1.2 Procesy adaptacyjne Flashcards
Procesy adaptacyjne (4)
- Hiperplazja (rozrost)
- Hipertrofia (przerost)
- Atrofia (zanik)
- Metaplazja (zmiana morfologii komórki)
Rozrost
(hyperplasia)
• = powiększenie narządu wskutek zwiększenia liczby lom.
*PATOLOGICZNY – Modzel albo nagniotek – Polipy hyperplastyczne – Hiperplazja tkanki łącznej (zapalenia z bliznowaceniem, gojenie ran) – Odczynowe węzły chłonne
Przyklady metaplazji
• Najpowszechniejsza jest metaplazja w nabłonku walcowatym na płaski, jak w drogach oddechowych w odpowiedzi na przewlekłe drażnienie.
– U nałogowych palaczy prawidłowy nabłonek oddechowy tchawicy i oskrzeli jest często zastąpiony ogniskowo lub rozlanie wielowarstwowym nabłonkiem płaskim.
– Kamienie w przewodach wyprowadzających ślinianek, trzustki lub przewodów żółciowych mogą powodować zastąpienie prawidłowego walcowatego nabłonka wydzielniczego przez niefunkcjonujący nabłonek wielowarstwowy płaski.
– Niedobór witaminy A wywołuje metaplazję płaskonabłonkową w nabłonku oddechowym, a jej nadmiar hamuje rogowacenie.
• Metaplazja z nabłonka płaskiego w nabłonek walcowaty
– w przełyku Baretta, w którym nabłonek wielowarstwowy płaski zostaje zastąpiony jelitowo- podobnym nabłonkiem walcowatym pod wpływem refluxu kwaśnej treści żołądkowej.
• Metaplazja tkanki łącznej to tworzenie chrząstki, kości lub tkanki tłuszczowej (tkanki mezenchymalnej) w tkankach normalnie nie zawierających tych elementów. Np. tworzenie kości w obrębie mięśni (myositis ossificans)
Przerost
(hypertrophia)
• = powiększenie narządu wskutek zwiększenia rozmiaru komórki.
Przerost dośrodkowy LK
- (+) P
- Włókna mięśniowe grubieją i wydłużają się, jądra zbliżają się kształtem do prostokąta.
- Ściana grubieje, komora staje się jajowata, jama komory szczelinowata.
Przerost odśrodkowy LK
- (+) V
- Włókna mięśniowe przerastają, zwiększa się liczba zawartych w nich filamentów, grubieją i wydłużają się.
- Nadmierny napływ krwi powoduje rozciągnięcie ściany serca i zmniejszenie liczby warstw, wskutek czego ściana zachowuje grubość lub jest tylko nieco grubsza.
Zanik odśrodkowy
(a. excentrica) polega na efektywnym zmniejszeniu się narządu z zachowaniem jego pierwotnej objętości (np. osteoporosis).
* Może nawet dochodzić do powiększania narządu (wodonercze, starcza rozedma płuc)
Zanik NIEZUPEŁNY
oznacza zmniejszenie się masy narządu (wymiarów lub liczby komórek miąższowych) w życiu pozapłodowym
Zanik z surowiczym obrzmieniem kk
dotyczy tkanki tłuszczowej (najczęściej podnasierdziowej). Występuje u osób głodzonych - w komórkach tkanki tłuszczowej miejsce uruchomionego tłuszczu wypełnia płyn ubogobiałkowy, tkanka ma wygląd galaretowaty.
Zanik włóknisty
(atrophia fibrosa) jest widywany w narządach, w których zanikowi kk miąższu towarzyszy zwiększenie ilości zrębu łącznotkankowego (narząd jest twardszy o drobno lub gruboziarnistej powierzchni)
Zanik tłuszczakowaty
• (atrophia lipomatosa / adiposa) –tkanka tłuszczowa wypełnia niedobór objętościowy narządu (trzustka)
Zanik brunatny
• (atrophia fusca) charakteryzuje się tym, że pomniejszony narząd ma barwę brunatną(brazową-czekoladową) (lipofuscyna= barwnik ze zużycia- wątroba i mięsień sercowy, adipocyty).
• Zanik prosty
(atrophia simplex) polega na zmniejszeniu wymiarów (wagi) narządu bez zmiany kształtu (równomierne zmniejszenie wszystkich składowych narządu)
ZANIK (ATROPHIA)
Przyczyny (lacina!)
- Zanik z braku czynności (atrofia e inactivitatae)
• Zanik z niedożywienia (atrophia e inanitione) (inanitio-wyniszczenie)
• Zanik z odnerwienia (atrophia neurotrophica)
• Zanik hormonalny (atrophia hormonalis)
• Zanik z ucisku (atrophia e compressione)
• Zanik starczy (atrophia senilis)
ZANIK
(ATROPHIA)
- redukcja strukturalnych składników komórki
- może ulegać progresji do punktu, w którym komórki ulegają uszkodzeniu i umierają.
- Mechanizmy zaniku są nie całkiem poznane, ale najprawdopodobniej zaburzają równowagę pomiędzy syntezą białek a ich degradacją +autofagia
