświadome działanie układu ruchowego. Również w nich produkowana jest dopamina (istota czarna) oraz integrowane są różne składowe zachowania (emocjonalne, poznawcze i ruchowe).
- Co to jest anhedonia i dlaczego jest ona możliwa?
Jest to brak odczuwania przyjemności i jest możliwa przy uszkodzeniu jądra półleżącego, ważnej części układu nagrody.
- Ogólny schemat działania mózgu w 5 bloczkach.
- Tylna część mózgu: informacje zmysłowe
- Środkowy mózg: orientacja i percjepcja
- Przyśrodkowy mózg: model ja i świata
- Przedni mózg: zachowanie
- Przedczołowy mózg: cele i motywacja
- Wymień 6 rzeczy, których potrzebujemy do przeżycia; jakie struktury mózgu za to odpowiadają?
- Utrzymanie homeostazy i ogólna regulacja wewnętrznego stanu organizmu (podwzgórze, autonomiczny układ nerwowy)
- Możliwość postrzegania i działania (wzgórze, poszczególne części kory zmysłowej i ruchowej)
- Filtr informacji przekazujący je do wyższych ośrodków (pień mózgu i wzgórze)
- Pamięć relacji przestrzennych (hipokamp i kora)
- Pamięć bodźców nacechowanych emocjonalnie i system szybkiej reakcji na zagrożenia (ciało migdałowate, ukł. Limbiczny)
- Świadome rozpoznanie, analiza, planowanie i inne wyższe czynności poznawcze (kora)
- Opisz urojeniowe zespoły błędnej identyfikacji: Capgras, Fregoli, intermetamorfoza, sobowtóra, Cotarda … objawy i możliwe przyczyny.
Zespół Capgrasa: przekonanie, że bliska osoba, członek rodziny (lub nawet sam pacjent) została zamieniona na kogoś obcego, przyczyną może być uraz głowy. Uważa się że przyczyną wystąpienia zespołu Capgrasa jest zerwanie lub uszkodzenie połączenia pomiędzy korą mózgową a układem limbicznym.
Urojenie Fregoli: przekonanie, że różne spotykane przez nas osoby to ta sama osoba tylko inaczej przebrana. Często łączy się z paranoją i poczuciem śledzenia przez jakąś osobę. To urojenie prawdopodobnie wynika z błędnego rozpoznawania afektywnego wielu osób, pomimo braku rozpoznania kognitywnego.
Urojenie intermetamorfozy: przekonanie, że ludzie wymieniają się osobowościami chociaż zachowują swój wygląd. Często łączy się z innymi problemami psychicznymi, np. z chorobą Alzheimera.
Urojenie sobowtóra: przekonanie, że mamy sobowtóra (lub kilku), który działa niezależnie od nas i żyje swoim życiem, ma inne cechy charakteru, czasami częściowo zabrał pacjentowi osobowość. Jest to związane z zaburzeniami orientacji w związku z udarem w prawej części płata ciemieniowego.
Zespół Cotarda: przekonanie, że się nie żyje, jest się w stanie rozkładu, utraciło cała krew lub organy wewnętrzne, nie widzi się niektórych części ciała, może powstać po urazie mózgu, związane jest z ciężką depresją, schizofrenią, cyklofrenią, derealizacją, a nawet może być wynikiem migreny.
- Jakie zmiany w mózgu mogą być przyczyną urojeń monotematycznych?
- wirusowe zapalenie mózgu i opon mózgowych
- uszkodzenie płatów skroniowych (zwłaszcza prawego)
- udary w okolicach czołowo- oczołodołowych
- Jakie znasz metody badania aktywności mózgu, jakich sygnałów używają i co nam mogą pomóc zrozumieć?
EEG: charakteryzuje się przyczepianiem elektrod do głowy pacjenta. Celem badania jest otrzymanie informacji zwrotnej o potencjalnych zaburzeniach czy zmianach, które zachodzą w mózgu osoby badanej.
MEG: działa podobnie jak EEG ale wykrywa bardzo słabe pole magnetyczne oraz prądy jonowe w dendrytach neuronów, pozwalają dotrzeć do głębszych źródeł w bruzdach mózgu i komórek piramidalnych mających aksony na powierzchni kory.
Arteriografia: po wstrzyknięciu kontrastu wykonuje się zdjęcia rentgenowskie, obrazuje żyły i tętnice. Dopływ krwi ma kluczowe znaczenie w diagnozach udarów niedokrwiennych i wylewów krwi do mózgu. Technika ta stosowana jest w połączeniu z tomografią komputerową w badaniach perfuzji krwi.
Tomografia rentgenowska CAT: używa substancji promieniotwórczych (jodu, baru lub innych) do wzmocnienia kontrastu pomiędzy tętnicami, żyłami lub ukrwionymi narządami, można wykryć guzy, ale słabo są widoczne tkanki. Wiązka krąży wokół głowy, z licznikiem po drugiej stronie. Dość bezpieczna metoda (dawki promieniowania są niewielkie).
- Jakie procesy można zaobserwować za pomocą techniki: EEG, ERP, MEG?
EEG - rejestracja zmiany potencjału elektrycznego na powierzchni skóry od aktywności kory
MEG - rejestracja pola magnetycznego wytworzonego przez mózg, diagnostyka kliniczna, w trakcie operacji
ERP - średnia z pomiarów prób EEG
