Ziemie polskie w średniowieczu Flashcards
jaka jest najstarsza kultura która rozwijała się na ziemiach polskich
kultura łużycka, w latach 1500-500 r. p.n.e
przykład kultury łużyckiej
gród w Biskupinie
jakie plemię osiadło na ziemiach polskich w V i IV w. p.n.e
Celtowie
kto w I r. n.e osiadł na ziemiach polskich i stworzył szlak bursztynowy
Germanowie
w którym wieku Słowianie zajęli ziemie opuszczone przez German
w V-VI w.
jak żyli pierwsi Słowianie
w rozproszeniu, trudnili się prymitywnym rolnictwem, hodowlą, wierzyli w liczne bóstwa
czym są opola (początki Słowian)
wspólnoty sąsiedzkie sąsiadujących ze sobą rodów, które skupiały się wokół grodów (punkt obrony)
do czego doprowadził rozwój opoli i konflikty między nimi
do powstania plemion, czyli większych wspólnot
czym był wiec
zgromadzenie ogółu plemienia, które podejmowało ważne decyzje
czym była drużyna
siła militarna na której czele stał wódz
co miało duży wpływ na decyzje plemienia
starszyzna plemienna
jakie struktury państw plemiennych powstały w IX w.
dwory książęce i drużyny zbrojne
co było głównym źródłem dochodów dla plemion
wojny międzyplemienne (łupy i nieolnicy)
jakie państwo powstało w IX w.
państwo Wiślan, ośrodek w Krakowie
kiedy i gdzie powstało państwo polan
ok. 920 r., w Wielkopolsce w grodzie w Gieczu
kiedy miejsce miała ekspansja państwa Polan
w latach 40 X w.
jakie ośrodki państwa Polan powstały w X w.
Ląd, Poznań i Gniezno
jacy półlegendarni (wspomina o nich Gall Anonim) władcy byli przodkami Mieszka
Siemowit, Lestek, Siemomysł
kiedy książę Mieszko zasiadł na tronie polan
ok. 960 r.
jakie ziemie przyłączył do państwa Polan Mieszko
Kujawy i Mazowsze, ziemię lubuską (trybut dla cesarza), Pomorze Zachodnie, Małopolska, Śląsk, Grody Czerwieńskie
od kiedy Mieszko I musiał płacić trybut dla cesarze niemieckiego
od 965 r.
kiedy była bitwa pod Cedynią (Mieszko I vs Wichman i Hodon)
972 r. (zajęcie Pomorza Zachodniego)
kiedy Mieszko I zawarł sojusz z Bolesławem I Srogi, władcą Czech
w 965 r.
chrzest i ślub z czeską księżniczką Dobrawą Mieszka I
966 r.
jakie były przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I
do końca nie wiadomo, możliwe, że Dobrawa była ważnym elementem, a także misjonarze z Niemiec i przykład schrystianizowanych Czech
skutki chrztu Mieszka I
wzmocnienie władzy księcia (ponad władcami plemiennymi)
włączenie Polan w krąg kultury łacińskiej
wzrost znaczenia państwa
utworzenie w 968 r. biskupstwa misyjnego w Poznaniu
kto został żoną Mieszka I po śmierci Dobrawy w 977 r.
Oda, córka margrabiego marchii północnej
czym była marchia
w państwie Karolingów i Niemczech teren przygraniczny, zarządzany przez margrabiego
kiedy umiera Mieszko I
w 992 r.
dzieci Mieszka I
Chrobry (Dobrawa) Mieszko i Lambert (Oda)
kto stało się z państwem Polan po śmierci Mieszka I
Bolesław Chrobry, Mieszko i Lambert mieli podzielić się państwem, ale już w 995 r. Chrobry wypędził macochę i braci, stłumił powstanie ich stronników i przejął pełnię władzy
kiedy miejsce miała misja biskupa Wojciecha na Prusy
w 997 r.
