18 Italië Flashcards
Hoe groot was het wijngaard areaal van Italië in 2015?
682.000 ha en dat aandeel slinkt.
Waarom is Italië een uniek wijnland?
Italië heeft veel gebieden met een bijzonder terroir en er is een enorme diversiteit aan inheemse druivenrassen.
Wat zijn de belangrijkste exportmarkten voor Italiaanse wijn?
Duitsland,
Groot-Brittannië
en de VS
Wat is de Mezzogiorno?
Het gebied ten zuiden van de scheidslijn Rome-Ancona, waaronder ook Sicilië en Sardinië.
Van oudsher is dit een arm gebied.
Waar is het percentage DOC(G)’s hoger in Italië?
In het noorden, komt door klimaat en mentaliteit.
Wat zijn belangrijke factoren voor het succes van Italiaanse wijn?
- Opleidingsinstituten en universiteiten
- de populariteit van de Italiaanse gastronomie.
Hoe is de wijnbouw in Italië ontstaan?
Via de Phoeniciërs, Egyptenaren, Grieken en Etrusken.
- De oude Grieken gaven via oude kolonies de eerste aanzet tot wijnbouw in Zuid-Italië en Sicilië.
- De Etrusken verbreiden de wijnbouw naar Midden-Italië en Toscane
- 7e en 6e eeuw voor Chr. Romeinen spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van wijn als cultuurproduct (tot ver in Europa)
Wat was het centrum van de wijnproductie- en handel in de Romeinse tijd?
Wanneer eindigde dat en waarom?
Pompeï
Handel was mogelijk vanaf het moment dat wijnen vervoerd konden worden (amforen eerst, later houten fusten) Uitbarsting van de Vesuvius 79 na Chr.
Wat is Oenotria?
- Zo werd een groot deel van het zuiden van Italië genoemd door de Grieken en de Romeinen.
- Stok waarlangs wijnranken geleid werden.
Welke beroemde wijndynastiën kwamen op in de 14e en 15e eeuw?
Antinori, Frescobaldi, Ricasoli, Della Gherardesca en Guicciardini Strozzi.
Wat is de beruchte mezzadria?
Wat had het voor invloed op de wijnbouw?
Wanneer is de mezzadria afgeschaft?
Grootgrondbezitters eisten een pachtsom die bestond uit de helft van de opbrengst van het land.
Daardoor ontbrak elk initiatief tot kwaliteitsverbetering. En ook de mogelijkheden tot andere regio’s verkennen (andere wijnen leren kennen).
Afgeschaft in 1945
Wat is de rinascimento?
Wanneer werd die in gang gezet?
De wedergeboorte van de wijn, een wijnrevolutie, (in 20 jaar tijd: 1975-1995) in gang gezet door de toetreding van Italië tot de EU in 1963.
Wat is tipicità in de Italiaanse wijnbouw?
Kenmerkende, typische eigenschappen waarmee men zich duidelijk kan onderscheiden: authentieke druivenrassen en terroir en techniek: micro-oxidatie, omgekeerde osmose en barriques toepassen als middel en niet als doel.
Wie was Giacomo Tachis (1933-2016)?
Een Italiaanse oenoloog die baanbrekend werk verrichtte en die als vader van de moderne Italiaanse wijn wordt beschouwd.
Wat is het bekendste verbeteringsprogramma in de moderne Italiaanse wijnbouw?
Chianti Classico 2000, in 1987 door het Consorzio Chianti Classico geïnitieerd. Het resultaat is een substantiële renovatie van de wijngaarden.
Door welke 4 zeeën wordt Italië omringd?
Thyrrheense zee, Middellandse zee, Ionische zee en Adriatische zee.
Waar liggen de Italiaanse wijngaarden (graden)?
Tussen de 47e en 37e graad noorderbreedte.
Waardoor is er een groot verschil tussen het westen en het oosten van Italië?
De op elkaar aansluitende Alpen en Apennijnen snijden Italië van noord tot zuid middendoor. IJstijden speelden een rol bij de vorming van het landschap en de bodemtypen.
Welke bodemtypen zijn dominant in gebieden waar kwaliteitswijn wordt geproduceerd in Italië?
- Vulkanische bodems (Sicilië, Campanië, Castelli Romani en Soave)
- Kalk- en mergelrijke bodems (Piemonte, Friuli, Toscane en Salento, Veneto - Valpollicella.
Wat betekent het als wijngaarden colli of colline in hun naam hebben?
