Wczesne średniowiecze- świat Flashcards
podział Cesarstwa rzymskiego na 2 części
395 r.
stolica Bizancjum
Konstantynopol
upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego
476 r.
tytuł władcy Bizancjum
cesarz rzymski
kim był cesarz na początku Bizancjum
zwierzchnikiem Kościoła
jaka była pozycja cesarza Bizancjum na początku
dominującą, pod sobą miał senat
co nie wykształciło się w Bizancjum
społeczeństwo stanowe czy zależności wasanlo-lenne
szczyt potęgi Bizancjum
panowanie Justyniana I Wielkiego
państwo Justyniana I Wielkiego
Italia, Afryka Północna, część półwyspu Iberyjskiego
od kiedy zaczyna się powolny upadek Bizancjum
od 1204 r., kiedy krzyżowcy zdobywają i łupią Konstantynopol
panowanie Justyniana Wielkiego
527-565 r.
schizma wschodnia
1054 r.
język urzędowy Bizancjum
greka, choć na początku łacina była j. urzędowym to została wyparta w VII w.
połączenie jakich kultur i religii
kultury i tradycji greckiej, rzymskiej i chrześcijaństwa
jakie religijne obrazy pojawiły się w Bizancjum
Ikony- przedstawiały Jezusa i świętych
jaka architektura była na wysokim poziomie
architektura sakralna, kościoły wykorzystywały kopuły, bogate mozaiki
najbardziej znany kościół Bizancjum
Hagia Sophia (kościół Mądrości Boskiej) zbudowana za panowania Justyniana
co rozwijało się we wczesnym Bizancjum
rzemiosło, ikonografia
jaką rolę Bizancjum odegrało w zachownaiu kultury antyku
bardzo dużą, to tam były przechowywane zapiski i dzieła, a kiedy Bizancjum chwiliło się ku upadkowi, uczeni i artyści uciekli do Europy Zachodniej (głównie Italii) i przyczynili się do rozwoju kultury renesansu
jaka religia rozwijała się w Bizancjum
obrządek wschodni chrześcijaństwa
gdzie dotarły misje prowadzone przez Bizancjum
na Bałkany i Ruś, tam też przyjmowano tradycje bizantyjskie np. kalendarz justyniana, zwierzchnictwo władcy wobec Kościoła
mnisi bizantyjscy którzy prowadzili działania wśród Słowian
Cyryl i Metody, IX w.
geneza Islamu
powstała w VII w. na Półwyspie Arabskim, założycielem był Mahomet z Mekki, który głosił wiarę w jednego Boga (Allaha)
ucieczka Mahometa do Medyny
622 r.
jak nazwano wędrówkę Mahometa z Mekki do Medyny
Hidżra- wędrowanie
co zrobił Mahomet do swojej śmierci (632 r.)
zjednoczył plemiona Półwyspu Arabskiego, które uznały Islam
na co podzielony został islam po śmierci Mahometa
na szyizm i sunnizm
szyizm
Według szyitów, prawowitymi następcami ostatniego proroka są jedynie członkowie jego rodziny, potomkowie Alego i córki proroka, Fatimy. Szyici nie uznają rządów trzech pierwszych sunnickich kalifów (a także ich kontynuatorów z dynastii Umajjadów i Abbasydów) jako prawowiernych, twierdząc iż uzurpowali oni władzę należną od samego początku tylko Alemu i jego potomkom
sunnizm
znający wszystkich kalifów do 1258 r. za prawowitych następców Mahometa. Stanowią oni 80–90% wszystkich muzułmanów.
święta księga islamu
Koran
5 filarów islamu
wiara w jedynego Boga Allaha
modlitwa 5x dziennie
post w 9 miesiącu roku muzłumańskiego (ramadan)
udzielanie jałmużny
pielgrzymka do Mekki (przynajmniej 1 w życiu)
czym jest szariat
prawo regulujące życie społeczne, oparte na Koranie
czym jest dżihad
obowiązek szerzenia wiary (pokojowo i drogą wojenną) każdego muzłumanina
symbol islamu
półksiężyc
przyczyny sukcesów podbojów arabskich w VII i VIII w.