kiedy biskup Wojciech został uznany za świętego przez papieża Sylwestra II
w 999 r.
jaki był skutek kanonizacji biskupa Wojciecha
Bolesław miał relikwie, a to oznaczało że stał się pełnoprawnym władcą chrześcijańskim,
Otton III w 1000 r. wyruszył w pielgrzymkę do groby św. Wojciecha i spotkał się w Gnieźnie z Chrobrym (zjazd gnieźnieński)
zjazd gnieźnieński
1000 r.
co działo się podczas zjazdu gnieźnieńskiego
ogłoszenie powstania arcybiskupstwa ze stolicą w Gnieźnie
powstały trzy biskupstwa w państwie Chrobrego- Kraków, Kołobrzeg, Wrocław
Otton III otrzymał relikwię św. Wojciecha, a sam oferował kopię włóczni św. Maurycego
jakie plany wobec państwa Chrobrego miał Otton III
zgodził się na jego koronację i chciał stworzyć z nim i innymi monarchię uniwersalną
jakie tereny zajął Bolesław Chrobry po śmierci Ottona III w 1002 r.
Milsko, Łużce iMiśnię
jaki był skutek włączenia się Chrobrego w konflikt wewnętrzny dynastii Przemyślidów w 1003 .r
zajął Czechy, Morawy i zachodnią Słowację
wojny polsko-niemieckie (Chrobry vs Henryk II)
1004-1018 r.
kiedy Henryk II został koronowany na cesarza
w 1014 r.
kiedy Henryk II odzyskał Czech, Milsko i Łużyce
w 1004-1005 r. i Chrobry był zmuszony podpisać porozumienie
kiedy Chrobry ponownie zajął Milsko i Łużyce (po zerwaniu przez Henryka II porozumienia)
w 1007 r., walki trwały do 1013 r., ostatecznie podpisano pokój wg którego Chrobry miał złożyć hołd w zamian za ziemie
ostatnia wojna między Henrykiem II i Bolesławem Chrobrym
w 1015 r., Henryk zaatakował Polskę, ale nie udało mu się zdobyć grodów
pokój w Budziszynie
1018 r.,
postanowienia pokoju w Budziszynie (Chrobry)
cesarz zobowiązał się wesprzeć militarnie wyprawę Chrobrego na Ruś Kijowską
Bolesław zawarł małżeństwo z Odą, córką margrabiego Miśni Ekkeharda
sutki wojen polsko-niemieckich w XI w.
osłabienie państwa i wzrost obciążeń ludności, utrata kontroli nad Pomorzem Zachodnim
wyprawa Chrobrego na Ruś Kijowską
1018 r.
jaki był cel wyprawy na Chrobrego na Ruś Kijowską
odsunięcie od władzy Jarosława Mądrego i posadzenie na tronie Świętopełka (brat Jarosława)
skutki wyprawy na Chrobrego na Ruś Kijowską
przyłączenie Grodów Czerwieńskich, zdobycie bogatych łupów
koronacja Chrobrego na króla
1025 r. (po śmierci Henryka II i papieża Benedykta VIII)
jaką monarchią było państwo pierwszych Piastów
monarchią patrymonialną- władca był właścicielem wszystkich ziem, prawodawcą, najwyższym sędzią, głównodowodzącym armii
jakie były instrumenty władzy państwa pierwszych Piastów
dwór monarszy- ród panujący i najwyżsi urzędnicy
drużyna- wojsko towarzyszące władcy
organizacja grodowa- sieć grodów dająca kontrolę
do czego była zobowiązana ludność państwa pierwszych Piastów
do danin i posług na rzecz panującego
czym były regalia
dziedziny gospodarki stanowiące wyłączną domenę panującego (np. regalia górnicze, mennicze, celne, targowe)
co było ośrodkiem handlu i rzemieślnictwa dla ludności państwa pierwszych Piastów
podgrodzia, osady służebnych
państwo Mieszka I mapa
państwo Bolesława Chrobrego mapa
kiedy umiera Bolesław Chrobry
w 1025 r.
kto przejmuje władzę po Chrobrym?