Dat ze op hellingen liggen of in elk geval relatief hoog.
Uit welk gesteente bestaan de centrale Alpen?
gneis, graniet en leisteen (hard gesteente)
Uit welk gesteente bestaan de Dolomieten?
magnesiumkalk (zachter gesteente, verstening van koraalriffen met een laag van kalkskeletten van microscopische diertjes) klei en zand.
Uit welk gesteente bestaan de zuidelijke Alpen?
zacht kalksteen
Uit welk gesteente bestaan de Apennijnen?
Marmer, zandsteen en kalksteen
Uit welk gesteente bestaan de vulkanische gebieden?
basalt, tufsteen
Wat zijn de bekendste vulkanen in Italië?
Vulture (Basilicata),
Vesuvius (Campanië),
Stromboli (Thyrrheense zee),
Etna (Sicilië)
Is er een cru-systeem in Italië?
Neen, nog steeds niet. Men was lang onverschillig ten aanzien van terroir en specifieke herkomst.
Wat zijn MGA’s in Italië?
Menzione Geografica Aggiunitiva (te onderscheiden wijngaarden) uit Barolo en Barbaresco
Wat is de invloed van de Apennijnen op het klimaat in Italië?
Het oostelijk deel is beschut tegen de grillige invloed van de wind uit het westen. Hierdoor verschillen de wijnoogsten in het oosten minder in volume en zuurgehalte dan die uit het westen.
Wordt het in Italië van het noorden naar het zuiden alsmaar warmer?
Neen, Umbrië is bijv. iets koeler dan Toscane.
De afstand tot de zee, hoogte en wijngaardexpositie zijn belangrijke factoren voor het klimaat.
Welke 5 klimaatzones (Ratti) kent Italië?
- het noorden (vini pedemontani)
- het centrale deel (vini centrali)
- het westen (vini tirrenici)
- het oosten (vini adriatici)
- de eilanden (vini meditteranei)
Aan de hand van welke 6 kenmerken bepaalde Ratti de klimaatzones van Italië?
De specifieke kenmerken van de wijngaarden zijn bepalend:
- de bodem,
- de hellingshoek,
- de watertoevoer voor de wijnstok,
- de ligging ten opzichte van de zon,
- de hoogte,
- de luchtvochtigheid.
vini pedemontani = Klimaatzone 1: het noorden
Wijngebieden die omsloten worden door bergketens Alpen en Dolomieten (noorden) en Apennijnen (zuiden).
Povlakte, zachte winters,
Landklimaat, zure bodems,
de druiven bevatten meer zuren dan suikers.
Van west naar oost: Aostadal, Piemonte, Lombardije, Trentino-Alto Adige, Veneto, Friuli-Venezia Giulia
vini centrali = Klimaatzone 2: het centrale deel
regio Emilia-Romagna,
invloed Adriatische zee
vruchtbare en minder zure grond
lichtgestructureerde wijnen met een matig alcoholgehalte.
vini tirrenici = Klimaatzone 3: het westen
21 graden gemiddeld,
glooiend heuvellandschap langs de Thyrrheense Zee (Middellandse Zee)
Zuidwesthellingen (met uitzondering van Toscane)
minder zure bodems die rijk zijn aan organisch materiaal.
Evenwichtige wijnen met rijpingspotentieel
Ligurië, Toscane, Umbrië, Latium, Campanië, Basilicata, Calabrië
vini adriatici = Klimaatzone 4: het oosten
overwegend droog en warm.
oostwaarts gerichte hellingen
hoge temperaturen
grond rijk aan organisch materiaal
milde wijnen met een laag zuurgehalte en hoog alcoholgehalte
Marken Abruzzen Molise Apulië
vini meditteranei = Klimaatzone 5: de eilanden
Overvloedige zonnewarmte
druiven rijk aan suikers waardoor hoog alcoholgehalte,
Rijk aan kleur, fors van structuur en soms lang houdbaar.
Beter: koelere hoger gelegen wijngaarden
Sicilië en Sardinië
Wat zijn de 10 meest aangeplante druivenrassen van Italië?
- Sangiovese (B)
- Trebbiano (W)
- Montepulciano (B)
- Catarrato (W)
- Merlot (B)
- Barbera (B)
- Chardonnay (W)
- Glera (W)
- Pinot Grigio (W)
- Nero d’Avola (B)
Albana
witte druivenras
niet heel aromatisch
aanwezigheid van tannine in de pitten
geschikt voor drogen
zoete wijn Albana di Romagna = eerste Italiaanse DOCG voor witte wijn.
