klasa 3 dział VI dwudziestolecie międzywojenne Flashcards
deklaracja Balfoura
1917
konferencja pokojowa w Paryżu
I 1919-I 1920
układ z Niemcami w Wersalu i utworzenie Ligi Narodów
28 czerwca 1919
Republika Weimarska
1919-1933
układ z Austrią w Saint-Germain
10 września 1919
układ z Bułgarią w Neuilly
27 listopada 1919
układ z Węgrami w Trianon
4 czerwca 1920
układ z Turcją w Sevres
10 sierpnia 1920
wprowadzenie NEP-u (Nowa Polityka Ekonomiczna) w Rosji Sowieckiej
1921
konferencja waszyngtońska
XI 1921-II 1922
niemiecko-sowiecki układ z Rapallo
16 kwietnia 1922
marsz na Rzym
październik 1922
utworzenie ZSRS
30 grudnia 1922
traktat pokojowy kończący wojnę grecko-turecką w Lozannie
24 lipca 1923
pucz monachijski
listopad 1923
plan Dawesa
1924
traktat z Locarno
październik 1925
początek wojny domowej w Chinach
1927
czarny czwartek, początek Wielkiego Kryzysu
24 października 1929
Wielki Głód na Ukrainie
1932-1933
wprowadzenie Nowego Ładu w USA
1933
objęcie urzędu kanclerza przez Adolfa Hitlera
30 stycznia 1933
powstanie ententy bałkańskiej
1934
noc długich noży
29-30 czerwca 1934
wojna włosko-abisyńska
X 1935-V 1936
układ francusko-sowiecki o wzajemnej pomocy
V 1935
remilitaryzacja Nadrenii
7 marca 1936
wojna domowa w Hiszpanii
1936-1939
pakt antykominternowski
1936
początek inwazji japońskiej na Chiny
1937
anszlus Austrii
12 marca 1938
noc kryształowa
9-10 listopada 1938
konferencja monachijska
29 listopada 1938
pakt Ribbentrop-Mołotow
23 sierpnia 1939
cele konferencji paryskiej
- uregulowanie kwestii spornych (przycz. wojny)
- ustalenie roli Niemiec w Europie i na świecie
- uporządkowanie kwestii granic w Europie Środkowej
- zapewnienie pokoju między państwami
na czym oparto obrady konferencji paryskiej?
na 14-punktowym planie Thomasa Woodrowa Wilsona
kto podejmował najważniejsze decyzje na konferencji paryskiej?
Thomas Woodrow Wilson (USA), Georges Clemenceau (premier Francji), David Lloyd George (szef rządu brytyjskiego)
kto wchodził w skład Wielkiej Czwórki
David Lloyd George (WB), Vittorio Orlando (Włochy), Georges Clemenceau (Francja), Thomas Woodrow Wilson (USA)
dlaczego Rosja nie była obecna podczas konferencji Paryskiej
ponieważ zawarła osobny pokój z państwami centralnymi co zostało uznane za zdradę
główny problem konferencji paryskiej
opracowanie, podpisanie i ratyfikowanie traktatu pokojowego z Niemcami
czego domagali się Francuzi na konf. paryskiej
odzyskania Alzacji i Lotaryngii, oderwania ziem nadreńskich i utworzenia małego państwa, demilitaryzacji zachodniego pogranicza Rzeszy, wzmocnienie Rzeczpospolitej (bufor między Rosją i Niemcami), wysokie reparacje
czego domagali się Brytyjczycy na konf. paryskiej
nie chcieli tak surowych warunków i wzmocnienia potęgi francuskiej
kto był pomysłodawcą Ligi Narodów
USA
co propagowali Amerykanie na konf. paryskiej
utworzenia LN, zwolennicy zasady samostanowienia narodów w Europie Środkowej, tereny sporne przydzielać na podstawie plebiscytów
zobowiązania Niemiec na podstawie traktatu wersalskiego
- oddanie części terytoriów Francji, Polsce, Czechosłowacji, Belgii oraz Litwie
- plebiscyty na spornych terenach z Polską, Danią, Francją, Belgią
- rezygnacja z posiadłości kolonialnych (przekształcenie ich w terytoria mandatowe)
- zmniejszenie armii lądowej do 100 tys. bez broni pancernej, chemicznej i lotnictwa
- zapłaty 132 mld marek w złocie w ramach reparacji dla Francji
- demilitaryzacja Nadrenii
- wyrzeczenie możliwości zjednoczenia z Austrią
- wyrażenie zgody na umiędzynarodowienie kanału Kilońskiego
jakie ziemie dostały inne państwa w ramach traktatu wersalskiego
Francja- Alzacja i Lotaryngia
Polska- Wielkopolska, Pomorze Nadwiślańskie oraz terytorium dla Wolnego Miasta Gdańsk
Czechosłowacja- skrawek Górnego Śląska
gdzie przeprowadzono plebiscyty i z kim
Polska- Górny Śląsk, Warmia, Mazury i Powiśle
Dania- Szlezwik-Holsztyn
Francja- Zagłębie Saary
Belgia- okręg Eypen-Malmedy
czym są terytoria mandatowe
terytoria (kolonie) odebrane po wojnie agresorom i powierzone, uchwałą Organizacji lub Państwa, do administracji państwom zwycięskim i sojuszniczym.