Mieszko II Lambert
w jaki sposób Mieszko II Lambert uzyskuje pełnię władzy?
odsuwa od władzy swoich braci: starszego Bezpryma i młodszego Ottona
w jakim stanie było państwo jakie odziedziczył Mieszko II
na krawędzi kryzysu spowodowanego wysokimi kosztami wojen i utrzymania dworu i drużyny książęcej, agresywną polityką Chrobrego, narastający obciążeniem ludności z powodu powstających instytucji kościelnych i sporami dynastycznymi
atak wojsk ruskich i niemieckich na państwo Mieszka II
1031 r.
skutek ataki wojsk ruskich i niemieckich na państwo Mieszka II
strata Grodów Czerwieńskich, Milska i Łużyc, ucieczka Mieszka II i atak Bezpryma razem z najeźdźcami
co zrobił Bezprym po przejęciu władzy
odesłał insygnia królewskie i zaczął prześladować stronników Mieszka II, przez co został zamordowany już w 1032 r.
kiedy Mieszko II wraca do Królestwa Polskiego
w 1032 r.
kiedy Mieszko II umiera
w 1034 r.
kto przejmuje władzę po Mieszku II Lambercie
Kazimierz Odnowiciel
co robi Kazimierz Odnowiciel niedługo po objęciu władzy
w 1037 r. ucieka z kraju do Niemiec
co dzieje się z Królestwem, kiedy Kazimierz Odnowiciel przebywa w Niemczech
ogólny chaos, walki między możnowładcami, wystąpienia ludności pogańskiej, a także najazd księcia czeskiego Brzetysława I i złupienie Gniezna i zajęcie Śląska przez niego
najazd Brzetysława I na Królestwo
1039 r.
kiedy Kazimierz Odnowiciel powraca do Królestwa
w 1039/1040 r. z pomocą króla Niemiec Henryka III
jakie tereny Kazimierz Odnowiciel zajął wraz z siłami wysłanymi przez Henryka III
najpierw Małopolskę z Krakowem, a potem Wielkopolskę
kto został sojusznikiem Kazimierza Odnowiciela po zawarciu małżeństwa
państwo ruskie (Jarosław Mądry)
jak był skutek sojuszu Kazimierza Odnowiciela z Jarosławem Mądrym
przyłączenie Mazowsza i być może Pomorza Gdańskiego do Królestwa w 1047 r.
za jaki teren Kazimierz Odnowiciel musiał płacić trybut księciu czeskiemu
za Śląsk
reformy Kazimierza Odnowiciela
odtworzenie sieci grodów i stworzenie prowincji wokół nich
przeniesienie stolicy do Krakowa
odtworzenie biskupstwa w Krakowie i Wrocławiu
wprowadzenie instytucji beneficjum
czym była wprowadzona przez Kazimierza Odnowiciela instytucja beneficjum
zamiast pieniędzy urzędnicy i wojowie dostawali ziemię, co zakończyło funkcjonowanie drużyny książęcej i zapoczątkowało rycerstwo w Polsce
jak jest nazywane państwo Kazimierza Odnowiciela
drugą monarchią piastowską
kiedy umiera Kazimierz Odnowiciel
w 1058 r.
kto objął tron po Kazimierzu Odnowicielu
Bolesław II Śmiały (Szczodry)
państwo Kazimierza Odnowiciela i Bolesława II Śmiałego
jaką politykę prowadził Bolesław II Śmiały
agresywną politykę zewnętrzną, angażował się w spory dynastyczne w Czechach i na Węgrzech i Rusi, przestał płacić trybut ze Śląska Czechom i przeprowadził wyprawę na Kijów
wyprawa Bolesława II Śmiałego na Kijów
1069 r.