kryzys Bizancjum i Persji
szybkie przemieszczanie się wojsk arabskich
przyjazne nastawienie mieszkańców podbijanych terenów
jak nazywano przywódców imperium muzłumańskiego
kalifowie (następcy)
co sprzyjało islamizacji terenu od Atlantyku do Azji Środkowiej
fakt, że tylko wyznawcy islamu mogli mieć karierę polityczną i społeczną
co następowało razem z islamizacją w państwach Imperium Arabskiego
arabizacja, bo językiem administracji i religii był arabski
co nałożono na chrześcijan i żydów w imperium arabskim
specjalny podatek, ale było to jedyne co robili wyznawcom tych religii
jakie dynastie sprawowały władzę w imperium arabskim
Umajjadów a potem Abbasydów
kiedy nastąpił rozpad państwa arabskiego
w VIII w., powstal wtedy odrębny kalifat na Półwyspie Iberysjkim
upadek państwa arabskiego
XI w., najazd Turków seldżuckich na Mezopotamię
bitwa pod Poitiers
732 r., królestwo franków pokonuje arabów i zatrzymuje ich ekspansję
bitwa pod Covadongą
722 r., królestwo Asturii (płn. zach. Hiszpania) pokonuje arabów, uznaje się ten moment za początek rekonkwisty
bitwa pod Konstantynopolem (Arabowie vs. Bizancjum)
717-718 r., zwycięstwo Bizancjum
jak wyglądał handel w cywilizacji arabskiej
był bardzo żywy, między Europą, Azją i Afryką
czym jest arabeska (arabowie)
ornament roślinno-geometryczny
czym jest meczet
świątynna muzułmańska z mihrabem (nisza wskazująca kierunek modlitwy) i minaretem (wysoka wieża z której muezin wzywa muzułmanów do modlitwy)
sztuka i architektura arabska
mozaiki, łuki, bogate wnętrza przy surowym wyglądzie zewnętrznym
charakterystyka nauki wśród arabów
przejmowanie dorobku innych ludów
kopiowanie i tłumaczenie dzieł antycznych
przejędzie od Hindusów cyfr 0-9
rozwój nauk jak geografia, filozofia, medycyna
podbój Persji, Syrii, Egiptu, Trypolitanii
630-650 r.
początek podboju Półwyspu Iberysjkiego przez arabów
711 r.
jakie plemiona najeżdżały Brytanię po wycofaniu się wojsk rzymskich w 407 r.
plemiona germańskie: Sasów, Jutów i Anglów
od północy najeżdżały celtyccy Piktowie i Szkocie
ile było królestw anglosaskich pod koniec VI w.
7
kto stopniowo zajmował Galię
królestwo Franków
pod czyim panowaniem znajdował się Półwysep Iberysjki
Wizygotów i Swebów (w VI w. podbici przez Wizygotów)
kto przejął władzę w Italii po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego
Odoaker, wódz germański przejął władzę i odesłał insygnia cesarskie do Konstantynopola
jaka była stolica Cesarstwa Zach. w połowie V w.
Rawenna (Rzym został złupiony najpierw przez Wizygotów w 410 r., a potem przez Wandalów w 455 r.)
kiedy Teodoryk I Wielki utworzył swoje królestwo Ostrogotów na terenie Italii
489-493 r.
kiedy Italia została zajęta przez Bizancjum
w połowie VI w.
kiedy Longbardowie wkroczyli do Italii
w 568 r.
gdzie swoje państwo utworzyli Wandalowie
w Północnej Afryce
jak długo istniało państwo Wandalów
od 439 r. do 534 r.
wyznawcami jakiej religii były plemiona germańskie
arianizmu lub poganizmu
co stało się z państwami germańskimi
większość upadała w VI w., utrzymało się np. Królestwo Franków
jakie zmiany nastąpiły na terenie byłego cesarstwa zachodniorzymskiego
upadek miast, kultury rzymskiej
dominacja rolnictwa i hodowli
w niektórych miejscach zaprzestano używania pieniędzy
wśród jakiej grupy utrzymała się umiejętność pisania i czytania
wśród duchowieństwa utrzymała się umiejętność pisania i czytania w łacinie
kim byli Frankowie
ludem germańskim zza Renu i osiedlił się w północnej Galicji
kto zjednoczył plemiona Franków
Chedwig I (ok. 466-511 r) z dynastii Merowingów
kiedy Chlodwig I przyjął chrzest
w 496 r.