postanowienia traktatu z Saint-German z Austrią
- likwidacja monarchii austro-węgierskiej
- zakaz połączenia z Niemcami
- ograniczenie wojska do 30 tys. żołnierzy
- przekazanie południowego Tyrolu Włochom
- oddanie Bukowiny Rumunii
- obciążenie odszkodowaniami wojennymi
postanowienia traktatu z Trianon z Węgrami
- oddanie terytorium na rzecz Rumunii, Królestwa SHS, Czechosłowacji i Austrii
- ograniczenie armii do 35 tys. żołnierzy (ochotników)
- obciążenie reparacjami wojennymi
postanowienia traktatu z Neuilly z Bułgarią
- oddanie terytorium na rzecz Rumunii, Grecji i Królestwa SHS
- ograniczenie armii do 20 tys. ochotników
- obciążenie reparacjami
postanowienia traktatu z Sevres z Turcją
- likwidacja Imperium Osmańskiego
- utworzenie z częsci ziem terytoriów mandatowych
- oddanie Grecji wschodniej Tracji, Dardanele i Izmir
- powstanie autonomicznego Kurdystanu
- włączenie do Armenii wschodniej Anatolii
- ograniczenie armii do 50 tys. żołnierzy
- obciążenie reparacjami
- demilitaryzacja cieśnin czarnomorskich
co, oprócz warunków pokoju z Niemcami, było zawarte w traktacie wersalskim
zasady funkcjonowania Ligi narodów i Międzynarodowej Organizacji Pracy
czym jest ład wersalski
nowa sytuacja geopolityczna po 28 czerwca 1919 r.
co zrobiły Stany Zjednoczone po I wojnie światowej
wróciły do polityki izolacjonizmu, kongres nie ratyfikował traktatu z Niemcami i nie weszli do Ligi Narodów
jakie były negatywne skutki narzucenia warunków pokoju przez państwa zwycięskie
niezadowolenie przegranych, poczucie pokrzywdzenia, radykalizację nastrojów politycznych w Niemczech, Austrii i Węgrzech, wojna Turcji z Grecją, niezadowolenie z rekompensat we Włoszech, zsunięcie Rosji Sowieckiej na margines
pozytywne skutki warunków pokoju zawartego w Wersalu
odrodzenie państw Europy Środkowej
kto musiał podpisać traktaty mniejszościowe
Polska, Czechosłowacja, Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, Rumunia i Grecja
czy traktaty mniejszościowe działały
nie, LN nie monitorowała działania, a do tego były niesprawiedliwe, ponieważ np. mniejszość Niemiecka była chroniona, ale Polska już nie
jak nazywa się statut Ligi Narodów
Pakt Ligi Narodów
ile państw należało do LN w latach 20. i 30. XX w
63
jakie organizacje współpracowały z Ligą Narodów
Międzynarodowa Organizacja Pracy i Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej
jaka była słabość LN
została zdominowana przez WB i Francję, przez co zmarginalizowane zostały mniejsze państwa
jakie państwa uczestniczyły w konferencji waszyngtońskiej
USA, Wielka Brytania + dominia, Francja, Włochy, Holandia, Portugalia, Belgia, Japonia i Chiny (wszystkie mają interesy w rejonie Oceanu Spokojnego i Azji Wschodniej)
jakie 4 państwa podpisały układ na konferencji waszyngtońskiej
USA, WB, Francja i Japonia
układ o ograniczeniu zbrojeń morskich
zakaz marynarki większej niż 35 tys. i zakładania nowych baz: USA, WB, Japonia, Francja, Włochy
co gwarantował traktat o poszanowaniu niepodległości i suwerenności Chin
ochronę terytorium Republiki Chińskiej, równość wszystkich sygnatariuszy układu w dziedzinie handlu
jakie dokumenty zostały podpisanie podczas konferencji waszyngtońskiej
układ 4 mocarstw nt. poszanowania integralności terytorialnej wysp Oceanu Spokojnego
układ o ograniczeniu zbrojeń morskich
traktat o poszanowaniu niepodległości i suwerenności Chin
przyczyny kryzysu demokracji
spory na podłożu etnicznym i społecznym,
niestabilność w parlamentach,
inflacja i hiperinflacja,
drożyzna,