skutek wyprawy Bolesława II Śmiałego na Kijów
osadzenie na tronie szwagra Bolesława, Izjasława, zajęcie Grodów Czerwieńskich
jaki skutek przyniosło opowiedzenie się po stronie Grzegorza VII w sporze o inwestyturę prze Bolesława II Śmiałego
udało mu się odnowić arcybiskupstwo gnieźnieńskie i został koronowany na króla Polski w 1076 r.
kiedy wybuchł spór między królem Bolesławem II Szczodrym a biskupem krakowskim Stanisławem
w 1079 r.
skutek sporu biskupa krakowskiego z królem Bolesławem II Szczodrym
śmierć Stanisława i ucieczka z kraju Bolesława II w 1079 r., przejęcie władzy przez brata Bolesława- Władysława Hermana
kto przejął władzę po uciecze Bolesława II Śmiałego
Władysław Herman
w jakim mieście przebywał Władysław Herman najwięcej
w Płocku
kto miał faktyczną władzę nad państwem w czasach Władysława Hermana
palatyn (wojewoda) Sieciech, który miał rozległe posiadłości ziemskie i zaczął bić własną monetę
jaką politykę prowadził Władysław Herman
był zachowawczy, stanął po stronie Henryka IV w sporze, zaczął znów płacić trybut za Śląsk, szybko utracił Grody Czerwieńskie, nie był w stanie opanować Pomorza
co synowie Władysława Hermana, Zbigniew i Bolesław wymusili na nim?
podział państwa na dzielnice w 1097 r. z uwagi na coraz większe wpływy palatyna Sieciecha
jak Władysław Herman podzielił państwo między siebie i swoich synów w 1097 r.
Zbigniew Wielkopolskę
Bolesław Małopolskę i Śląsk
Herman Mazowsze i formalne zwierzchnictwo nad ziemiami swoich synów
w którym roku Władysław Herman pod naciskiem synów wypędził paladyna Sieciecha
w 1099 r.
jaki był skutek wypędzenia Sieciecha przez Władysława Hermana
stracił on wpływy na losy państwa i osiadł w Płocku gdzie zmarł w 1102 r.
jaką politykę prowadził Zbigniew w Wielkopolsce i na Mazowszu (syn W Hermana)
bezkonfliktową
jaką politykę prowadził Bolesław na Śląsku i w Małopolsce (syn W Hermana)
zabezpieczył południowe granice przez sojusze z Węgrami i Rusią, a później rozpoczął wyprawy na Pomorze co doprowadziło do konfliktu ze Zbigniewem
kiedy miejsce miał otwarty konflikt między Zbigniewem i Bolesławem (synowie Władysława Hermana)
w 1106 r.
kiedy Bolesław Krzywousty zmusił Zbigniewa do opuszczenia państwa
w 1108 r.
do jakiego państwa uciekł Zbigniew w 1108 r.
do Niemiec do Henryka V
kiedy miejsce miała obrona Głogowa (Zbigniew, Henryk V vs Bolesław)
w 1109 r., porażka Henryka V
co stało się ze Zbigniewem po tym jak Bolesław Krzywousty zgodził się na jego powrót
został oskarżony o nielojalność, oślepiony i zmarł w więzieniu w 1112 r.
kto został zatrudniony przez Bolesława Krzywoustego do spisania historii państwa Piastów
Gall Anonim, benedyktyński mnich prawdopodobnie z Wenecji
co zrobił Bolesław Krzywousty po śmierci Zbigniewa
unormował stosunki z Węgrami, Rusią i Czechami a następnie rozpoczął podbój Pomorza
kiedy Bolesław Krzywousty opanował Pomorze Gdańskie
w 1116 r.
kiedy Pomorze Zachodnie złożyło hołd lenny Krzywoustemu
w 1122 r.