Wat was de eerste Italiaanse DOCG voor witte wijn?
Albana di Romagna (is een witte wijn)
Arneis
witte druivenras
laag rendement,
rijpt vroeg
aroma’s subtiel fruitig (tropische vruchten, meloen, peer), accenten van hooi, citrusfruit, anijs, munt, amandel
lage zuurgraad
Roero en Langhe, Piemonte
Catarratto
witte druivenras
Fruitig karakter met soms florale tonen
zuurgraad laag tot gemiddeld,
soms veel alcohol
Sicilië
Cortèse
witte druivenras wijdverspreid in de Piemonte
zachte, delicate wijnen met een goed frisheid.
Gavi DOCG
Erbaluce
witte druivenras Caluso
ten noordoosten van Turijn
fris karakter ook door zuurgraad
rijpt eind september, begin oktober
mousserend, droog tot zoet (Caluso Passito)
Falanghina
witte druivenras
Rijpt laat en heeft veel zon nodig
2 variëteiten
hoge zuurgraad, florale aroma’s, steenfruit
Campanië en Apulië
Fiano
witte druivenras
steenfruit, floraal,
gemiddelde zuurgraad
Campanië, Sicilië, Apulië
vulkanische bodems
Garganega
witte druivenras
laatrijpend
citrusfruit, floraal, amandel
droge, mousserende, zoete passito stijl wijnen
SOAVE
Glera
witte druivenras
rijpt laat,
lichte structuur, frisse zuurgraad
goede basis mousserende wijnen
PROSECCO
Greco di Tufo
witte druivenras
vulkanische bodem
Zuid-Italië
krachtige wijnen met een kruidig karakter en levendige zuurgraad en prima bewaarpotentieel
Greco bianco
witte druivenras
Calabrië
passito-stijl
Malvasia
witte druivenras wijnen met een diepe gouden kleur belangrijkste verschillende rassen door heel Italië
In Toscane wordt er Vin Santo van gemaakt
Moscato
witte druivenras Muscat
basis voor Moscato D’Asti
Passerina
Midden-Italië,
de Marken
frisse zuurgraad, aroma’s appel, peer, rijpe citrusvruchten en tropisch fruit.
Offida Passerina DOCG
Falerio DOC
Pecorino
witte druivenras
hoge zuurgraad en hoge suikerwaarden
aroma’s van appel, peer, salie, tijm en munt en iets bloemigs
Abruzzen en Marken
Offida Pecorino DOCG
Trebbiano Toscano
witte druivenras (ugni blanc) een van de oudste en meest aangeplante druivenrassen ter wereld.
loopt laat uit en rijpt laat.
nog veel meer soorten trebbiano’s, die niets met elkaar te maken hebben
vooral voor destillatie
Verdicchio
witte druivenras
Een van de belangrijkste druivenrassen in Italië.
zanderige kalkbodems
lichtgele wijnen met groene of groenachtige nuances, fris en krokant, stevige zuurgraad, amandelbittertje
Marken, Lombardije en Veneto
Vermentino
witte druivenras
loopt vroeg uit, gevoelig voor lentevorst, veel zonlicht nodig dus veel aan de kust verbouwd
Ligurie, rond Alba, Toscane, Sicilië,
Sardinië - Vermentino di Gallura DOCG
Vernaccia
witte druivenras (verschillende) Toscane:
San Gimignano DOCG
Aglianico
blauwe druivenras
doet het goed op bodems van vulkanische oorsprong
hoge zuurgraad, stevige tannine, diep van kleur aroma’s van rozen, zure kersen, pruimen, leer, teer, chocolade, verse kruiden en tabak
Campanië, Basilicata, Apulië
3 DOCG’s:
Taurasi DOCG
Aglianico del Taburno DOCG
Aglianico del Vulture Superiore DOCG
Barbera
blauwe druivenras
veel kleur, hoge zuurgraad, laag tanninegehalte, diepe robijnrode kleur en hoge zuurgraad.
aroma’s: rode bessen, frambozen, zoethout en donkere kersen
Piemonte
Corvina
blauwe druivenras
impressies van kersen, hint van bittere chocolade, amandelbittertje, goede zuren
belangrijkste druif in de Valpolicella, (appassimento) Amarone, Recioto
Corvinone
blauwe druivenras
appassimento