trudności w zapewnieniu zabezpieczeń społecznych,
bezrobocie
dlaczego Włosi nie byli zadowoleni po I wojnie światowej
bo uzyskali niewielkie terytoria- południowy Tyrol i Istrię, była słaba sytuacja gospodarcza, bezrobocie, inflacja, drożyzna
skutki złej sytuacji we Włoszech po wojnie
fala strajków, nastroje rewolucyjne (komunistyczne i nacjonalistyczne)
co utworzyli weterani wojenni we Włoszech
Związki Kombatanckie (fasci di combatimento)
kto zyskał popularność w czasach kryzysu demokracji we Włoszech
Benito Mussolini- dawny działacz socjalistyczny, dziennikarz, weteran walk z Austią
co powstało ze zjednoczenia Związków Kombatanckich przez Mussoliniego
Narodowa Partia Faszystowska
faszyzm
ideologia i ruch polityczny, według którego dobro państwa miało stanowić najwyższą wartość ważniejszą od potrzeb jednostki
czym są czarne koszule
paramilitarna organizacja, której celem była ochrona demonstracji i siłowe zwalczanie komunistów
czym jest marsz na Rzym
wyprawa na stolicę ok. 30 tys. faszystów ubranych w czarne koszule
do czego doprowadził Mussolini po dołączeniu do rządu (koalicja)
doprowadził do aneksji Rijeki (Fiume) i inwazji na grecką wyspę Korfu
w którym roku Mussolini powołał Wielką Radę Faszystowską
w 1923
czym stała się Wielka Rada Faszystkowska
niezależny od rządu ośrodek władzy
kto został zamordowany we Włoszech w 1924
Giacomo Matteotti, socjalista i przeciwnik Mussoliniego
w którym roku Mussolini przyjął tytuł Duce
w 1925
rok i przyczyna ustawodawstwa wyjątkowego we Włoszech
1926, nieudany zamach na Mussoliniego
co wprowadzało ustawodawstwo wyjątkowe we Włoszech
zlikwidowanie partii opozycyjnych i związków zawodowych
zakaz strajków
wprowadzono przymus pracy
wprowadzono cenzurę i zniesiono wolność słowa
uchylono niezawisłość sądów
wprowadzono terror tajnej policji politycznej
scentralizowano władzę w ręku Duce
skutki gospodarcze i społeczne przejęcia władzy przez Mussoliniego (dla Włochów)
roboty publiczne, rozwój przemysłu ciężkiego, modernizacja rolnictwa, spadek bezrobocia, system zabezpieczeń społecznych, idea korporacjonizmu
kto przejął władzę w Niemczech po monarchii
Rada Pełnomocników Ludowych
kto był liderem Rady Pełnomocników Ludowych
Friedrich Ebert
reformy w Niemczech po I wojnie światowej
ośmiogodzinny dzień pracy, ubezpieczenia społeczne, swoboda zgromadzeń i stowarzyszeń, zniesienie cenzury wojennej, wybory do Zgromadzenia Narodowego (głosowanie także dla kobiet)
czym były Freikorpsy
oddziały ochotnicze, które miały czuwać nad bezpieczeństwem wewnętrznym w państwie niemieckim
jaką radykalną grupę komunistyczną udało się rozbić w Niemczech
Związek Spartakusa
skąd potoczna nazwa Republiki Weimarskiej
ponieważ obrady Zgromadzenia Narodowego, podczas którego ustalono ustrój Niemiec i konstytucję, zostały przeprowadzone w Weimarze (w Berlinie trwały zamieszki)
uchwalenie konstytucji Republiki Weimarskiej
11 sierpnia 1919
jaki był ustrój Republiki Weimarskiej
republika, państwo federalne, którego kraje miały autonomię. Wzmacnia się władza centralna, ogólnoniemiecki rząd z kanclerzem odpowiedzialnym przed parlamentem, na czele państwa prezydent
układ w Rapallo- skutki
wyjście z izolacji Rosji Sowieckiej i Republiki Weimarskiej, przywrócenie stosunków dyplomatycznych tych dwóch państw, zacieśnienie współpracy wojskowej
czym jest legenda o ciosie w plecy
opinia krążąca wśród oficerów i weteranów niemieckich, którzy czuli się pokrzywdzeni podpisaniem traktatu wersalskiego i uważali za winnych finansistów żydowskich.