co Bolesław Krzywousty robił na ziemiach Pomorza
prowadził chrystianizację wraz z m.in. biskupem Ottonem z Bambergu
jaki był skutek próby chrystianizacji tych ziem przez Krzywoustego
spór z arcybiskupem Magdeburga, który rościł sobie prawo do zwierzchności nad tymi ziemiami
w którym roku Krzywousty złożył hołd lenny cesarzowi (trubut za Pomorze i Rugię)
w 1135 r.
kiedy papież Innocenty II wydał Bullę gnieźnieńską
w 1136 r.
co gwarantowała Bulla gnieźnieńska
niezależność arcybiskupstwa gnieźnieńskiego
jakie były skutki przyjęcia roli lennika cesarza przez Bolesława Krzywoustego
ocalenie niezależności arcybisk. gnieźnieńskiego
unormowanie stosunków ze wszystkimi sąsiadami
następcy cesarza czyli się gwarantami ustawy sukcesyjnej Bolesława Krzywoustego
jak wyglądała moneta Bolesława Krzywoustego
Brakteat przedstawiał podobiznę św. Wojciecha
państwo Bolesława Krzywoustego mapa
jaki był powód decyzji Bolesława Krzywoustego o podzieleniu państwa między jego synów
obawa przed konfliktami o władzę
w którym roku zaczęła obowiązywać ustawa sukcesywna/testament Krzywoustego
po jego śmierci w 1138 r.
na czym polegała zasada pryncypatu wprowadzona przez testament Krzywoustego
wg tej zasady najstarszy z Piastów, senior, sprawował władzę zwierzchnią nad pozostałymi książętami- juniorami
na czym polegała zasada senioratu wprowadzona przez testament Krzywoustego/ustawę sukcesyjną
zasada ta zakładała że tron będzie dziedziczny lecz po śmierci seniora obejmowany warz z dzielnicą senioralną przez kolejnego najstarszego przedstawiciela rodu Piastów
jakie obowiązek miał senior wg ustawy sukcesyjnej Krzywoustego
miał wyznaczać juniorom dzielnice w ramach ich uposażenia
kto otrzymał Śląsk oraz dzielnicę senioralną- Małopolskę ze wschodnim województwem Wielkopolskim (Gniezno) po śmierci Krzywoustego
Władysław (Wygnaniec)
kto otrzymał Mazowsze po śmierci Bolesława Krzywoustego
Bolesław Kędzierzawy
kto otrzymał Wielkopolskę (bez Gniezna) po śmierci Krzywoustego
Mieszko (Stary)
jaką ziemię otrzymała księżna Salomea i małoletni w tamtym czasie małoletni Henryk (Sandomierski)
ziemie wokół Łęczycy i Żarnowa, a Henryk później ziemię sandomierską
podział monarchii piastowskiej po śmierci Krzywoustego mapa
kto nie dostał ziemi po śmierci Krzywoustego
Kazimierz (Sprawiedliwy), bo urodził się po śmierci Bolesława
w którym roku Władysław Wygnaniec został wypędzony z kraju z powodu wszczynania przez niego konfliktów
w 1146 r.
kto objął władzę w dzielnicy senioralnej po Władysławie Wygnańcu
Bolesław Kędzierzawy
kto próbował pomóc Władysławowi Wygnańcowi
król niemiecki Konrad III
porozumienie w Krzyszkowie między Fryderykiem I Barbarossą i Bolesławem Kędzierzawym
1157 r.
co ustalało porozumienie w Krzyszkowie
przez hołd złożony przez Bolesława cesarz odstąpił od walki o prawa Wygnańca
kiedy umiera Bolesław Kędzierzawy
w 1173 r.
kto objął władzę nad dzielnicą senioralną po Kędzierzawym
Mieszko III Stary
denar Władysława Wygnańca
orzeł chwytający w szpony zająca (symbol tchórzostwa)