jakie dwie grupy żyły w państwie Chlodwiga I
Galorzymianie i Frankowie
jak wybierano króla w państwie Franków (dynastia Merowingów)
poprzez elekcję któregoś z synów zmarłego króla na wiecu (ting)
jaka była forma monarchii królestwa Franków
monarchia patrymonialna (państwo jest własnością panującego, patrymonium)
jakie były cechy monarchii frankijskiej
silna pozycja króla
tendencje decentralizacyjne z powodu ambicji innych członków rodziny królewskiej
wiece (ting) na których władca ogłaszał decyzje i zabiegał o wsparcie
możnowładcy sprawowali ważne urzędy
zarządzanie hrabstwami przez hrabiów mianowanych przez władcę
wysoka pozycja duchowieństwa (sprawowali funkcje administracyjne)
państwo franków do VIII w. mapa
dlaczego upadał władza Merowingów w królestwie Franków
konflikty wewnętrzne i rozpad państwa na dzielnice
rosnące znaczenie majordoma, co doprowadziło do spadku znaczenia króla
kto i jak poprawił sytuację państwa Franków pod koniec panowania dynastii Merowingów
Pepin z Heristalu jako MAJORDOM pod koniec VII w. zjednoczył państwo franków
syn Pepina z Heristalu, Karol Młot, przejął po nim urząd i pokonał Arabów w bitwie pod Poitiers i umocnił władzę
kim był majordoma
urzędnik z państwa Franków (dyn. Merowingów), który miał duży zakres władzy (decydował o polityce, armii, mianował niższych urzędników)
kto zapoczątkował dynastię Karolingów w państwie franków
Pepin Krótki, syn Karola Młota i majordom, zdetronizował ostatniego króla z dynastii Merowingów (Childeryka III) w 751 r. i tym samym zapoczątkował panowanie dynastii Karolingów
kiedy rządził Pepin Krótki
751-768 r.
jak był traktowany Pepin Krótki, pierwszy z dynastii Karolingów
miał poparcie Kościoła i traktowany był jako pomazaniec, czyli osoba wybrana przez Boga, aby zasiąść na tronie
co osiągną Pepin Krótki
najechał państwo Longobardów na Półwyspie Apenińskim i ziemie środkowej Italii przekazał Kościołowi, co dało początek Państwu Kościelnemu
powstanie Państwa Kościelnego
756 r.
kiedy panował Karol Wielki
768-814 r.
jak rozwijała się kultura za panowania Karola Wielkiego
doprowadził do intelektualnego ożywienia (renesans karoliński)
ujednolicił, uprościł i zmienił kształt pisma łacińskiego
z kim Karol Wielki wygrał wojny
z Longobardami, Sasami, Awarami i Arabami z emiratu kordobańskiego
dzięki czemu Karol Wielki zapewnił sobie silną pozycję
dzięki podbitym ziemiom, wygranym wojnom i sprawnie działającej armii
koronowanie Karola Wielkiego na cesarza, co doprowadziło do odnowienia cesarstwa na Zachodzie
800 r., papież Leon III
kiedy uznano cesarski tytuł Karola Wielkiego w Konstantynopolu
dopiero w 812 r.
kim byli Missi dominici w państwie Karola Wielkiego
dwójka urzędników lokalnych, którzy przyjmowali skargi i apelacje od wyroków sądów
jak wyglądała struktura kościelna za panowania Karola Wielkiego
wspomagała administrację, jeżeli powstawała na terenach zdobytych przez pogan to zaznaczała zasięg państwa Karola
nad kim, oprócz missi dominici i Kościołem, zwierzchnictwo miał cesarz (Karol)
nad rycerstwem, hrabiami i margrabiami
czym było rycerstwo za panowania Karola Wielkiego
było armią, osadzeni na podbitych terytoriach, stanowiło źródło informacji o sytuacji w najodleglejszych częściach państwa
kim byli hrabiowie
urzędnicy lokalni zarządzali hrabstwami, mieli pełną władzę cywilną i sądowniczą
kim byli margrabiowie
urzędnicy zajmujący się margrabiami, mieli pełną władzę cywilną wobec ludności, sprawowali dowództwo wojskowe
reformy wewnętrzne Karola Wielkiego
administracyjne, wojskowe, monetarne, szkolnictwa
charakterystyka reform administracyjnych Karola Wielgiego
podział państwa na hrabstwa i marchie
urzędnicy kontrolujący władze lokalną (missi dominici)
współpraca z duchowieństwem