próba zamachu w Berlinie
1920 r.
gdzie doszło do przewrotu komunistycznego w Niemczech
w Zagłębiu Ruhry (nie powiódł się)
dlaczego doszło do radykalizacji nastrojów w Niemczech
bezrobocie, hiperinflacja, spłaty reparacji wojennych
jakie państwo rozwijało się najlepiej po wielkiej wojnie
USA- rozwój telekomunikacji, elektrotechnika, poprawa jakości życia, większa ilość firm
czym jest spekulacja
nabywanie papierów wartościowych po zaniżonej cenie i sprzedaż z dużym zyskiem
co doprowadziło do nadprodukcji
wzmożona produkcja, brak możliwości zbytu w Stanach, a Europa nie była w stanie ich kupiś
jaki sektor ucierpiał najbardziej po krachu na giełdzie nowojorskiej
rolnictwo- ograniczenie konsumpcji spowodowało mniejsze zapotrzebowanie i obniżenie cen żywności przez co bankrutowały
jakie były skutki krachu na giełdzie nowojorskiej
spadek wartości pieniądza, bankructwa wielu firm, nie można było wypłacić oszczędności, zaciągnąć kredytów, wzrost bezrobocia, ubóstwa i bezdomności, kryzys walutowy (pieniądz papierowy był zależny od złota), załamanie się handlu międzynarodowego
jaki rok był najgorszym gospodarczo rokiem dla Europy
1932
czym jest zjawisko rozwarcia nożyc cen
znaczny spadek cen produktów rolnych, przy jednoczesnej stagnacji lub niskim spadku cen produktów przemysłowych potrzebnych do uprawy
jakie państwa Europy najbardziej odczuły kryzys
Niemcy, Rumunia, Węgry, Polska
dlaczego Niemcy tak mocno odczuły skutki kryzysu
z powodu plany Dawesa i zależności od systemu finansowego USA
jakie działania podjęły państwa z powodu Wielkiego Kryzysu
interwencjonizm
czym jest interwencjonizm
sztuczne regulowanie gospodarki przez rząd
kto krytykował samoregulację wolnego rynku
ekonomista John Keynes
co wprowadzono w ramach interwencjonizmy
cła protekcyjne (chronią własną produkcję przemysłową i rolną)
skupy interwencyjne płodów rolnych i towarów
regulacja i kontrola państwowa cen i zarobków
ceny dumpingowe
monopole
roboty publiczne
upaństwowienie części zakładów/gałęzi przemysłowych
czym są ceny dumpingowe
dopłacanie za środków publicznych w celu sprzedaży szczególnie ważnych dla danego państwa towarów
czym jest etatyzm
idea, według której państwo przejmuje funkcje podmiotu gospodarczego
kto przejął władzę w 1933 r. po Herbercie Hoovercie
Franklin Delano Roosevelt
co opracował Franklin Roosevelt wraz z ekonomistami
Nowy Ład
jakie były główne założenia Nowego Ładu
zwiększenie siły nabywczej społeczeństwa i rozszerzenie konsumpcji walka z bezrobociem polityka rolna polityka socjalna polityka walutowa, bankowa i giełdowa
ile trwał Nowy Ład
1933- 1939, 6 lat